- Zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi do rozliczenia się w terminie późniejszym (np. na pokrycie kosztów podróży służbowej, na paliwo wykorzystywane w samochodzie służbowym czy zakup materiałów biurowych niezbędnych do pracy).
- Kary pieniężne (np. za nieprzestrzeganie przepisów BHP, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, przyjście do pracy w stanie nietrzeźwym lub spożywanie alkoholu na terenie zakładu pracy).
Ile możesz zabrać
Jako szef musisz pamiętać, że wysokość potrąceń jest ograniczona. Przy:
- Świadczeniach alimentacyjnych - możesz potrącić do wysokości trzech piątych wynagrodzenia;
- Innych należnościach lub zaliczkach pieniężnych - do wysokości połowy wynagrodzenia;
- Karach pieniężnych - do wysokości 1/10 wynagrodzenia po odliczeniu potrąceń z tytułu świadczeń alimentacyjnych, innych niż alimentacyjne i zaliczek.
Uwaga! Jeśli potrącasz jednocześnie świadczenia alimentacyjne, należności inne niż świadczenia alimentacyjne i zaliczki, suma potrąceń nie może przekraczać 3/5 wynagrodzenia pracownika.
Natomiast połowę wynagrodzenia musisz pozostawić osobie zatrudnionej, jeśli potrącasz należności inne niż świadczenia alimentacyjne oraz zaliczki pieniężne.
To zabierzesz w całości
Jako pracodawca masz możliwość potrącenia w całości niektórych składników wynagrodzenia na poczet świadczeń alimentacyjnych. Należą do nich:
- nagroda z zakładowego funduszu nagród,
- dodatkowe wynagrodzenie roczne,
- należności przysługujące pracownikowi z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej.
Ile musisz zostawić
Po dokonaniu potrąceń na koncie twojego pracownika musi pozostać określona suma, czyli tzw. kwota wolna od potrąceń w wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- 75 proc. wynagrodzenia po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - przy potrącaniu zaliczek pieniężnych,
- 90 proc. wynagrodzenia po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych.
Jeżeli pracownik został zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, powyższe kwoty ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru jego czasu pracy.
Jako pracodawca masz też prawo dokonywać potrąceń z pensji na podstawie tytułu wykonawczego, którym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności.
Tylko za zgodą pracownika
Należności inne niż wymienione powyżej mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą i to wyrażoną na piśmie. Potrącenia dobrowolne mogą dotyczyć zarówno świadczeń na rzecz pracodawcy, jak i innych podmiotów. Nie są one ograniczone kwotowo, ale kodeks pracy określa kwoty wolne od potrąceń, czyli:
- minimalne wynagrodzenia za pracę przysługujące pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
- 80 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę pomniejszonej o składki na ubezpieczenia społeczne i zaliczkę na podatek dochodowy - przy potrącaniu innych należności niż należności na rzecz pracodawcy - np. składek z tytułu dobrowolnego, dodatkowego ubezpieczenia pracownika czy spłaty rat kredytu zaciągniętego przez pracownika).
Z czego możesz potrącać
W skład wynagrodzenia, z którego możesz potrącać, wchodzą:
- pensja zasadnicza
- dodatki np. funkcyjny, stażowy, szkodliwy
- premie i prowizje
- zmienne składniki np. wypłata za nadgodziny i pracę w porze nocnej
a także:
- odprawy emerytalne i nagrody jubileuszowe
- ekwiwalent za urlop
- odprawy z tytułu zwolnienia z pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy
- odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę z naruszeniem prawa
- wynagrodzenie za dyżury pracownicze
Potrącenie to zmniejszenie pensji pracownika o pewne kwoty i przekazanie ich komornikowi lub wierzycielom. Z wynagrodzenia pracownika - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - możesz potrącić następujące kwoty:
- alimenty i świadczenia alimentacyjne;
- należności inne niż świadczenia alimentacyjne, np. z tytułu kredytów bankowych;
- zaliczki pieniężne;
- kary pieniężne.
Te należności mogą być potrącone niezależnie od zgody osoby zatrudnionej w twojej firmie. Musisz jednak pamiętać, że ich katalog jest zamknięty. Oznacza to, że jako pracodawca nie możesz bez zgody pracownika potrącić z pensji innych kwot, np. udzielonej mu pożyczki czy odszkodowania za szkody wyrządzone przez niego w firmie.
Kolejność ma znaczenie
Trzeba pamiętać o tym, że należności te muszą być potrącane w określonej kolejności.
- Alimenty i świadczenia alimentacyjne (ściągnięte kwoty przekazujesz bezpośrednio wierzycielowi, ale musisz zawiadomić pracownika o dokonanym zajęciu, poinformować go o wierzycielu, wskazać tytuł wykonawczy oraz wysokość wierzytelności).
- Inne świadczenia egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych.
