Zlikwiduj lata zerowe

Paweł Krupicz (70 l.), Białystok (woj. podlaskie):
Chciałbym podnieść swoje świadczenie

- Po ponad 30 latach pracy jako elektronik mam niecałe 1500 zł emerytury. Wiem, że inni mają gorzej ode mnie i nie powinienem narzekać, ale przy obecnych cenach, zwłaszcza lekarstw, ciężko za tę kwotę przeżyć. Zastanawiałem się, czy mógłbym ubiegać się w ZUS o podniesienie świadczenia, ale nie mam pojęcia, jak się za to zabrać.

Lata zerowe to problem osób, które składając wnioski o przyznanie emerytury, nie mogły przedstawić zaświadczeń o zarobkach. Najczęściej działo się tak dlatego, że ich firmy uległy likwidacji albo dokumentacja osobowo-płacowa została zniszczona. Przed rokiem 1990 zakłady pracy miały obowiązek przechowywania dokumentacji zaledwie przez 12 lat. Dopiero od 1990 roku okres ten wydłużono do 50 lat. Dlatego wiele osób nie było w stanie odnaleźć swoich dokumentów płacowych i przez to otrzymywało dużo niższe świadczenia.

Do 1 stycznia 2009 r. ZUS wyliczał świadczenie w ten sposób, że lata, za które mogłeś przedstawić świadectwa pracy, ale nie miałeś z zakładu pracy zaświadczeń o zarobkach, zaliczał ci jako tzw. lata zerowe (to lata, w których pracowałeś na podstawie umowy o pracę, ale nie mogłeś udowodnić, ile zarabiałeś, a zostały przyjęte do wyliczenia podstawy wymiaru emerytury). ZUS nie miał dokumentów potwierdzających, ile zarabiałeś i uznawał, że w danych latach nie miałeś żadnych dochodów. Czyli traktował cię tak, jakbyś w tym czasie nie zarobił ani złotówki. Jednak dzięki uchwalonej przez Sejm nowelizacji ustawy emerytalnej poszkodowani emeryci i renciści mogą składać wnioski o ponowne przeliczenie świadczeń.

Zmiany w prawie

Obowiązujące obecnie przepisy pozwalają zastąpić lata z zerowymi zarobkami (przyjęte wcześniej do obliczenia wysokości emerytury) naj- niższą płacą, jaka obowiązywała w danym okresie. Jeśli więc nie będziesz mógł wskazać do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia zarobków z okresu 10 kolejnych lat kalendarzowych i wskażesz zarobki np. tylko z 7 lat - wówczas w miejsce tych brakujących 3 lat zostanie przyjęte obowiązujące wówczas minimalne, a nie jak dotychczas zerowe wynagrodzenie.

Takie rozwiązanie jest korzystne dla osób, które nie są w stanie przedłożyć brakującej dokumentacji płacowej i tym samym są pozbawione możliwości uzyskania wyższej emerytury. Dzięki zastąpieniu lat zerowych minimalnym wynagrodzeniem można zyskać nawet kilkadziesiąt złotych miesięcznie, ponieważ zmieni się sposób liczenia. Podwyżka zależy od tego, ile lat ZUS przyjął wcześniej do wyliczeń jako lata zerowe (bo nie mogłeś udowodnić wysokości zarobków w tych latach). Im więcej takich zerowych lat i im dłuż-szy staż pracy, tym więcej można zyskać.

Uwaga! O przeliczenie emerytury lub renty z uwzględnieniem wynagrodzenia minimalnego mogą wystąpić tylko osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Jeśli jednak pracowałeś na pół etatu, ZUS zaliczy ci tylko pół obowiązującej wówczas pensji minimalnej. Możliwość zastąpienia lat zerowych płacą minimalną nie dotyczy osób prowadzących działalność na własny rachunek.

Jak starać się o podwyżkę

1. Najpierw powinieneś sprawdzić, czy otrzymujesz emeryturę lub rentę, do której wyliczenia przyjęto za jakikolwiek okres pracy dochód zerowy (miałeś potwierdzenie zatrudnienia, ale ze względu na brak dokumentów płacowych nie udało się udowodnić wysokości zarobków).

2. Wyższej emerytury czy renty nie dostaniesz automatycznie. Musisz złożyć wniosek o przeliczenie świadczenia, w którym napiszesz: "W związku z nowelizacją ustawy emerytalnej z dnia 4 września 2008 r. proszę o przeliczenie mojej emerytury (renty) z uwzględnieniem minimalnego wynagrodzenia za okresy dotychczas uwzględniane jako zerowe". Wniosek składasz w tej jednostce ZUS, z której otrzymujesz świadczenie.

Pamiętaj: przeliczenie nastąpi tylko na wniosek, a nie z urzędu!

3. Wypłata przeliczonej emerytury lub renty nastąpi w najbliższym terminie płatności tego świadczenia albo w następnym terminie płatności, jeżeli między datą wpływu wniosku a najbliższym terminem płatności jest mniej niż 30 dni.

Kto może skorzystać na zastąpieniu lat zerowych minimalnym wynagrodzeniem

Emeryci i renciści, którym ZUS nie doliczył zarobków w niektórych miesiącach czy latach przyjętych do wyliczenia świadczenia z powodu braku dokumentów płacowych za te okresy.

Emeryci i renciści, którzy wybierając do wyliczenia świadczenia 20 najlepszych lat z całego okresu ubezpieczenia lub 10 kolejnych lat przed złożeniem wniosku, nie mają żadnych lat zerowych, bo w ogóle nie uwzględnili okresów, w których pracowali, a nie mieli zaświadczeń o swoich zarobkach. Mogli więc wybrać lata mniej dla nich korzystne, wiedząc, że nie udowodnią zarobków z lat, kiedy zarabiali więcej.

Uwaga! O korzystne przeliczenie emerytur z uwzględnieniem wynagrodzenia minimalnego mogą wystąpić tylko osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Na podwyżki nie mają więc szans właściciele firm, np. zakładu fryzjerskiego czy punktu naprawy obuwia.