8 tys. zł bez podatku! Tyle zarabia Twój proboszcz dzięki opłatom za śluby i pogrzeby

Z tego artykułu dowiesz się:

• Ile miesięcznie zarabiają proboszczowie z tacy i opłat za sakramenty
• Jakie są różnice w dochodach między parafiami miejskimi a wiejskimi
• Ile otrzymują biskupi i czy płacą podatki
• Jak funkcjonuje system finansowy Kościoła katolickiego w Polsce

Taca może przynosić 16 tys. zł miesięcznie

Jak wynika z materiału Gazeta.pl, dochody z tacy w średniej parafii miejskiej mogą wynosić około 16 tys. zł miesięcznie. "W mojej parafii mieszka 4 tys. osób, z czego 400 chodzi regularnie na niedzielne msze. Średnio każdy wrzuca na tacę 10 zł. Dostaję 4 tys. zł z jednego dnia. Miesięcznie wychodzi 16 tys. zł" – wyjaśnia duchowny w rozmowie z dziennikarzem. Jakiś czas temu w rozmowie z Tygodnikiem Powszechnym, ks. Leszek Slipek, proboszcz parafii ow. św. Andrzeja Apostoła w Warszawie wyznał, że z tacy udaje mu się zebrać około 18 tys. zł. 

Te pieniądze nie są jednak czystym zyskiem. Z kwoty tej proboszcz musi pokryć wszystkie koszty funkcjonowania parafii: rachunki za media (6-10 tys. zł miesięcznie), wynagrodzenie organisty, ubezpieczenia, remonty, a także składki do kurii (około 1,5 zł rocznie za każdego mieszkańca parafii, niezależnie od praktykowania wiary).

Dodatkowe zarobki z sakramentów – bez podatku

Prawdziwą podstawą utrzymania księży są jednak opłaty za posługi sakramentalne. Proboszcz cytowany w Gazeta.pl przyznaje: "Moja pensja to połączenie pracy w szkole na pół etatu, czyli 2,5 tys. zł na rękę miesięcznie i wynagrodzenie za odprawianie mszy, chrzciny, śluby i pogrzeby. Na tych posługach zarabiam miesięcznie od 4 tys. do 8 tys. na rękę."

Kluczowa informacja: pieniądze za sakramenty nie podlegają opodatkowaniu i nie muszą być ewidencjonowane. Oznacza to, że całość wpływów z kancelarii parafialnej trafia bezpośrednio do kieszeni księdza.

Biskupi: skromne pensje, bogate benefity

Na szczycie hierarchii kościelnej zarobki prezentują się następująco:

• Kardynał Kazimierz Nycz: 2,7 tys. zł na rękę miesięcznie
• Arcybiskup Henryk Hoser: 3,5 tys. zł
• Biskup Mirosław Milewski: 3,7 tys. zł

Dla porównania kardynał zatrudniony w Watykanie otrzymuje 5 tys. euro miesięcznie, a biskupi włoscy – 1,5 tys. euro.

Jednak do tych kwot trzeba doliczyć liczne benefity: darmowe mieszkanie, wyżywienie, samochód z kierowcą, brak rachunków za media. Biskupi mogą także "dorabiać" odprawiając msze w parafiach, a proboszczowie zwyczajowo płacą za udział hierarchów w uroczystościach.

Nieprawidłowości w dotacjach ujawnione przez NIK

Raport NIK ujawnił także poważne nieprawidłowości w przyznawaniu dotacji kościołom. Aż 106 ze 160 dotacji (66 proc.) przyznano poza trybem konkursowym, a 15 z 18 dotacji z KPRM nie miało podstaw do trybu pozakonkursowego. To budzi poważne wątpliwości co do przejrzystości wydatkowania publicznych środków.

Kapelani specjalistyczni z najwyższymi pensjami

Najstabilniejsze wynagrodzenia mają kapelani wojskowi - od 6,3 tys. zł brutto (podporucznik) do 10,6 tys. zł brutto (pułkownik), z planowanymi podwyżkami 5 proc. w 2025 roku. Kapelani więzienni zarabiają 2,2 tys. zł netto, a policyjni 2,3 tys. zł netto. Najciekawszy przypadek to 8 kapelanów w Krajowej Administracji Skarbowej, których łączne miesięczne wynagrodzenie wynosi około 100 tys. zł.

Ogromne różnice w zarobkach - od 800 zł do 18 tys. zł

Najnowsze badania pokazują dramatyczne zróżnicowanie dochodów duchownych. Początkujący wikariusze w małych parafiach wiejskich zarabiają zaledwie 800 zł netto miesięcznie, podczas gdy proboszczowie w najbogatszych parafiach miejskich mogą liczyć na nawet 18 tys. zł miesięcznie. Średnie wynagrodzenie oficjalne księży wynosi 2-3,5 tys. zł brutto, ale rzeczywiste dochody z wszystkich źródeł mogą być wielokrotnie wyższe.

Szczególnie dochodowe są parafie w zamożnych dzielnicach wielkich miast. W takich lokalizacjach stypendia mszalne mogą wynosić 50-100 zł za intencję (wobec 10-20 zł w najuboższych rejonach), a opłaty za śluby sięgają nawet 1000 zł (wobec 200 zł w małych miejscowościach).

Filip Flisowski z Kongresu Katoliczek i Katolików w wypowiedzi dla Gazeta.pl podkreśla ogromne różnice w dochodach duchownych: "Są parafie, gdzie mieszkają głównie ubodzy wierni albo takie, gdzie niewiele osób uczęszcza na niedzielne msze, więc proboszczowie 'przymierają głodem'. W innej sytuacji są wielkomiejskie parafie, w których proboszczowie mają wysoki standard życia."

Szczególnie dochodowe są parafie w modnych lokalizacjach, gdzie organizuje się wiele ślubów – z jednej ceremonii ksiądz może otrzymać nawet 2 tys. zł.

Coroczna kolęda: dodatkowe 30 tys. zł

Znaczącym źródłem dochodów jest także kolęda. Ksiądz Leszek Slipek ujawnił, że rocznie on i współpracujący z nim wikariusze otrzymują od wiernych 30 tys. zł. "Około 20 procent dostają księża, reszta idzie na potrzeby parafii" – wyjaśniał w "Tygodniku Powszechnym".

Fundusz Kościelny: rekordowe 275,7 mln zł w 2025 roku

System finansowy Kościoła wspiera także państwowy Fundusz Kościelny, którego budżet wzrośnie w 2025 roku do rekordowych 275,7 mln zł - to wzrost o 7 proc. z 257 mln zł w 2024 roku i najwyższy poziom w historii. Dla porównania w 2015 roku wynosił zaledwie 128 mln zł. Powstał w czasach PRL jako forma zadośćuczynienia za odebrane nieruchomości, a obecnie 95 proc. środków trafia na składki emerytalne duchownych, tylko 5 proc. na działalność charytatywną.

Według najnowszego raportu NIK z lat 2021-2023, łączna kwota przekazana przez państwo kościołom wyniosła aż 17,5 mld zł, z czego 16,6 mld zł (95 proc.) trafiło do Kościoła katolickiego. Struktura wydatków jest następująca:

• 6 mld zł na pensje nauczycieli religii,
• 6 mld zł na różne dotacje,
• 2 mld zł na zwolnienia podatkowe,
• 585 mln zł na składki emerytalne duchownych.

Porównanie z zarobkami duchownych w Europie

Polscy księża zarabiają znacznie mniej niż ich europejscy odpowiednicy. Warto jednak zauważyć, że tak samo zarobki przeciętnych parafian w Polsce nadal są niższe niż w innych krajach Europy. Niemieccy księża otrzymują średnio 4,175 Euro miesięcznie (około 17,900 zł), włoscy 3,167 Euro (13,600 zł), hiszpańscy 3,024 Euro (13,000 zł). Francuscy księża oficjalnie zarabiają minimum 1,009 miesięcznie Euro  (4,300 zł), ale otrzymują znaczące dodatki w postaci bezpłatnego mieszkania i wyżywienia.

Systemy finansowania kościołów różnią się dramatycznie. Niemcy pobierają podatek kościelny w wysokości 8-9 proc. od podatku dochodowego, generując 13,1 mld Euro rocznie. Francja ma całkowite oddzielenie kościoła od państwa (poza Alzacją-Mozelą), Włochy stosują system dobrowolnego odpisu otto per mille (0,8 proc. podatku dochodowego).

Najnowsze trendy w Europie pokazują spadek dochodów z podatków kościelnych - Niemcy odnotowały spadek o 5 proc. w 2023 roku z powodu starzenia się społeczeństwa i wypowiadania członkostwa w kościele. Jednocześnie większość krajów wprowadza coroczne korekty inflacyjne wynagrodzeń.

Planowane reformy i opór polityczny

Międzyresortowy Zespół ds. Funduszu Kościelnego pod przewodnictwem wicepremiera Kosiniaka-Kamysza spotkał się zaledwie dwukrotnie w ciągu 16 miesięcy, nie wypracowując konkretnych rozwiązań. Główna propozycja to zastąpienie obecnego systemu dobrowolnym odpisem 0,5 proc. wzorowanym na OPP, jednak Ministerstwo Finansów ocenia ją jako nierealistyczną.

W marcu 2025 roku Lewica (min. Agnieszka Dziemianowicz-Bąk) złożyła projekt zakładający likwidację Funduszu Kościelnego do końca roku i podział składek 50/50 między duchownych i Kościoły jako pracodawców. Badania pokazują, że 70 proc. Polaków chce likwidacji przywilejów podatkowych Kościoła, a 66 proc. badanych chce zaprzestania finansowania przez państwo.

System wynagrodzeń duchownych w Polsce wymaga pilnej reformy ze względu na ogromne nierówności, brak transparentności i rosnące koszty dla budżetu państwa. Różnice w zarobkach między 800 zł dla wikariusza a 18,000 zł dla proboszcza w bogatej parafii są nie do utrzymania w demokratycznym społeczeństwie.

Najważniejsze informacje dla Ciebie:

• Zarobki księży wahają się od 800 zł do 18 tys. zł miesięcznie w zależności od parafii
• Państwo przekazało kościołom w latach 2021-2023 łącznie 17,5 mld zł
• Fundusz Kościelny wzrośnie w 2025 roku do rekordowych 275,7 mln zł
• NIK wykrył nieprawidłowości w 66 proc. dotacji przyznawanych kościołom poza konkursem