Co grozi za niepłacenie składek ZUS

Jako przedsiębiorca musisz opłacać m.in. składki ZUS, zaliczki na podatek dochodowy, VAT oraz inne opłaty związane z prowadzonym biznesem. Do ZUS odprowadzasz składki na ubezpieczenie społeczne (czyli emerytalne, rentowe), zdrowotne, wypadkowe (obowiązkowo) oraz chorobowe (dobrowolnie).
Dodatkowo, jeżeli w swojej firmie zatrudniasz pracowników, masz obowiązek odprowadzania należności do ZUS-u również za każdego z nich. Dotyczy to składek na:
*ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe),
* ubezpieczenie zdrowotne,
* Fundusz Pracy,
* Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Płać w terminie
Wszystkie składki musisz opłacać w wymaganym terminie. Inaczej narażasz się na przykre konsekwencje. Składki na ubezpieczenia społeczne, jak i zdrowotne masz obowiązek uregulować do 10 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. Jeśli zatrudniasz pracowników, termin zapłaty upływa 15 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. ( liczy się data wyjścia pieniędzy z konta, a nie data wpłynięcia ich do ZUS). Jeżeli ostatni dzień, w którym należy odprowadzić składkę, wypada w dniu wolnym od pracy, to termin płatności przypada w następnym dniu roboczym. Sam musisz pamiętać o terminach. Za opóźnienie w zapłacie zobowiązań i za niepłacenie składek grożą rozmaite kary - począwszy od odsetek za zwłokę, a skończywszy na karach nakładanych przez sądy lub urzędników skarbowych.
Uwaga!
Jeśli zdecydowałeś się na opłacanie dobrowolnej składki na ubezpieczenie chorobowe i nie dopełniasz tego obowiązku, musisz liczyć się z tym, że ubezpieczenie to przestaje działać od pierwszego dnia miesiąca, za który nie uregulowałeś należności.

Odsetki za zwłokę, dodatkowa opłata, przymusowa hipoteka
Przedsiębiorca, który spóźni się z zapłatą składek lub w ogóle nie dopełni tego obowiązku, musi liczyć się z określonymi konsekwencjami. Przede wszystkim ZUS od zaległości naliczy odsetki. Ich wysokość będzie zależała od długości okresu, jaki minie od wymagalnego terminu płatności do dnia dokonania zaległej zapłaty.
(wysokość i zasady dotyczące odsetek określają odrębne przepisy). Odsetki te nie są naliczane i nie masz obowiązku ich opłacania, jeżeli ich wysokość nie przekracza 6,60 zł.
Uwaga! Jeśli nie uregulowałeś należności względem ZUS w terminie, jest zobowiązany do samodzielnego naliczenia odsetek od powstałych zaległości i doliczenia ich do standardowo opłacanych składek.
Odsetki to jednak nie jedyna kara, która może cie spotkać. ZUS. ma bowiem prawo nałożyć na właściciela firmy dodatkową opłatę w wysokości maksymalnie 100 proc. nieopłaconych składek, a jeśli zalegasz z nimi przez dłuższy okres może dochodzić należności na drodze sądowej. Wówczas należności z tytułu składek mają pierwszeństwo przed innymi wierzytelnościami (z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie – np. kosztów egzekucyjnych, należności za pracę, należności alimentacyjnych, rent z tytułu niezdolności do pracy). Od decyzji w sprawie wymierzenia dodatkowej opłaty przysługuje ci odwołanie do sądu.
ZUS ma jeszcze inne możliwości wyegzekwowania swoich należności. Gdy przez dłuższy czas zalegasz z opłatą za składki, ZUS ma prawo wystąpić o przymusowy wpis do hipoteki w księdze wieczystej należącej do ciebie nieruchomości (ZUS przysługuje hipoteka przymusowa na wszystkich nieruchomościach dłużnika). Gdy nie ma księgi dla nieruchomości, ZUS może wystąpić o jej założenie. Należności z tytułu składek mogą być również zabezpieczone ustawowym prawem zastawu na majątku dłużnika (tzw. zastaw skarbowy).

Jakie jeszcze kary
ZUS może także zastosować dotkliwsze środki egzekucji należności z tytułu składek. Gdy postępowanie egzekucyjne okaże się nieskuteczne, organ egzekucyjny, składa wniosek o wpisanie do KRS informacji z jego przebiegu. Niesolidnemu płatnikowi składek grozi też – na wniosek wierzyciela - wpis do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych.
ZUS może również złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez płatnika. Wówczas, na podstawie przepisów kodeksu karnego przedsiębiorcy, który m.in.:
nie dopełnia w terminie obowiązku opłacania należnych składek, nie zgłasza wymaganych ustawą danych lub zgłasza nieprawdziwe dane czy nie prowadzi dokumentacji związanej z obliczaniem składek może być wymierzona grzywna w wysokości do 5 tys. zł . ZUS może też złożyć wniosek do sądu o ogłoszenie upadłości płatnika.

Bez podwójnej kary
Do 31 maja 2012 r. (wtedy weszła w życie nowelizacja ustawy - Kodeks karny oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) za niepłacenie lub opłacenie w zaniżonej wysokości składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne lub innych składek pobieranych przez ZUS przedsiębiorca mógł być ukarany podwójnie. ZUS mógł nałożyć sankcję administracyjną w formie opłaty dodatkowej, a dodatkowo groziła także kara za przestępstwo bądź wykroczenie w postaci grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Obecnie, jeśli zostałeś skazany prawomocnym wyrokiem sądu za nieopłacanie składek lub opłacanie ich w zaniżonej wysokości, ZUS nie może za to samo ukarać cię dodatkową opłatą. A jeśli postępowania o wymierzenie dodatkowej opłaty zostało już wszczęte, zostanie zawieszone do dnia zakończenia postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie. Gdy postępowanie w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie zakończy się prawomocnym wyrokiem za nieopłacenie składek lub opłacenie ich w zaniżonej wysokości:
* wszczęte postępowanie o wymierzenie opłaty dodatkowej za ten sam czyn zostaje umorzone z urzędu
* decyzję o wymierzeniu dodatkowej opłaty za ten sam czyn zostanie uchylona z urzędu, a pobrana opłata zwrócona płatnikowi w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego za przestępstwo lub wykroczenie. Jeżeli dodatkowo opłata nie zostanie zwrócona w terminie, należą ci się odsetki za zwłokę.

Kiedy przedawnienie
Należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Nie ulegają jednak przedawnieniu należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką lub zastawem, jednakże po upływie terminu przedawnienia należności te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia. Bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego.