Zaległy urlop. Do kiedy trzeba go wykorzystać?
Pojawia się pytanie, czy pracodawca może zmusić pracownika do pójścia na urlop? Odpowiedź brzmi: tak. – W ramach tarczy antykryzysowej związanej z pandemią COVID-19 wprowadzono przepis mówiący o tym, że pracodawca w trakcie obowiązywania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego może wysłać pracownika na zaległy urlop, w wymiarze do 30 dni, bez jego zgody i z pominięciem planów urlopowych. Stan zagrożenia epidemicznego wciąż obowiązuje, a z nim cały przepis – wyjaśnia Mateusz Boguszewski, Główny Księgowy w firmie inFakt.
Trzeba również pamiętać, że pracownik musi wykorzystać zaległy urlop w naturze, nie ma możliwości wypłaty ekwiwalentu ani porozumienia z pracodawcą w tym zakresie. Termin 30 września jest ostateczny, jednak do spełnienia obowiązku wystarczy, aby pracownik rozpoczął urlop tego dnia i kontynuował go w październiku.
Pracodawcom, którzy nie dopełnią obowiązku i nie dopilnują, aby pracownik odebrał zaległy urlop, grożą kary. – Może być to kara grzywny w wysokości od tysiąca do nawet 30 tys. zł. Jedyną okolicznością wyłączającą odpowiedzialność pracodawcy są zdarzenia losowe takie jak np. choroba pracownika – wskazuje Mateusz Boguszewski.
Kiedy urlop ulega przedawnieniu?
Jeśli komuś nie uda się wykorzystać całego urlopu do 30 września 2022, to może domagać się on udzielenia go w ciągu trzech lat. Oznacza to, że jeśli osoba zatrudniona na umowę o pracę nie wykorzystała urlopu za 2021 r. do września 2022 r., to może to zrobić do 1 października 2025 roku. Po tej dacie urlop wypoczynkowy przepada. Wprawdzie urlop ulega przedawnieniu dopiero po 3 latach, jednak przez ten okres pracodawca jest narażony na kary nakładane przez Państwową Inspekcję Pracy. Wysokość grzywny może wynieść od 1000 zł do 30 tys. zł. Dlatego też w jego interesie jest wysłanie pracownika na urlop. Pracodawca ma prawo wysłać pracownika, który ma zaległy urlop, na urlop przymusowy
Ekwiwalent pieniężny za zaległy urlop wypoczynkowy
Przepisy Kodeksu pracy regulują również sytuację, w której osoba zatrudniona nie wykorzystała zaległego urlopu wypoczynkowego a stosunek pracy wygasł lub został rozwiązany. W takim przypadku pracownik może otrzymać ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane dni wolne. Warto pamiętać, że nie przysługuje on pracownikowi, który pozostaje zatrudniony w danej firmie
Szczególne powody zmian terminu urlopu
Ustawodawca przewidział także sytuacje wyjątkowe, w których pracownik może zmienić termin urlopu wypoczynkowego. W Kodeksie pracy można znaleźć zapisy wskazujące zamknięty katalog zdarzeń. Należy do nich:
- czasowa niezdolność do pracy wskutek choroby,
- odosobnienie w związku z chorobą zakaźną,
- urlop macierzyński,
- powołanie na ćwiczenia wojskowe lub na przeszkolenie wojskowe albo stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, na czas do 3 miesięcy.
