Warunki pracy obejmują rodzaj i miejsce pracy, stanowisko oraz wymiar i rozkład czasu pracy.
Warunki płacy to system obliczania wynagrodzenia (akordowy, czasowy, prowizyjny, mieszany) oraz składniki wynagrodzenia (płaca zasadnicza, premie, dodatki).
W ramach wypowiedzenia zmieniającego pracodawca może zmienić każdy z tych elementów, np. obniżyć całą pensję, jeden ze składników, zmienić system wynagradzania czy przesunąć pracownika na inne stanowisko. Natomiast nie może zmienić rodzaju umowy o pracę, np. zamiast umowy na czas nieokreślony zaproponować umowę na czas określony.
Konieczne pismo
Nie wystarczy, jeśli pracodawca poinformuje pracownika ustnie o nowych warunkach umowy. Żeby wypowiedzenie zmieniające było skuteczne, musi być złożone na piśmie. Poza tym szef winien jest pracownikowi pouczenie. Ma obowiązek poinformować go, że jeśli nie odrzuci zaproponowanych warunków przed upływem połowy okresu wypowiedzenia, to nowa umowa stanie się obowiązująca. To znaczy, że np. jeżeli okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące, to pracownik ma półtora miesiąca na podjęcie decyzji. Jeśli takiego pouczenia zabraknie w piśmie pracodawcy, to pracownik ma prawo zastanawiać się aż do końca okresu wypowiedzenia.
Jeśli pracownik odmówi przyjęcia zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu wypowiedzenia. Natomiast w przypadku gdy przed upływem połowy okresu wypowiedzenia pracownik nie złoży oświadczenia, że nowych warunków nie przyjmuje, uważa się, że wyraził na nie zgodę. Wówczas wypowiedzenie zmieniające przekształca się w wypowiedzenie ostateczne. Oznacza to praktycznie rozwiązanie umowy o pracę po upływie okresu wypowiedzenia (jest ono traktowane jak rozwiązanie wskutek wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę).
Kiedy wypowiedzenie zmieniające jest konieczne
Gdy pracodawca:
obniża wynagrodzenie pracownika lub pozbawia go jednego ze składników wynagrodzenia, określonego w umowie o pracę,
pozbawia pracownika dodatkowego świadczenia przyznanego mu w umowie o pracę,
wprowadza w życie niekorzystne dla pracownika postanowienia regulaminu wynagradzania (dotyczy to także niekorzystnych zapisów wynikających z układu zbiorowego pracy),
zmienia organizację pracy, jeżeli strony określiły ją w umowie o pracę,
wprowadza nową strukturę organizacyjną zakładu, która powoduje niekorzystne zmiany warunków określonych w umowie o pracę,
wydłuża lub obniża pracownikowi wymiar jego czasu pracy określony w umowie o pracę,
zmienia pracownikowi miejsce stałej pracy,
dokonuje zmian innych warunków, które zostały dokładnie sprecyzowane w umowie i pogarszają sytuację pracownika.
Kiedy wypowiedzenie zmieniające nie jest wymagane
Wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane, gdy szef czasowo przenosi pracownika do innej pracy, niż określona w umowie o pracę. Muszą być jednak spełnione określone warunki (łącznie):
szef może przenieść pracownika na inne stanowisko tylko wtedy, gdy jest to uzasadnione jego potrzebą (nie może to być jego widzimisię),
łączny okres pracy na innych stanowiskach nie może przekroczyć 3 miesięcy w roku kalendarzowym,
stanowisko zastępcze musi odpowiadać kwalifikacjom pracownika,
nie wolno obniżyć wynagrodzenia pracownika.
Wypowiedzenie chronionemu
Pracodawca ma prawo wypowiedzieć warunki pracy lub płacy pracownikowi szczególnie chronionemu, jeżeli jest to konieczne ze względu na:
wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących wszystkich pracowników u niego zatrudnionych lub grupy, do której pracownik należy,
stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności pracownika do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez niego utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania.
Gdy wypowiedzenie zmieniające spowoduje obniżenie wynagrodzenia pracownika szczególnie chronionego, przysługują mu dodatki wyrównawcze do końca okresu ochronnego.
Jakie okresy wypowiedzenia
Do wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy stosuje się te same zasady, które obowiązują przy definitywnym wypowiedzeniu umowy o pracę. Jeżeli umowa ta była zawarta na czas nieokreślony, to okres wypowiedzenia zmieniającego zależy od stażu pracy u danego pracodawcy i wynosi:
2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
