Jeśli uważasz, że urzędnik złamał prawo i podjął niesłuszną decyzję w twojej sprawie, masz prawo domagać się odszkodowania za bezprawną decyzję rajcy. Za swoje błędy urzędnik może zapłacić nawet do 12 swoich pensji.
Nie tylko zawinione działania urzędników, ale też to, że nie dopilnowali pewnych spraw na czas, będą skutkować tym, że urzędnicy zapłacą za błędy z własnego portfela. Ustawa o odpowiedzialności urzędniczej wprowadza nowe przepisy, które mówią o tym, że za swoje decyzje zarówno indywidualne, jak i zbiorowe rajcy będą odpowiadać finansowo.
Kto zapłaci za błąd
Jeśli jesteś osobą, która w świetle prawa jest poszkodowana, to możesz domagać się odszkodowania za wyrządzenie szkody, np. przez ministra czy wojewodę itd., z uszczerbkiem na majątku. Odpowiedzialność za błędne decyzje poniesie osoba, która jest podpisana i widnieje na stemplu urzędniczej decyzji. Będzie to na szczeblu administracji państwowej: minister, prezes, przewodniczący, szefowie, główny inspektor, kierownik, dyrektor, wojewoda, naczelnik, dowódca, komendant, inspektor, kurator. Z administracji samorządowej: wójt w gminie, starosta, członkowie zarządu powiatu, marszałek województwa, członkowie zarządu w województwie. Odpowiedzialna za błędną decyzję będzie też osoba wykonująca w urzędzie odpowiedzialną pracę w ramach wszelkich umów o pracę.
Kto może domagać się odszkodowania
Każdy, komu została wyrządzona szkoda przez urzędnika, może żądać jej naprawienia. Nowe przepisy są tak skonstruowane, że zanim urzędnik podpisany pod decyzją zapłaci, zostanie przeprowadzone postępowanie wyjaśniające, która z osób biorących udział w podejmowaniu decyzji powinna zostać obciążona odpowiedzialnością. Osoba pokrzywdzona przez np. błędną decyzję powinna złożyć pozew o odszkodowanie z zasądzeniem określonej kwoty w sądzie z dokładnie opisaną skargą na urzędnika.
Udowodnienie szkody
Aby żądanie było skuteczne, w pozwie trzeba udowodnić wyrządzenie przez urzędnika szkody, np. przez bezprawne wydanie decyzji. Warto tu powołać się na Konstytucję RP, umowę międzynarodową lub ustawę i pokazać niezgodności z decyzją. Ważna jest też dla wszelkich instytucji prawa dobrze złożona charakterystyka dowodu, są to:
- dokumenty urzędowe, co zostało w nich urzędowo stwierdzone;
- zeznania świadków,
- dodatkowe prywatne dokumenty związane ze sprawą.
W sądzie zostanie przeprowadzona rozprawa. Jeżeli sąd orzeknie o konieczności zapłaty, odpowiedzialny za błędy urzędnika urząd, np. gmina czy starostwo, składa wniosek do prokuratora o postępowanie wyjaśniające. Prokurator wszczyna proces sądowy przeciwko temu urzędnikowi lub nie wszczyna w przypadku braku przesłanek. Jeśli takie przesłanki zaistnieją, to prokurator ma prawo wziąć urzędnika na rozmowę i namówić go do dobrowolnej wypłaty zaproponowanej kwoty odszkodowania w określonym terminie.
Gdy urzędnik nie zapłaci
W przypadku, gdy urzędnik nie zapłaci, zostanie wobec niego wytoczone powództwo o odszkodowanie z rażącym naruszeniem prawa. Urzędnicy za swoje błędy mogą wypłacić maksymalne odszkodowanie, które jednak nie przewyższy 12-krotności ich miesięcznego wynagrodzenia. W określonych przypadkach odpowiedzialność może zostać rozłożona proporcjonalnie do przyczynienia się do rażącego naruszenia prawa i stopnia winy bądź solidarnie w częściach równych. Nowe przepisy stosuje się tylko do błędów urzędników, które nastąpiły od dnia wejścia w życie ustawy.
Kiedy za szkodę zapłaci urzędnik Ewa Milner-Kochańska, prawnik:
Ustawa o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa (DzU z 2011 r. Nr 34, poz. 173) określa zasady odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych wobec Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych podmiotów ponoszących odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej, za działania lub zaniechania prowadzące do rażącego naruszenia prawa oraz zasady postępowania w przedmiocie takiej odpowiedzialności. Aby urzędnik mógł w ogóle ponosić odpowiedzialność, muszą być spełnione określone warunki. Przepisy niniejszej ustawy wymieniają trzy, przy czym wszystkie trzy przesłanki muszą być spełnione łącznie. Funkcjonariusz publiczny ponosi odpowiedzialność majątkową w razie łącznego zaistnienia następujących przesłanek:
- wypłaty przez podmiot odpowiedzialny odszkodowania za rażące naruszenie prawa, przyznanego na mocy prawomocnego orzeczenia lub ugody,
- zawinione działanie lub zaniechanie funkcjonariusza publicznego prowadzące do rażącego naruszenia prawa,
- stwierdzenie rażącego naruszenia prawa w decyzjach, orzeczeniach i innych czynnościach przez sąd lub organ administracji publicznej.
Obowiązek łącznego spełnienia tych przesłanek oznacza, że funkcjonariusz publiczny nie poniesie odpowiedzialności na podstawie ustawy wtedy, gdy zostanie spełniona tylko jedna lub dwie z podanych przesłanek.
