- Analiza Ministerstwa Rolnictwa ujawnia, że nowe dopłaty dla rolników w 2026 roku za ochronę torfowisk mogą sięgnąć nawet 2387 zł na hektar
- Kluczowa zmiana definicji rolnika aktywnego zawodowo od 2026 roku wpłynie na dostęp do płatności bezpośrednich dla większości gospodarstw
- Badania rynkowe pokazują, dlaczego inwestycja w agrofotowoltaikę może stać się kluczowym elementem strategii na poprawę opłacalności produkcji rolnej
- Dostępne od października 2025 roku preferencyjne kredyty dla rolników z oprocentowaniem na poziomie 1% mają wesprzeć płynność finansową gospodarstw
Koszty produkcji rolnej 2025. Nawozy tanieją, ale sprzedaż zbóż wciąż nieopłacalna
Najnowsze dane Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) z października 2025 roku rysują obraz polskiego rolnictwa pełen kontrastów. Choć nastroje wśród rolników nieco się poprawiły w porównaniu z ubiegłym rokiem, ogólna sytuacja wciąż jest daleka od optymizmu. Wskaźnik koniunktury w pierwszym półroczu, mimo że wzrósł, nadal pozostaje na ujemnym poziomie minus 23,6 punktu. Podobnie ocena opłacalności produkcji, choć lepsza niż w 2024 roku, wciąż jest głęboko na minusie, co oznacza, że większość gospodarstw uważa swoją działalność za nieopłacalną. Nie jest tajemnicą, co stanowi główną przeszkodę w rozwoju – ponad 60% rolników wskazuje na zbyt wysokie koszty produkcji. W tym trudnym krajobrazie pojawia się jednak światełko w tunelu. Z danych Polskiego FADN wynika, że w 2024 roku poprawiła się efektywność – wytworzenie produkcji rolnej o wartości 100 zł kosztowało średnio 89,3 zł, co jest wynikiem lepszym niż w poprzednich latach.
Analiza kosztów produkcji w 2025 roku przynosi zarówno powody do ostrożnego optymizmu, jak i do niepokoju. Zgodnie z danymi Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej (IERiGŻ), w marcu tego roku wyraźnie wyhamował wzrost cen usług mechanizacyjnych. Podrożały one średnio o 3,4% w skali roku, podczas gdy rok wcześniej było to aż 8,2%. Co więcej, rolnicy mogli zauważyć obniżki cen kluczowych środków do produkcji: nawozy mineralne potaniały średnio o 6,5%, a nośniki energii o 2,0%. Niestety, te pozytywne sygnały nie zmieniają faktu, że relacje cenowe wciąż są bardzo niekorzystne. Jak wyliczył IERiGŻ, aby kupić tę samą ilość nawozu co w latach 2018-2020, rolnik musiał w tym roku sprzedać prawie o 80% więcej pszenicy. Równie niejednoznacznie wygląda sytuacja na rynkach zbytu. Choć we wrześniu ceny skupu były wyższe niż rok temu, to spadły w stosunku do sierpnia. Najlepiej widać to na przykładzie poszczególnych branż: w sierpniu 2025 roku cena pszenicy była o 6,5% niższa niż rok wcześniej, podczas gdy cena żywca wołowego w tym samym czasie poszybowała w górę aż o 42,3%.
Dopłaty, kredyty i zmiany dla rolników. Jak przygotować gospodarstwo na 2026 rok?
Planowanie budżetu na nadchodzący sezon 2026 wymaga uwzględnienia zarówno nowych wyzwań, jak i szans. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) przedstawiło projekt budżetu, w którym na rolnictwo ma trafić 76 mld zł. Choć kwota ta jest niższa niż w rekordowym 2025 roku, co jest naturalnym następstwem wygasania niektórych programów unijnych, to wciąż jest o 9 mld zł wyższa niż w budżecie na rok 2023. Aby wesprzeć płynność finansową gospodarstw, już od października tego roku dostępne są preferencyjne kredyty obrotowe. Warto się nimi zainteresować, ponieważ posiadają gwarancję spłaty do 80% kwoty oraz dopłatę do oprocentowania przez pierwsze dwa lata. Według szacunków ministerstwa, efektywne oprocentowanie dla rolnika nie powinno przekroczyć 1%. To jednak nie wszystko. W 2026 roku pojawią się nowe możliwości w postaci dopłat za ochronę torfowisk i terenów podmokłych, gdzie stawki mogą wynieść od 581 zł do nawet 2 387 zł na hektar, w zależności od specyfiki gruntu i podjętych działań.
Jedną z kluczowych zmian, które wejdą w życie od 2026 roku, jest nowa definicja rolnika aktywnego zawodowo. Beneficjenci będą musieli udowodnić, że faktycznie prowadzą działalność rolniczą. To ważna informacja, ponieważ może ona wpłynąć na dostęp do płatności bezpośrednich dla ogromnej grupy, bo aż około 88% polskich gospodarstw otrzymujących dopłaty poniżej 5 tysięcy euro. Jednocześnie na horyzoncie pojawiają się nowe, obiecujące możliwości inwestycyjne. Jak informuje Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), już od 20 listopada do 19 grudnia 2025 roku można będzie składać wnioski w programie „Inwestycje w gospodarstwach rolnych zwiększające konkurencyjność”. W ramach tego naboru można pozyskać do 300 tys. zł wsparcia. Coraz częściej mówi się też o alternatywnych źródłach dochodu, a analizy finansowe opublikowane przez portal Wiescirolnicze.pl pokazują, dlaczego. Inwestycja w agrofotowoltaikę o mocy 1 MWp może przynieść wewnętrzną stopę zwrotu na poziomie 16,24% i zaktualizowaną wartość netto przekraczającą 1,8 mln zł. Wszystko to pokazuje, że dywersyfikacja dochodów staje się nie tylko opcją, ale kluczowym elementem strategii na przyszłość.
Podcasty
Playlisty tematyczne
