W rolnictwie ekologicznym nie stosujemy środków chemii rolnej, weterynaryjnej i spożywczej. By gospodarstwo mogło być eko, trzeba zrezygnować m.in. z syntetycznych środków ochrony roślin, nawozów sztucznych, GMO czy pasz przemysłowych. Dotyczy to wszystkich etapów i rodzajów produkcji. W rolnictwie ekologicznym wykorzystuje się metody stosowane niegdyś w uprawie wraz z zastosowaniem najnowszych osiągnięć nauki. Rolnictwo ekologiczne staje się trendem światowym, również w Polsce odnotowujemy wzrost zainteresowania produktami eko. Konsumenci wolą kupować właśnie produkty naturalne, nawet płacąc za nie więcej.
Zasady rolnictwa ekologicznego
Rolnictwo ekologiczne to taki system gospodarowania, w którym produkcja roślin i hodowla zwierząt są zrównoważone. Ekoprodukcja stosuje praktyki gospodarowania przyjazne środowisku, nie używa chemicznych środków ochrony roślin, wykorzystuje naturalne procesy biologiczne, wspomaga wysoki stopień różnorodności biologicznej, a jeśli zajmuje się hodowlą zwierząt, to zapewnia ich właściwy dobrostan. W gospodarstwach ekologicznych powinny być hodowane wyłącznie właściwe gatunki i rasy zwierząt. Zwierzęta muszą mieć swobodę ruchu przy jednoczesnym ograniczeniu ich liczebności. Sytuacje wywołujące stres powinny być ograniczone do niezbędnego minimum. Pasza musi być odpowiedniej jakości a jej pochodzenie, przechowywanie i podawanie nie może budzić żadnych wątpliwości.
Do podstawowych metod rolnictwa ekologicznego zaliczamy:
- stosowanie płodozmianu i różnorodności upraw,
- stosowanie nawozów zielonych i kompostu,
- biologiczną kontrolę szkodników (np. poprzez wprowadzanie naturalnych drapieżników) w połączeniu z wykorzystaniem nowoczesnych maszyn
- stosowanie specjalnych metod ochrony gleby i wody
Certyfikacja gospodarstw ekologicznych
By gospodarstwo uchodziło za ekologiczne, musi posiadać odpowiednie certyfikaty.
Do jednostki certyfikującej przesyła się:
- wniosek o certyfikację ekologicznego gospodarstwa rolniczego wraz z wymaganymi załącznikami,
- wypełniony formularz „Zgłoszenie podjęcia działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego” - opracowany przez Głównego Inspektora JHARS (Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych), dostępny na stronie internetowej administrowanej przez Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Formularz zgłoszenia przeznaczony jest dla producentów podejmujących działalność w zakresie rolnictwa ekologicznego i przekazujących zgodę na objęcie ich działań systemem kontroli, służy też do zgłaszania zmian informacji podanych we wcześniejszym zgłoszeniu.
Jednostki Certyfikujące
Decyzję w sprawie przyznania certyfikatu podejmuje tzw. jednostka certyfikująca. W Polsce działa 12 Jednostek Certyfikujących w Rolnictwie Ekologicznym. Listę podmiotów znajdziemy na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju. Jednostki są upoważnione do:
- wydawania certyfikatów zgodności w rolnictwie ekologicznym,
- cofania certyfikatów zgodności w rolnictwie ekologicznym,
- przeprowadzania kontroli.
Po zgłoszeniu działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego rolnik niezwłocznie obejmowany jest nadzorem. We wniosku opisuje się m. in. obszary prowadzonej działalności oraz wskazuje działania podejmowane w celu zapewnienia zgodności z zasadami produkcji ekologicznej. Przepisy zobowiązują producentów ekologicznych do dokumentowania poszczególnych czynności. Wzory rejestrów zamieszczają na swoich stronach jednostki certyfikujące.
Ważne!
Jednostki, które nadają certyfikaty i prowadzą kontrole w gospodarstwach ekologicznych posiadać muszą odpowiednie upoważnienia i akredytacje. W Polsce normą obowiązuje norma PN-EN ISO/IEC 17065:2013 pn. „Ocena zgodności. Wymagania dla jednostek certyfikujących wyroby, procesy i usługi”.
Kontrola gospodarstw ekologicznych
W Polsce system kontroli w rolnictwie ekologicznym stanowią:
- Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi – jako organ upoważniający jednostki certyfikujące do prowadzenia kontroli i wydawania certyfikatów,
- Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych – sprawuje nadzór nad jednostkami certyfikującymi i nad produkcją ekologiczną,
- Inspekcja Handlowa – współpracuje z IJHAR-S przy sprawowaniu nadzoru nad jednostkami certyfikującymi i produkcją ekologiczną,
- Inspekcja Weterynaryjna – współpracuje z IJHAR-S przy sprawowaniu nadzoru nad jednostkami certyfikującymi i produkcją ekologiczną,
- Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa – współpracuje z IJHAR-S przy sprawowaniu nadzoru nad jednostkami certyfikującymi i produkcją ekologiczną
- Upoważnione jednostki certyfikujące UE
Euroliść – ekologiczne logo
Produkty pochodzące z rolnictwa ekologicznego są zwykle oznaczone specjalnymi znakami, które zachęcają do sięgania po te produkty. Kupując produkty oznaczone zielonym listkiem, czyli europejskim logo żywności ekologicznej masz pewność co do pochodzenia i jakości kupowanej przez siebie żywności i napojów. Obecność tego symbolu na produkcie oznacza zgodność tego wyrobu z rozporządzeniem UE w sprawie rolnictwa ekologicznego.
Korzyści rolnictwa ekologicznego
Prawo do umieszczania na swoich produktach znaków ekologicznych to tylko jedna z zalet prowadzenia certyfikowanej działalności ekorolniczej. Główne korzyści to ochrona środowiska, promowanie zrównoważonego rozwoju, poszanowanie zwierząt i zasobów naturalnych. Produkty pochodzące z gospodarstw ekologicznych są zdrowsze, nie są obarczone oddziaływaniem chemicznych środków ochrony roślin, a przede wszystkim wykazują niższy negatywny wpływ na środowisko od pozostałych.