Wspólne rozliczenie małżonków w 2024: Kiedy się opłaca i jak złożyć PIT?

Spis treści

1. Kiedy wspólne rozliczenie jest najbardziej opłacalne? Przykłady
2. Kto może skorzystać z podatkowej preferencji
3. Sytuacje wykluczające możliwość wspólnego rozliczenia podatkowego
4. Procedura składania wspólnego PIT 
5. Jak przyspieszyć zwrot podatku w 2025 roku?

Podstawową zaletą wspólnego rozliczenia jest możliwość efektywnego wykorzystania progów podatkowych.

W polskim systemie podatkowym funkcjonują dwie główne stawki podatku dochodowego: 12% dla dochodów do 120 000 zł rocznie oraz 32% dla nadwyżki ponad tę kwotę. Wspólne rozliczenie małżonków pozwala na optymalne rozłożenie dochodów i maksymalne wykorzystanie niższej stawki podatkowej.

Kiedy wspólne rozliczenie jest najbardziej opłacalne? Przykłady

Największe korzyści ze wspólnego rozliczenia osiągają małżeństwa, w których występują znaczące różnice w zarobkach. W szczególności dotyczy to sytuacji, gdy dochody jednego małżonka przekraczają próg podatkowy 120 000 zł, podczas gdy drugi małżonek zarabia znacznie mniej lub wcale.

Przykład 1:

Małżeństwo, w którym jedna osoba osiągnęła w 2024 roku dochód w wysokości 156 000 zł brutto, a druga nie pracowała i nie miała żadnych dochodów.

• Przy rozliczeniu indywidualnym: podatek wyniesie około 14 516 zł
• Przy rozliczeniu wspólnym: podatek wyniesie około 8 593 zł
• Oszczędność: 5 923 zł

Tak znacząca różnica wynika z faktu, że przy wspólnym rozliczeniu cały dochód zostaje opodatkowany według niższej 12 proc. stawki. Gdyby osoba zarabiająca rozliczała się samodzielnie, część jej dochodu (powyżej 120 000 zł) byłaby objęta wyższą 32 proc. stawką.

Przykład 2:

Małżeństwo o zbliżonych dochodach - jeden małżonek zarabia 108 000 zł brutto rocznie, a drugi 96 000 zł brutto.

• Przy rozliczeniu indywidualnym łączny podatek wyniesie 13 204 zł (7 223 zł + 5 981 zł)
• Przy rozliczeniu wspólnym podatek również wyniesie 13 204 zł
• Różnica: 0 zł

Jak widać, przy podobnych zarobkach małżonków, gdy oboje mieszczą się w pierwszym progu podatkowym, wspólne rozliczenie nie przynosi wymiernych korzyści finansowych.

Kto może skorzystać z podatkowej preferencji

Aby skorzystać z preferencyjnego rozliczenia, małżonkowie muszą spełniać określone warunki:

1. Pozostawanie w związku małżeńskim - kluczowe jest, aby małżeństwo istniało:
• przez cały rok podatkowy, lub
• od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego (jeśli ślub odbył się w trakcie roku).
2. Wspólność majątkowa - między małżonkami musi istnieć wspólność majątkowa przez wymagany okres. Ustanowienie rozdzielności majątkowej w trakcie roku podatkowego wyklucza możliwość wspólnego rozliczenia.
3. Rezydencja podatkowa - wspólne rozliczenie dotyczy również małżonków, gdy:
• oboje mają miejsce zamieszkania w innym państwie UE, EOG lub Szwajcarii, lub
• jeden podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, a drugi mieszka w innym państwie UE, EOG lub Szwajcarii. 

W takich przypadkach wymagane jest, aby co najmniej 75 proc. całkowitego przychodu małżonków podlegało opodatkowaniu w Polsce oraz posiadanie certyfikatu rezydencji.

Warto podkreślić, że nie trzeba być w związku małżeńskim przez cały rok. Nawet ślub zawarty w grudniu 2024 r. uprawnia do wspólnego rozliczenia za cały rok podatkowy 2024.

Sytuacje wykluczające możliwość wspólnego rozliczenia podatkowego

Istnieją okoliczności, które wykluczają możliwość skorzystania ze wspólnego rozliczenia. Najważniejsze z nich to:

1. Wybór odmiennych form opodatkowania - wspólne rozliczenie jest niemożliwe, gdy którykolwiek z małżonków:
• stosuje podatek liniowy 19% do działalności gospodarczej,
• rozlicza się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (z wyjątkiem najmu prywatnego),
• podlega opodatkowaniu podatkiem tonażowym lub na podstawie ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego. 
2. Ubezwłasnowolnienie małżonka - zgodnie z interpretacjami organów podatkowych, ubezwłasnowolnienie jednego z małżonków powoduje ustanie wspólności majątkowej, co wyklucza wspólne rozliczenie.

Ważne! Zawieszona działalność gospodarcza opodatkowana podatkiem liniowym nie wyklucza wspólnego rozliczenia, pod warunkiem że w ramach tej działalności nie osiągnięto żadnych przychodów ani nie poniesiono kosztów w danym roku podatkowym.

Procedura składania wspólnego PIT 

Złożenie wspólnego zeznania podatkowego jest stosunkowo prostym procesem. Oto krok po kroku jak to zrobić:

1. Wybór właściwego formularza - w zależności od źródeł dochodów najczęściej będzie to:PIT-36 - dla dochodów z działalności gospodarczej rozliczanej na zasadach ogólnych
2. PIT-37 - dla dochodów z pracy, rent, emerytur, umów zlecenia i o dzieło
3. Zaznaczenie opcji wspólnego rozliczenia - w formularzu należy zaznaczyć pole "wspólne rozliczenie z małżonkiem". To zaznaczenie stanowi jednocześnie oświadczenie o spełnieniu warunków do takiego rozliczenia i jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.
4. Wypełnienie danych obojga małżonków - w formularzu należy podać dane identyfikacyjne obojga małżonków, nawet jeśli tylko jeden z nich osiągał dochody.
5. Uwzględnienie wszystkich dochodów - w zeznaniu należy uwzględnić wszystkie dochody obojga małżonków podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej.

Warto podkreślić, że do złożenia wspólnego zeznania wystarczy podpis tylko jednego z małżonków. Wyrażenie wniosku przez jednego z nich traktuje się na równi ze złożeniem oświadczenia o upoważnieniu go przez współmałżonka do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie dochodów.

Ważne! Małżonkowie mogą również złożyć wspólne zeznanie, nawet jeśli jedno z nich zmarło w trakcie roku podatkowego lub po jego zakończeniu, ale przed złożeniem zeznania. Jest to ważna opcja, która umożliwia skorzystanie z preferencyjnego rozliczenia w trudnej życiowej sytuacji.

Jak przyspieszyć zwrot podatku w 2025 roku?

Wspólne rozliczenie małżonków często prowadzi do nadpłaty podatku, której zwrot można znacząco przyspieszyć stosując się do kilku praktycznych wskazówek:

• Złożenie deklaracji elektronicznie - zeznania podatkowe złożone przez systemy elektroniczne (np. e-Deklaracje lub Twój e-PIT) są przetwarzane znacznie szybciej niż formularze papierowe. Czas oczekiwania na zwrot może skrócić się nawet o kilka tygodni.
• Wczesne złożenie zeznania - im wcześniej złożymy PIT, tym szybciej możemy spodziewać się zwrotu. 
• Podanie numeru rachunku bankowego - wskazanie numeru konta bezpośrednio w formularzu PIT znacząco przyspiesza otrzymanie zwrotu. Warto upewnić się, że podany numer jest poprawny i aktualny.
• Unikanie błędów w deklaracji - każda nieprawidłowość w zeznaniu może wydłużyć czas oczekiwania na zwrot, gdyż może wymagać dodatkowej weryfikacji przez urząd skarbowy. Przed wysłaniem warto dokładnie sprawdzić wszystkie dane.
• Mikrorachunek podatkowy - warto upewnić się, że nie mamy zaległości podatkowych, które mogłyby być potrącone z nadpłaty. 

Standardowy czas zwrotu podatku wynosi do 45 dni dla deklaracji elektronicznych oraz do 3 miesięcy dla deklaracji papierowych. Stosując powyższe wskazówki, można liczyć na otrzymanie zwrotu nawet w ciągu 2-3 tygodni od złożenia zeznania.