Energia ze słońca. Fotowoltaika – ekologiczne źródło energii

Spośród wszystkich odnawialnych źródeł energii (OZE) to właśnie systemy fotowoltaiczne stają się w Polsce coraz popularniejsze. Dlaczego? Z jednej strony wynika to z ciągłych podwyżek cen energii elektrycznej, z drugiej – z rosnącej troski o środowisko. Eksperci oceniają, że klimat w naszym kraju sprzyja takim rozwiązaniom technologicznym, a ilość energii słonecznej jest wystarczająca, by instalacje fotowoltaiczne stały się opłacalne.

Korzyści dla środowiska

Jedną z największych zalet fotowoltaiki jest jej proekologiczny charakter. Produkcja prądu odbywa się poprzez wykorzystanie odnawialnego źródła energii, jakim jest promieniowanie słoneczne. W związku z tym wytwarzanie energii ze słońca nie wpływa negatywnie na zdrowie oraz życie ludzi i zwierząt, a także nie powoduje emisji szkodliwych substancji do atmosfery takich jak CO2, inne gazy cieplarniane czy pyły. Współpracuje z naturą, zamiast jej szkodzić.

Domowa elektrownia. Jak to działa?

Warto wiedzieć, że panele fotowoltaiczne oraz panele słoneczne, zwane też kolektorami lub solarami – choć wyglądają bardzo podobnie – mocno się różnią. Panele słoneczne zamieniają energię słoneczną w energię cieplną, natomiast fotowoltaiczne – w energię elektryczną. Panele fotowoltaiczne wytwarzają prąd stały. Żeby można było korzystać z energii, musimy zainstalować tzw. falownik (inwerter) zamieniający prąd stały na zmienny – taki, jaki płynie w gniazdkach elektrycznych. Zestaw fotowoltaiczny jest przyłączany do istniejącej instalacji elektrycznej budynku. Dzięki niemu możemy liczyć na tańszy prąd, a tym samym na niższe rachunki.

Jak zamontować?

Panele fotowoltaiczne najczęściej montowane są na dachu, w taki sposób, by skierować je na południe i przechwycić jak największą dawkę promieniowania. W większości przypadków, nawet w budynkach ze skomplikowanymi dachami, istnieje jednak możliwość zamontowania instalacji, ponieważ można wykorzystać zarówno południową, wschodnią, jak i zachodnią część dachu. Najmniej do zainstalowania paneli fotowoltanicznych nadają się budynki, które są przez cały czas zacienione – np. z powodu z rosnących obok drzew lub sąsiednich budynków. Dach budynku musi mieć przy tym odpowiednią wytrzymałość. Żeby skorzystać z energii wytwarzanej przez słońce i zamontować panele, musimy mieć tytuł własności budynku, natomiast nie jest wymagane pozwolenia na budowę, (jeśli montujemy instalację fotowoltaiczną do 40 kWh). Podłączenie instalacji do sieci energetycznej jest bezpłatne. Firma, której chcemy zlecić montaż, musi zrobić indywidualną wycenę (często bezpłatnie), a potem projekt techniczny instalacji fotowoltaicznej.

Jak wybrać instalację?

Jeśli chcemy, by instalacja fotowoltaiczna pracowała bezawaryjnie, warto wybrać zestaw dobrej jakości, pochodzący od sprawdzonych producentów. Koszt zestawu zależy od zapotrzebowania na energię gospodarstwa domowego, lokalizacji budynku oraz rodzaju i wielkości dachu, jeżeli to tam panele mają zostać zamontowane. Dzisiaj koszt pełnej instalacji paneli fotowoltaicznych do użytku domowego jest podobny do cen innych urządzeń grzewczych, choćby kotłów CO czy pomp ciepła.

Czy to się opłaca?

Opłacalność inwestycji zależy od rodzaju instalacji, warunków w jakich pracują panele oraz wielkości dofinansowania, które uda się nam uzyskać. Właściwie dobrana instalacja fotowoltaiczna zmniejsza koszty energii elektrycznej. Takie przedsięwzięcie jest najbardziej opłacalne, gdy ilość wyprodukowanej ze słońca energii całkowicie pokrywa zapotrzebowanie na nią, czyli wtedy, gdy panele fotowoltaiczne wytwarzają tyle prądu, że nie trzeba go uzupełniać z sieci energetycznej. Ale w każdej sytuacji możemy liczyć na zmniejszenie rachunków za prąd. Eksperci szacują, że takie oszczędności mogą sięgać nawet 90 proc. rocznych kosztów. Inwestycja zwraca się już po ok. 8 latach użytkowania, a firmy dają gwarancję na panele nawet na 25 lat. Tym samym przez 17 lat korzystamy z prądu bezpłatnie. Dodatkowo możemy liczyć na dotacje i preferencyjne kredyty, dzięki czemu cena instalacji nie jest już zaporą dla przeciętnego Kowalskiego.

Korzyści finansowe

Latem panele wytwarzają więcej energii niż zimą i zwykle nie jesteśmy w stanie jej w pełni wykorzystać. Co się dzieje z nadwyżką? Jest oddawana do sieci energetycznej. Nie oznacza to jednak, że tę energię tracimy. Jest ona przechowywana w sieci. Możemy ją odebrać w późniejszym okresie, np. zimą. Za każdą 1 kWh energii wysłanej do sieci (operator ma obowiązek ją od nas odebrać) dostaniemy z powrotem 0,8 kWh. Jeśli uda nam się idealnie zbilansować produkcję i zapotrzebowanie (letnie nadwyżki pokryłyby zużycie zimą), to prąd mielibyśmy całkiem za darmo. Jest jeszcze jedna korzyść: w tego typu rozliczeniach nie pobiera się opłat dystrybucyjnych. Płacimy jedynie opłatę abonamentową, jakościową, przejściową oraz handlową (ok. 160 zł rocznie). Od 1 stycznia 2019 r. osoby prywatne mogą odliczyć sobie koszt instalacji fotowoltaicznej od podatku.

Zalety i wady fotowoltaiki

– dzięki przydomowej minielektrowni fotowoltaicznej mamy szansę uniezależnić się od dostaw prądu

– instalacja działa również zimą, w słoneczne, mroźne miesiące – wtedy może nawet działać sprawniej niż latem ze względu na brak strat związanych z nagrzewaniem się paneli

– niższe rachunki za prąd

– ekologiczny sposób pozyskania energii

– nadmiar wyprodukowanego prądu możemy oddać na przechowanie do sieci

– mamy prąd nawet w mało słoneczne dni – instalacja najpierw wykorzystuje prąd z paneli fotowoltaicznych, a gdy go zabraknie, prąd pobierany jest z publicznej sieci

– instalację można rozbudować

– możliwość uzyskania dofinansowania na zakup i montaż

– instalacja nie wymaga obsługi, jej eksploatacja jest darmowa

Największą wadą jest cena. Szacuje się, że koszt minielektrowni fotowoltaicznej w domu jednorodzinnym (instalacja o mocy 3 kWp) to wydatek około 20 tys. zł.