Zmiany w dopłatach od 2026 roku. Sprawdź, kto może zyskać ponad 2000 zł i uniknąć kontroli

• ARiMR informuje, że od 2026 roku kluczową zmianą będzie zasada jednorazowej kontroli gospodarstwa w ciągu roku
• Nowe dopłaty za tereny podmokłe i torfowiska mogą przynieść rolnikom nawet 2387 zł do hektara
• Gospodarstwa o powierzchni do 10 hektarów od przyszłego roku zostaną całkowicie zwolnione z kontroli i systemu warunkowości
• Analiza nowych przepisów ujawnia, jak elastycznie podejść do wymogów zmianowania upraw od 2026 roku
• Państwowa Inspekcja Pracy wskazuje, jakie naruszenia prawa pracy mogą prowadzić do obniżenia, a nawet utraty dopłat bezpośrednich

Mniej kontroli i elastyczny płodozmian. Co zmieni się dla rolników od 2026?

Już od 1 stycznia 2026 roku wejdzie w życie nowy pakiet uproszczeń we Wspólnej Polityce Rolnej, który niedawno, 10 listopada, uzgodniły Parlament Europejski i Rada UE. Zmiany te mają na celu przede wszystkim zmniejszenie biurokracji, co z pewnością ucieszy wielu rolników. Jak informuje Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), system warunkowości, czyli dobrze znane normy GAEC i wymogi SMR, zostanie znacznie uproszczony i lepiej dostosowany do polskich warunków. Jedną z najważniejszych i najbardziej wyczekiwanych nowości jest wprowadzenie zasady jednorazowej kontroli. Oznacza to, że gospodarstwo będzie mogło być skontrolowane tylko raz w ciągu roku. To nie koniec dobrych wiadomości, ponieważ Komisja Europejska zapowiedziała również wydłużenie cyklu sprawozdawczości z roku do dwóch lat, a kary finansowe będą grozić tylko za naprawdę poważne uchybienia.

Warto również zwrócić uwagę na zmiany w zasadach zmianowania upraw, które zaczną obowiązywać od 2026 roku. Nowe przepisy zakładają, że ta sama uprawa w plonie głównym nie będzie mogła być siana na tej samej działce czwarty rok z rzędu. ARiMR uspokaja jednak, że do tego wymogu będzie można podejść elastycznie. Wystarczy na przykład prowadzić rejestr wykonanych zabiegów agrotechnicznych lub zadbać o wysiew międzyplonu ozimego, który będzie tworzył okrywę roślinną w okresie od 1 listopada do 15 lutego. Właściciele gospodarstw o powierzchni powyżej 30 hektarów gruntów ornych będą musieli pamiętać o prowadzeniu co najmniej trzech różnych upraw. Przy czym uprawa główna nie może zajmować więcej niż 75% areału, a dwie dominujące łącznie nie przekroczą 95%. Duże ułatwienia czekają także na rolników ekologicznych, którzy z automatu zostaną uznani za spełniających większość norm, co znacznie ograniczy ryzyko ewentualnych kar.

Nawet 2387 zł/ha za tereny podmokłe. Nowe dopłaty i zasady warunkowości

Od przyszłego roku pojawi się także nowa szansa na wsparcie finansowe dla rolników gospodarujących na torfowiskach i terenach podmokłych. Będą oni mogli ubiegać się o specjalne rekompensaty za ograniczenia w produkcji, które wynikają z normy GAEC 2, obejmującej między innymi zakaz głębokiej orki. Z danych przedstawionych przez Komitet Monitorujący Plan Strategiczny Wspólnej Polityki Rolnej wynika, że przygotowano trzy warianty płatności. Rolnicy mogą liczyć na 581 zł do hektara rocznie w przypadku trwałych użytków zielonych, 627 zł do hektara na gruntach ornych oraz aż 2 387 zł do hektara za trwałe przekształcenie gruntów ornych w użytki zielone. Warto podkreślić, że w Polsce problem ten dotyczy około 400 tysięcy hektarów, co oznacza, że wsparcie może trafić do szerokiej grupy gospodarstw. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowało, że na ten cel w latach 2026-2027 przeznaczono budżet w wysokości blisko 306 milionów złotych.

Kolejne ważne zmiany dotyczą tak zwanej warunkowości społecznej, czyli obowiązku przestrzegania prawa pracy oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) informuje, że ewentualne kary za naruszenia będą naliczane w oparciu o system punktowy. Przykładowo, zdobycie 50 punktów będzie skutkowało obniżeniem dopłat o 3%, a przekroczenie 81 punktów może oznaczać nawet całkowitą utratę wsparcia. Aby pomóc rolnikom w przygotowaniach do kontroli, PIP udostępniła specjalną listę kontrolną, z którą warto się zapoznać. Równocześnie Komisja Europejska wprowadza istotne ułatwienia dla mniejszych gospodarstw. Te o powierzchni do 10 hektarów zostaną całkowicie zwolnione z systemu warunkowości. Co więcej, limit płatności ryczałtowych wzrośnie z 2,5 do 3 tysięcy euro rocznie, co w przeliczeniu daje kwotę około 13 tysięcy złotych.