Różnice już widać na etapie tworzenia banku. Każdy musi mieć odpowiedni kapitał dostosowany do rodzaju i rozmiaru działalności. Dla banku w formie spółki akcyjnej (komercyjny) minimalna kwota to 5 mln euro. Natomiast do założenia banku spółdzielczego wystarczy 1 mln euro. Oba te rodzaje banków różnią się nie tylko wielkością minimalnego kapitału zakładowego, a także ofertą, skalą działania, a przede wszystkimi celami.
Banki komercyjne - dla klienta masowego
Świadczą one usługi na podstawie przepisów prawa bankowego:
* gromadzą depozyty, czyli przyjmują i przechowują na określonych warunkach pieniądze od klientów - mogą to być depozyty a vista (wypłacane na każde żądanie) lub depozyty terminowe (lokaty),
* udzielają kredytów, pożyczek i poręczeń, czyli finansują wcześniej określone przez kredytobiorcę przedsięwzięcia, jednocześnie zachowując prawo do kontroli prawidłowości ich realizacji; mogą to być kredyty krótkoterminowe (do 1 roku), średnioterminowe (do 3 lat) i długoterminowe (powyżej 3 lat),
* prowadzą rozliczenia pieniężne w obrocie krajowym i zagranicznym, czyli prowadzą rachunki klientów i dokonują na nich operacji finansowych.
Oferują także inne usługi bankowe, m.in. skup i sprzedaż walut.
Banki komercyjne odgrywają kluczową rolę w polskim systemie bankowym. Przypada na nie około 94 proc. depozytów zebranych przez wszystkie banki, a także około 94 proc. udzielonych kredytów bankowych. Każdy z takich banków ma swój rachunek w banku centralnym, czyli Narodowym Banku Polskim.
Uniwersalne i wyspecjalizowane
Mogą być różne rodzaje banków komercyjnych w zależności od przyjętych kryteriów. Najczęściej podstawowym jest struktura własności; wtedy banki komercyjne są dzielone na te o kapitale krajowym i te o kapitale zagranicznym.
Pod względem oferty dzielą się one na:
* uniwersalne, które dysponują pełną gamą produktów finansowych,
* wyspecjalizowane, np. banki hipoteczne (udzielają kredytów, których zabezpieczeniem są nieruchomości),
* inwestycyjne - specjalizujące się w inwestycjach, jak np. emisja papierów wartościowych i handel nimi, fuzje i przejęcia, ale nie mają w swojej ofercie ROR-ów i lokat.
W naszym kraju działają banki będące oddziałami banków zagranicznych i banki polskie, zarejestrowane w Polsce, nadzorowane przez KNF. Tym, co odróżnia placówki komercyjne od innych, jest struktura własności i forma prawna. Wszystkie banki komercyjne działające w Polsce, poza Bankiem Gospodarstwa Krajowego (jest państwowy), są spółkami akcyjnymi i podlegają regułom obowiązującym przedsiębiorstwa prywatne. Jak wszystkie przedsiębiorstwa są nastawione na osiąganie zysku.
W najprostszy sposób ich działalność można określić w ten sposób: przyjmują depozyty od klientów i pożyczają te pieniądze na wyższy procent innym klientom, którzy mają odpowiednio wysoką zdolność kredytową.
Bank i spółdzielnia w jednym
Banki spółdzielcze to po prostu spółdzielnie prowadzące działalność bankową. Pod względem oferowanych produktów i usług nie ma istotnej różnicy między nimi i bankami komercyjnymi. Świadczą usługi bankowe takie same jak banki komercyjne: - przyjmują depozyty, udzielają kredytów i pożyczek, prowadzą rozliczenia pieniężne w obrocie krajowym i zagranicznym. Udziałowcem (członkiem) banku spółdzielczego może zostać osoba fizyczna lub prawna, która wpłaciła udział (kwota udziału ustalona jest w statucie banku). Większość banków spółdzielczych obecnie dorównuje komercyjnym pod względem nowoczesności i jakości obsługi.
Czym różnią się te banki
Różnica wynika przede wszystkim z faktu, że działalność banków komercyjnych reguluje prawo bankowe, natomiast spółdzielczych, oprócz prawa bankowego, również przepisy prawa spółdzielczego. Banki komercyjne, które najczęściej funkcjonują w formie spółek akcyjnych, dążą przede wszystkim do osiągnięcia jak największego zysku. W odróżnieniu od nich dla banków spółdzielczych maksymalizacja zysku nie jest podstawowym celem, a jedynie sposobem na realizowanie celów członków spółdzielni. Banki te udzielają swoim członkom pożyczek na korzystnych warunkach. Ci z kolei mogą wpływać na funkcjonowanie instytucji, na przykład zasiadają w ich zarządach i radach nadzorczych.
Banki spółdzielcze dla małych
Banki spółdzielcze mają znikomy udział w rynku kredytów hipotecznych. Mają za to dobrą ofertę dla małych i średnich przedsiębiorstw. Często warunki, jakie proponują tym firmom, są konkurencyjne w porównaniu z ofertami innych banków, a w dodatku o kredyt jest w nich łatwiej. Zdolność kredytowa w bankach spółdzielczych jest bowiem liczona nieco inaczej niż w komercyjnych, które często wymagają od przedsiębiorców minimalnego okresu prowadzenia własnej działalności. Na przykład firma, która działa na rynku krócej niż rok, może zostać odprawiona z kwitkiem.
Banki spółdzielcze indywidualnie podchodzą do klienta i są bardziej skłonne do negocjacji niż komercyjne. W związku z mniejszymi niż one warunkami kapitałowymi i skalą działalności najchętniej angażują się w finansowanie projektów do kwoty 1-1,5 mln zł. Najczęściej udzielają kredytu na kilkaset tysięcy złotych, ale finansują też projekty o większej wartości, tworząc między sobą konsorcja.
Tradycja z nowoczesnością
Tradycyjnymi klientami banków spółdzielczych są samorządy, małe i średnie przedsiębiorstwa oraz klienci indywidualni, głównie związani z rolnictwem. Ale to się zmienia. Obecnie w tej chwili placówki tego typu rozwijają się dosyć intensywnie. Cały czas dostosowują swoją ofertę tak, by zdobyć również klientów młodych i z dużych miast. Chcą coraz bardziej wykorzystywać nowoczesne rozwiązania, np. bankowość mobilną, internetową czy bankomaty biometryczne. W dużych miastach bankowość spółdzielcza stanowi obecnie kilka procent rynku. W ciągu najbliższych lat banki spółdzielcze chcą zwiększać ogólny udział w rynku do wyniku nawet dwucyfrowego.
Paweł Minkina, Związek Banków Polskich:
Jeśli porównamy produkty lub usługi banków komercyjnych i banków spółdzielczych, to nie widać istotnej różnicy. Również jeśli spojrzymy na technologie, to banki spółdzielcze nie ustępują bankowości komercyjnej. Podobnie jest z jakością obsługi klienta. To, co różni oba rodzaje bankowości, to filozofia i zasięg działania. Banki spółdzielcze działają regionalnie, a ich udziałowcami są ich klienci - członkowie, którzy mają bezpośredni wpływ na ich zarządzanie. Obsługując lokalną społeczność, bardzo mocno angażują się w inwestowanie i rozwój regionu, w którym prowadzą działalność. Wspierają one samorządy lokalne, często finansując regionalne inwestycje.
Banki spółdzielcze swoje nadwyżki finansowe lokują głównie w bankach zrzeszających. Poza tym bankowość spółdzielcza to krajowy kapitał. Nie są one finansowo związane z zagranicznymi instytucjami finansowymi, co daje dodatkowe poczucie współodpowiedzialności za rozwój środowisk lokalnych.
Podcasty
Playlisty tematyczne
