- Analiza Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi wskazuje, że zebrane w 2025 roku dokumenty będą kluczowe dla uzyskania statusu aktywnego rolnika w 2026 roku
- Automatyczna weryfikacja statusu aktywnego rolnika obejmie blisko 600 tysięcy gospodarstw o powierzchni do 5 hektarów
- Eksperci z Komitetu Monitorującego Plan Strategiczny wskazują, że mimo uproszczeń około 60 tysięcy osób będzie musiało udowodnić swoją działalność rolniczą
- Nowa płatność za torfowiska od 2026 roku to nawet 2387 zł do hektara rekompensaty za ograniczenia w uprawie
Kto zostanie uznany za aktywnego rolnika od 2026 roku? Nowe kryteria i uproszczenia
Wraz z początkiem 2026 roku wchodzą w życie istotne zmiany w zasadach przyznawania dopłat bezpośrednich, które wprowadzają nową definicję aktywnego rolnika. Jak informuje Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), aby otrzymać wsparcie, producenci rolni będą musieli udowodnić prowadzenie rzeczywistej działalności rolniczej. Podstawą do weryfikacji będą dokumenty z 2025 roku, który od teraz będzie traktowany jako rok referencyjny. Według Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, celem tych regulacji jest uszczelnienie systemu, aby pomoc finansowa trafiała wyłącznie do osób realnie pracujących na roli, a nie tylko do właścicieli gruntów. Dobrą wiadomością jest fakt, że proces weryfikacji zostanie w dużej mierze zautomatyzowany. Rolnicy, którzy w minionym 2025 roku otrzymali płatności do 1125 euro, zostaną uznani za aktywnych bez dodatkowych formalności. Jak podaje resort, dotyczy to przede wszystkim gospodarstw o powierzchni do 5 hektarów, objętych płatnością dla małych gospodarstw, co w praktyce obejmuje grupę około 600 tysięcy beneficjentów.
Automatyczna weryfikacja statusu aktywnego rolnika obejmie także tych gospodarzy, którzy spełniają przynajmniej jeden z kilku dodatkowych warunków. Chodzi tu między innymi o posiadanie zwierząt w obsadzie na poziomie co najmniej 0,1 dużej jednostki przeliczeniowej (DJP) na hektar, a także o korzystanie z płatności związanych z produkcją, ekoschematów czy dopłat do rolnictwa ekologicznego. W efekcie tych uproszczeń, jak informuje Komitet Monitorujący Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej, liczba rolników, którzy będą musieli samodzielnie udowodnić swoją aktywność, znacząco się zmniejszy. Zamiast pierwotnie szacowanych 600 tysięcy, obowiązek ten dotyczyć będzie około 60 tysięcy osób. Krajowa Rada Izb Rolniczych podkreśla, że jest to pozytywny efekt konsultacji społecznych i uwzględnienia głosu samorządu rolniczego. Mimo to Wielkopolska Izba Rolnicza zwraca uwagę na potencjalny problem dla osób, które zakładają lub przejmują gospodarstwa dopiero w 2026 roku. Mogą oni nie dysponować wymaganą dokumentacją z roku referencyjnego 2025, co zdaniem izby wymaga jeszcze doprecyzowania w przepisach.
Jakie dokumenty będą potrzebne i na czym polega nowa płatność za torfowiska?
Rolnicy, którzy nie zostaną automatycznie zakwalifikowani jako aktywni, powinni gromadzić dokumentację potwierdzającą prowadzoną działalność od początku 2025 roku. Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, warto zachować takie dowody jak faktury za zakup nawozów, środków ochrony roślin czy kwalifikowanego materiału siewnego. Ważne będą również dokumenty potwierdzające sprzedaż płodów rolnych, na przykład faktury, umowy sprzedaży czy umowy kontraktacyjne. Uznawane będą także potwierdzenia zapłaty czynszu dzierżawnego oraz dokumenty związane z zatrudnianiem pracowników sezonowych. Jak zapewnia ARiMR, cały proces ma ułatwić aplikacja eWniosekPlus, która zostanie zaktualizowana i pozwoli na dołączanie skanów potrzebnych dokumentów. Warto pamiętać, że wnioski o przyznanie płatności na rok 2026 będzie można składać w terminie od 15 marca do 16 czerwca 2026 roku. Po tym terminie, aż do 11 lipca, złożenie wniosku będzie nadal możliwe, ale kwota płatności zostanie pomniejszona o 1% za każdy dzień opóźnienia.
Rok 2026 przyniesie również zupełnie nową formę wsparcia w ramach interwencji rolno-środowiskowo-klimatycznych, nazwaną „Ochrona torfowisk i obszarów podmokłych”. Jak zapowiada resort rolnictwa, płatność ta ma stanowić rekompensatę za ograniczenia w uprawie wynikające z normy dobrej kultury rolnej GAEC 2, która zakazuje między innymi wykonywania orki na tych wrażliwych terenach. Budżet na ten cel w latach 2026-2027 wyniesie 306 milionów złotych, a rolnicy będą mogli skorzystać z trzech wariantów wsparcia. Przewidziano stawkę 581 zł na hektar rocznie dla torfowisk na trwałych użytkach zielonych, 627 zł na hektar rocznie dla torfowisk na gruntach ornych oraz 2387 zł na hektar rocznie za przekształcenie gruntów ornych na torfowiskach w trwałe użytki zielone. W odpowiedzi na te propozycje, samorząd rolniczy postuluje, aby płatność była przyznawana automatycznie, na podobnych zasadach jak dopłaty dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW). Takie rozwiązanie pozwoliłoby uniknąć dodatkowych obciążeń biurokratycznych dla rolników.
Podcasty
Playlisty tematyczne
