- Projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej, pomimo licznych uwag biznesu, w dużej mierze odrzuca kluczowe propozycje zmian w zakresie przedawnienia podatków.
- Ministerstwo Finansów nadal chce, aby wszczęcie postępowania w sprawie klauzuli generalnej przeciw unikaniu opodatkowania zawieszało bieg przedawnienia, mimo obaw o instrumentalne wykorzystanie tego mechanizmu.
- Choć projekt usuwa przepis o instrumentalnym wszczynaniu postępowań karno-skarbowych, to dla zobowiązań sprzed 2026 r. zasady te pozostaną, a uchylenie art. 44 par. 2 k.k.s. może prowadzić do odpowiedzialności karnej nawet po przedawnieniu podatku.
- Nowelizacja przewiduje, że podatki zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym będą mogły się przedawnić, co jest istotną zmianą w stosunku do obecnych przepisów
Koniec z nadużyciami fiskusa? Nowa klauzula budzi obawy biznesu
Jak czytamy w analizie Business Insider, projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej, który wkrótce ma trafić na rząd, zakłada długo wyczekiwaną przez podatników zmianę. Chodzi o uchylenie przepisu art. 70 par. 6 pkt 1, który od lat był solą w oku przedsiębiorców. Pozwala on organom podatkowym na zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego poprzez wszczęcie postępowania karno-skarbowego tuż przed upływem 5-letniego terminu. Biznes i eksperci wielokrotnie wskazywali, że jest to narzędzie wykorzystywane instrumentalnie. Niestety, w miejsce starego problemu może pojawić się nowy.
Projekt wprowadza nową przesłankę zawieszenia biegu przedawnienia – wszczęcie postępowania podatkowego w sprawie, w której może mieć zastosowanie klauzula przeciw unikaniu opodatkowania (GAAR). Organizacje biznesowe alarmują, że może to prowadzić do podobnych nadużyć, czyli instrumentalnego wszczynania postępowań klauzulowych tylko po to, by zyskać więcej czasu na kontrolę. Ministerstwo Finansów odpiera te zarzuty, tłumacząc, że procedura klauzulowa jest scentralizowana i prowadzi ją wyłącznie Szef KAS, co ma być gwarantem jej rzetelności.
Co z przedawnieniem w kodeksie karnym skarbowym?
To nie koniec kontrowersji. Równolegle do zmian w Ordynacji podatkowej, resort finansów planuje uchylenie kluczowego przepisu z Kodeksu karnego skarbowego – art. 44 par. 2. Obecnie stanowi on, że karalność przestępstwa skarbowego ustaje, gdy przedawni się zobowiązanie podatkowe, którego to przestępstwo dotyczy. Po zmianie będzie więc odwrotnie: przedawnienie podatku nie będzie zamykało już drogi do odpowiedzialności karnej skarbowej.
Jak ostrzegają eksperci, otwiera to fiskusowi niebezpieczną furtkę.
— Po przedawnieniu podatku organy nie będą mogły już mówić o zapłacie podatku sensu stricto, ale w postępowaniu karnym skarbowym będzie można nałożyć obowiązek zapłaty "równowartości uszczuplonej należności publicznoprawnej" — tłumaczył w rozmowie z Business Insider Tomasz Rolewicz, partner w EY.
W praktyce oznacza to, że nawet po upływie 5-letniego terminu przedawnienia, urząd będzie mógł dochodzić zapłaty należności w ramach postępowania karnego. Resort finansów argumentuje, że zmiana jest konieczna, by umożliwić ściganie sprawców najpoważniejszych przestępstw, np. w karuzelach podatkowych, gdzie termin przedawnienia karalności wynosi 10 lat.
Zmiany w hipotece i przepisy przejściowe. Co jeszcze warto wiedzieć?
Projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej wprowadza też istotne przepisy przejściowe oraz jedną korzystną dla podatników zmianę. Zła wiadomość jest taka, że uchylenie przepisu o zawieszaniu przedawnienia przez postępowanie karno-skarbowe nie zadziała wstecz. Jak podaje Business Insider, projekt zakłada (art. 23), że dotychczasowa zasada zawieszania biegu przedawnienia wskutek wszczęcia postępowania karno-skarbowego będzie nadal stosowana do zobowiązań podatkowych powstałych przed 1 stycznia 2026 r.
Oznacza to, że fiskus jeszcze przez wiele lat będzie mógł korzystać z kontrowersyjnego narzędzia. Na osłodę pozostaje zmiana dotycząca podatków zabezpieczonych hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym. Obecnie takie zobowiązania nie przedawniają się nigdy. Po wejściu w życie nowelizacji, ustanowienie takiego zabezpieczenia będzie jedynie zawieszać bieg terminu przedawnienia, a nie go całkowicie wyłączać.
Podcasty
Playlisty tematyczne
