Pierwszy Wydział Technologii Kosmicznych w Polsce otwarty w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie
Na Wydziale Technologii Kosmicznych AGH działa wiele zespołów i grup badawczych, realizujących innowacyjne projekty z zakresu technologii kosmicznych. Jednym z najważniejszych przedsięwzięć jest eksperyment MXene in LEO, będący częścią IGNIS (łac. ogień) – pierwszej polskiej misji technologiczno-naukowej na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). Celem eksperymentu jest zbadanie stabilności nanomateriałów typu MXene w warunkach kosmicznych oraz przetestowanie ich potencjalnego zastosowania w urządzeniu ubieralnym służącym do pomiaru pulsu. Eksperyment MXene in LEO zostanie przeprowadzony na pokładzie ISS przez Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego, polskiego astronautę projektowego Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA).
Wydział Technologii Kosmicznych oczywiście oferuje również nowoczesną ofertę edukacyjną - prowadzone są studia magisterskie Space Technologies. Co ciekawe, studia skierowane są nie tylko dla absolwentów studiów inżynierskich – osoby z tytułem licencjata mogą rozpocząć naukę od tzw. semestru zerowego, mającego na celu wyrównanie wiedzy z przedmiotów technicznych.
Kierunek Space Technologies realizowany jest w języku angielskim, a zajęcia prowadzą wykładowcy z Polski i zza granicy. Decyzja o wyborze angielskiego jako języka nauczania wynika z globalnego charakteru sektora kosmicznego, w którym umiejętność pracy w międzynarodowym środowisku jest niezbędna.
Co istotne, studenci w trakcie studiów uczestniczą w realizacji rzeczywistych projektów związanych z technologiami kosmicznymi. Aby zaliczyć semestr, muszą zaangażować się w konkretne przedsięwzięcia, nad którymi pracują w ramach aktywności w kołach naukowych działających przy Wydziale. Dzięki temu zdobywają praktyczne doświadczenie, uczą się pracy zespołowej oraz rozwijają kompetencje niezbędne w pracy w sektorze kosmicznym – od koncepcji projektu, przez jego realizację, aż po testy i prezentację wyników.
– Tym, co tak naprawdę wyróżnia Wydział Technologii Kosmicznych, jest projektowy model nauczania. Studenci mają możliwość pracować nad czymś, co rzeczywiście działa i ma realne, fizyczne odzwierciedlenie – powiedziała w rozmowie z nami Barbara Szaflarska.
Na orbitę trafił satelita stworzony przez studentów AGH
Projekty studentów AGH to nie tylko teoretyczne koncepcje, lecz rzeczywiste, działające konstrukcje, które z powodzeniem realizowane są w praktyce – a niektóre z nich dosłownie trafiają do przestrzeni kosmicznej.
Przykładem takiego projektu jest satelita Hype, opracowany przez członków zespołu SatLab AGH (Linkedin zespołu), o którym opowiedziała nam Katarzyna Kucharzyk. Ten miniaturowy obiekt o wymiarach 5 × 5 × 5 cm został wyniesiony w przestrzeń kosmiczną w styczniu 2025 roku z Centrum Kosmicznego Vandenberg w Kalifornii (USA) przez firmę SpaceX.
Hype został wyposażony w specjalny „selfie stick”, dzięki któremu wykonał zdjęcia w przestrzeni kosmicznej – w tym jedno z kultowym memem z napisem „Poland can into space”. (zdjęcie możecie sprawdzić w naszej galerii!).
– Ten model Hype’a, który można zobaczyć [na zdjęciach w naszej galerii – przyp. red.], to wersja wystawowa. Oryginał znajduje się obecnie na orbicie – mówi Katarzyna Kucharzyk.
Nad projektem Hype pracowało około 50 studentów. Obecnie zespół pracuje nad nowym, większym satelitą o wymiarach 10 × 10 × 20 cm, którego start planowany jest na przyszły rok. Urządzenie ma m.in. umożliwić badanie wpływu promieniowania kosmicznego na organizmy żywe.
Studenci AGH zbadają, jak zachowuje się tkanka kostna w przestrzeni kosmicznej
Kolejnym kosmicznym przedsięwzięciem realizowanym w Akademii Górniczo-Hutniczej jest projekt studenckiego koła naukowego AGH Space Systems (Facebook koła)– GraviTE, czyli bioreaktor do autonomicznej hodowli komórkowej. Projekt ten zwyciężył w ogólnopolskim konkursie Direction: Space, zorganizowanym z inicjatywy polskiego astronauty projektowego Europejskiej Agencji Kosmicznej, Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego.
Obecnie GraviTE jest przygotowywany do lotu na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). Po dotarciu na stację zostanie podłączony do specjalnej platformy badawczej, gdzie będzie działał w pełni autonomicznie, a po zakończeniu misji powróci na Ziemię w celach analitycznych.
Wewnątrz urządzenia znajdą się rusztowania polimerowe, na których osadzone zostaną komórki kostne. Pozwoli to zbadać, jak ludzka tkanka kostna reaguje na warunki mikrograwitacji, co może przyczynić się do lepszego zrozumienia procesów zachodzących w ciele człowieka podczas długotrwałego przebywania w przestrzeni kosmicznej.
– Projekt dotyka niezwykle istotnego aspektu misji kosmicznych, jakim jest zdrowie astronautów. Przebywając w kosmosie, doświadczają oni licznych zmian fizjologicznych – jedną z nich jest degradacja tkanki kostnej i utrata jej gęstości. To poważny problem, który wciąż nie został w pełni rozwiązany – wyjaśnia Barbara Szaflarska.
Wystrzelenie GraviTE najprawdopodobniej odbędzie się z udziałem Space Application Services.
Projekt studentów AGH sprawdzi interakcję wybranych materiałów i powłok z pyłem księżycowym – regolitem
Innym studenckim projektem realizowanym w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie jest “Lunaris” - projekt koła AGH Lunar Technologies (Instagram koła).
Lunaris zwyciężył w międzynarodowym konkursie „Experiment on the Moon: Lunar Payload Mission”, zorganizowanym w maju 2023 roku przez firmę ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich - Orbital Space. Projekt pokonał ponad 400 zgłoszeń z całego świata. Nagrodą główną jest możliwość wysłania zaprojektowanego urządzenia na Księżyc – a lot zapewni właśnie firma Orbital Space.
– Jeśli chcemy eksplorować kosmos i w przyszłości zbudować na Księżycu stację badawczą, musimy zadbać o to, by materiały używane do budowy łazików, narzędzi czy skafandrów były odpowiednio przystosowane do tamtejszych warunków. Możemy próbować symulować je na Ziemi, ale rzetelne badania muszą być prowadzone bezpośrednio na Księżycu – wyjaśnia Katarzyna Kucharzyk.
Wśród materiałów, które zostaną wysłane na powierzchnię Księżyca w ramach misji Lunaris, znajdą się m.in. aluminium i teflon.
Kto może studiować na Wydziale Technologii Kosmicznych?
Wydział Technologii Kosmicznych AGH otwarty jest zarówno dla osób posiadających tytuł inżyniera, jak i tych, które ukończyły studia licencjackie. Osoby z tytułem licencjata mogą rozpocząć naukę od tzw. semestru zerowego, którego celem jest wyrównanie wiedzy z przedmiotów technicznych. Rekrutacja na semestr zerowy rusza już w czerwcu!
– W tym roku po raz pierwszy uruchomiony został kierunek Space Technologies dla osób po inżynierce, natomiast już w październiku studia te będą dostępne również dla absolwentów studiów licencjackich – mówi Katarzyna Kucharzyk.
Choć kierunek nazywa się Space Technologies, jego program obejmuje szeroki zakres tematyczny, odzwierciedlający interdyscyplinarny charakter branży kosmicznej.
– Obecnie oferujemy trzy specjalizacje: upstream, downstream oraz biomedical. Studenci mogą skupić się na projektowaniu sprzętu i technologii, które kiedyś polecą w kosmos, na wykorzystaniu danych satelitarnych i obserwacji Ziemi lub na zagadnieniach związanych z człowiekiem – biologii, medycynie kosmicznej i systemach monitorujących zdrowie astronautów – wyjaśnia Barbara Szaflarska.
Wydział rozwija również współpracę międzynarodową – AGH jest częścią konsorcjum UNIVERSEH, zrzeszającego siedem europejskich uczelni zajmujących się tematyką kosmiczną. Dzięki temu studenci mogą odwiedzać partnerskie ośrodki naukowe i uczestniczyć w zajęciach prowadzonych przez zagranicznych ekspertów.
– Od dziecka marzyłam o pracy związanej z kosmosem, ale wydawało mi się, że w Polsce to niemożliwe. A potem trafiłam na AGH i odkryłam, że właśnie tu powstaje kierunek zajmujący się kosmosem. To coś, co tworzy się na naszych oczach. Mamy nadzieję, że uda się ten potencjał rozwinąć, a Polska stanie się jednym z liderów technologii kosmicznych w Unii Europejskiej – podsumowuje Katarzyna Kucharzyk.
Zapraszamy do obejrzenia całego wideo z rozmowy z przedstawicielkami Wydziału Technologii Kosmicznych AGH.
Więcej o Wydziale oraz wspomnianych projektach na mediach społecznościowych:
Polecany artykuł:
Podcasty
Playlisty tematyczne
