Super Biznes: Nowe dotacje unijne

Niemal 83 mld euro przez najbliższe sześć lat otrzyma Polska z unijnego budżetu. Pieniądze powędrują do małych i średnich przedsiębiorstw, instytutów naukowych na badania oraz komercjalizację wynalazków.

Zaledwie miesiąc temu rząd przyjął projekt tzw. umowy partnerstwa, w którym określono strategię wykorzystania środków unijnych na najbliższe lata oraz sześć programów krajowych, w których szczegółowo określono obszary wsparcia. Najnowszy budżet na lata 2014-2020 podzielono m.in. na dokończenie sieci dróg, ale także na innowacyjną gospodarkę, energetykę, środowisko, kulturę oraz na zwiększanie konkurencyjności i innowacyjności polskiej gospodarki.

Wsparcie dla przedsiębiorczych

Duża pula pieniędzy, jak zapowiedziała wicepremier Elżbieta Bieńkowska, zostanie bezpośrednio skierowana do przedsiębiorców, do których środki trafiają nie tylko bezpośrednio, ale także przy okazji kontraktów realizowanych w ramach unijnych projektów. To oznacza, że mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, czyli 99,8 proc. wszystkich firm w Polsce, mogą liczyć na duże wsparcie ze środków unijnych na lata 2014-2020.

Wsparcie dla tego sektora będzie pochodziło z trzech źródeł: Programu Inteligentny Rozwój, Programu Polska Wschodnia oraz programów regionalnych. Program Inteligentny Rozwój wicepremier Bieńkowska nazwała zdecydowanie najbardziej ambitnym celem - będzie to wspólne przedsięwzięcie uczelni i przedsiębiorstw. Przedsiębiorcy będą wskazywać, jakiego rodzaju badań potrzebują, i wybierać uczelnię, w której chcą je przeprowadzić. Będą mieli też obowiązek wprowadzić na rynek to, co zostało wymyślone.

W unijnych rozporządzeniach na następne lata wskazano 11 obszarów, na które można przeznaczyć fundusze. Tylko na dwa z nich, bezpośrednio adresowanych do firm i dotyczących inwestycji w badania, innowacje oraz podnoszenie konkurencyjności, przewidziano niemal 16 mld euro. Według Pawła Orłowskiego, wiceministra w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju, podniesienie konkurencyjności polskich firm będzie efektem współpracy przedsiębiorców i naukowców.

Przedsiębiorcy będą mogli również sięgać po środki w ramach programu Horyzont 2020. Tam do podziału jest 3,5 mld euro, po które mogą sięgnąć przedsiębiorstwa na prace badawczo-rozwojowe lub zakup technologii dla firmy. Ponadto ważnym programem jest także COSME (1,4 mld euro), zapewniający wsparcie firmom eksportującym towary poza granice Unii Europejskiej.

Zwrotne, czyli korzyści dla wielu

W tym budżecie zwiększy się także rola instrumentów zwrotnych (tzw. instrumentów inżynierii finansowej), np. pożyczek i poręczeń dla firm. W większym stopniu będą one wykorzystane w prostszych projektach inwestycyjnych w programach regionalnych. Natomiast tam, gdzie ryzyko niepowodzenia jest większe, stosowane będą dotacje.

Częstsze sięganie po instrumenty zwrotne ma zapewnić wsparcie polskim firmom po 2020 r., kiedy środki z budżetu z Unii Europejskiej zostaną radykalnie przycięte. A system pożyczek i poręczeń kredytów pozwala na wielokrotne obracanie pieniędzmi, a tym samym wsparcie większej liczby firm.

Ponadto przedsiębiorcy będą musieli wyłożyć więcej własnych środków na realizację inwestycji z unijnego budżetu. Dotychczas Unia na wdrożenie projektów dokładała ok. 50 proc. kosztów inwestycji. Firmy z sektora MSP mogły liczyć nawet na pokrycie ok. 60-70 proc. kosztów. W perspektywie 2014-2020 to przedsiębiorca będzie musiał wyłożyć więcej pieniędzy.

Przedsiębiorcy mogą także liczyć na refundację podatku VAT, który będzie kosztem kwalifikowanym, czyli wydatkiem, który został poniesiony przez przedsiębiorców podczas prowadzenia przez nich projektu o dotacje z funduszy unijnych.

Nowości dla województw

Nowością, która pojawiła się w przedstawionych przez Komisję Europejską aktach prawnych na nową perspektywę, jest zintegrowane podejście terytorialne. Za pomocą tego instrumentu jednostki samorządu terytorialnego - miasta oraz powiązane z nimi gminy - mogą realizować wspólne przedsięwzięcia, łączące działania finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. Daje to większe możliwości ubiegania się o unijne środki.

Projekt umowy partnerstwa między Polską i Komisją Europejską zakłada, że 4,5 proc. środków z budżetów 16 programów regionalnych (województw) będzie zarezerwowane tylko dla stolic województw.

Propozycja podziału Funduszy Europejskich 2014-2020 na programy krajowe:

* Infrastruktura i środowisko - 27 513,9 mln euro

* Inteligentny Rozwój - 8614,1 mln euro

* Wiedza, Edukacja, Rozwój - 4519,3 mln euro

* Polska Cyfrowa - 2255,6 mln euro

* Polska Wschodnia - 2117,2 mln euro

* Pomoc Techniczna - 700,1 mln euro