NBP - PRZEWODNIK FINANSOWY: Budżet pod kontrolą

Każdy budżet, czy to domowy, czy firmowy, to zestawienie dochodów i kosztów, a odpowiednie nim zarządzanie pozwoli nam utrzymać finanse w ryzach. Jeśli najpierw nauczymy się dobrze gospodarować finansami osobistymi, to również uda nam się prowadzić z sukcesem własną firmę.

Dbajmy o równowagę

Podstawowa zasada, którą należy się kierować, konstruując budżet, jest jednakowa zarówno dla finansów domowych, jak i dla firmowych (bez względu na jego wielkość i indywidualne różnice) - każdy budżet powinien być zrównoważony. Nie jest łatwo to osiągnąć, dlatego zawsze warto policzyć swoje dochody i zaplanować wydatki. Jak to zrobić? Najpierw spisujemy wszystkie wpływy (np. wynagrodzenie za pracę, zlecenia), a następnie robimy listę wydatków. Uwzględniamy zarówno stałe, które musimy ponosić co miesiąc (np. czynsz, woda, energia elektryczna, gaz, telefon, abonament telewizyjny, Internet itp.), jak i te większe (ubrania, wakacje) czy uzależnione od aktualnych potrzeb oraz okazjonalne (prezenty na święta, imieniny). Pamiętajmy o rezerwie na niespodziewane sytuacje (np. konieczna wymiana pralki).

Po sporządzeniu (koniecznie w formie pisemnej) listy wydatków, zastanówmy się, jak efektywnie możemy podzielić nasze dochody. Pierwsza część powinna być przeznaczona na wydatki konieczne, tzn. takie, z których nie można zrezygnować (np. rachunki, raty kredytowe, żywność). Resztę wpływów warto podzielić na kolejne, mniejsze części - na oszczędności długoterminowe (np. na emeryturę, studia dla dzieci), na oszczędności celowe (np. zakup samochodu, remont mieszkania czy też wyjazd na wakacje) oraz na dowolny cel. Zwykle robi się to w takich proporcjach - 60 proc. na zaspokajanie bieżących potrzeb, 30 proc. - na sfinansowanie konkretnego celu i 10 proc. wolnych środków na oszczędzanie długoterminowe.

Musimy ciąć wydatki albo pożyczać

Po doświadczeniach z domową buchalterią łatwiej będzie nam zapanować nad firmowymi finansami. Jednak racjonalne zarządzanie nimi, czy to w małej, czy dużej firmie, to prawdziwe wyzwanie dla każdego właściciela. Dlaczego? Od tego w dużej mierze zależą losy i rozwój naszego biznesu. W przedsiębiorstwie, tak jak w domowych finansach, dochody muszą się równoważyć z kosztami. Jeżeli wydatki rosną, a wpływy za nimi nie nadążają, powstaje dziura budżetowa - wówczas musimy albo ciąć koszty, albo ratować się kredytami czy pożyczkami.

Przyglądamy się więc uważnie zestawieniu dochodów i kosztów, żeby zdecydować, które wydatki koniecznie muszą pozostać w naszym budżecie, a które mogą zostać skreślone - np. możemy zrezygnować z zakupu kolejnego telefonu czy wizyt w restauracjach. Próbujemy też zmienić swoje kosztowne przyzwyczajenia (nieduże pieniądze wydane codziennie na drobne przyjemności mogą pod koniec miesiąca urosnąć do całkiem poważnych sum) i oszczędzać choćby minimalne kwoty - to da nam poczucie, że zaciskając pasa, budujemy sobie lepszą finansową przyszłość.

Bądźmy czujni

Gdy cięcie wydatków nie pomaga, trzeba szukać finansowania na zewnątrz. Jednak decydując się na kredyt lub pożyczkę, róbmy to rozważnie. Parabanki kuszą wygodą, oferują szybki i łatwy dostęp do gotówki, pożyczki na dowód, przez Internet, na SMS, bez BIK, a nawet z dowozem do domu. Ale pamiętajmy - za te wszystkie udogodnienia z pewnością przyjdzie nam zapłacić wysokim oprocentowaniem i kosztami pożyczki! Nie ulegajmy zatem pokusie zdobycia "szybkiej gotówki", nie podpisujmy pochopnie umowy, której wcześniej dokładnie nie przeczytaliśmy, sprawdźmy wiarygodność firmy, w której zamierzamy się zadłużyć. Klienci firm oferujących szybkie pożyczki są często nieświadomi, że rzeczywiste roczne oprocentowanie "łatwych pieniędzy" może sięgać nawet kilku tysięcy procent. Dlatego zawsze sprawdzajmy wysokość oprocentowania i prośmy o wyliczenie całkowitego kosztu pożyczki. Nie zgadzajmy się na zabezpieczenia w postaci samochodu, mieszkania czy domu, które są o wiele więcej warte niż kwota pożyczki.

Kontrolujmy budżet

Zarządzanie finansami wymaga dyscypliny. W kolejnych miesiącach starajmy się przestrzegać założonego w budżecie planu. Jeśli nasza sytuacja się zmieni, nawet najmniejsze zmiany wprowadzajmy do budżetu. Gdy dostaniemy podwyżkę albo zwiększą się obroty firmy, wprowadźmy korektę do dochodów, a gdy nasze wydatki wzrosną, zmieńmy zapisy po stronie kosztów. Musimy na bieżąco kontrolować poziom kosztów, a jeśli okaże się, że w rzeczywistości wydajemy więcej, niż założyliśmy, powinniśmy zaplanować swój budżet raz jeszcze.

Kupujmy z głową

Możemy zmniejszyć swoje comiesięczne wydatki, jeśli mądrze zaplanujemy zakupy. Wystarczy przestrzegać kilku prostych zasad, żeby do naszego koszyka nie trafiły niepotrzebne rzeczy, a w portfelu zostało więcej pieniędzy.

* Zawsze róbmy listę - zanim wyruszymy na zakupy, koniecznie przygotujmy listę sprawunków (ale tylko tych niezbędnych!) i się jej trzymajmy, dzięki temu nie wydamy niepotrzebnie pieniędzy.

* Zdecydujmy, ile możemy wydać na zakupy i nie dajmy się skusić na więcej.

* Polujmy na wyprzedaże, przeceny, oferty specjalne, ale kupujmy tylko to, co jest nam potrzebne.

* Kupujmy duże opakowania.

* Szukajmy niskich cen - porównajmy ceny w kilku miejscach, zaglądajmy do hurtowni, na bazary, a jeśli często robimy zakupy w jednym sklepie, zapytajmy o program lojalnościowy czy inne rabaty (np. dla seniorów).

* Pilnujmy ceny - sprawdźmy ją (np. na czytniku), zanim podejdziemy do kasy, bo na opakowaniu może być inna niż wyświetla się przy kasie.

* Nie nabierajmy się na sztuczki hipermarketów - sprawdzajmy pojemność opakowań, które na oko wydają się identyczne.

* Uważajmy na promocje - np. nie zawsze artykuły w zestawie są tańsze od pojedynczych, sklepy okresowo podnoszą ceny w celu "przyzwyczajenia" do nich klientów, a następnie powracają do uprzedniej, planowanej od początku ceny, którą określają jako "promocyjną".

* Nie kupujmy pod wpływem reklam.

* Krzystajmy z Internetu - ceny niektórych produktów w sieci (np. agd, rtv) mogą być nawet o 30 proc. niższe.

Sprawdź, zanim podpiszesz

Cztery zasady bezpiecznego zaciągania pożyczki to:

1. Sprawdź wiarygodność firmy.

2. Policz całkowity koszt pożyczki.

3. Dokładnie przeczytaj umowę.

4. Nie podpisuj, jeśli nie rozumiesz.

Więcej informacji : www.zanim-podpiszesz.pl lub pod bezpłatnym numerem Komisji Nadzoru Finansowego 800 290 479.

Paweł Minkina, Związek Banków Polskich: - Nie można zaciągać zobowiązań finansowych pod wpływem impulsu.

Do wszystkich decyzji finansowych musimy mieć bardzo racjonalne podejście, zarówno jeśli chodzi o finanse małego przedsiębiorstwa, jak i codzienne finanse domowe. Szczególnie uważnie musimy analizować wszystkie nasze zobowiązania. Nie można zaciągać ich pod wpływem impulsu bez analizy wszystkich za i przeciw.

W razie przejściowych problemów finansowych większość Polaków zazwyczaj myśli o pożyczce. Pamiętajmy, że nie zawsze szybka pożyczka gotówkowa jest najtańszym, a tym samym najlepszym rozwiązaniem. Kredyt ratalny, pożyczka w koncie, karta kredytowa czy kredyt obrotowy mogą stanowić dobrą alternatywę dla pożyczki. Jeśli potrzebujemy gotówki przykładowo na zakupy przedświąteczne, możemy pomyśleć o karcie kredytowej. Musimy jednak pamiętać, że zadłużenie to należy w okresie 6-7 tygodni uregulować. Karta kredytowa jest zdecydowanie najtańszą formą kredytu, jednak jedynie wtedy, gdy mamy możliwość terminowego regulowania zadłużenia. W innym przypadku możemy wykorzystać na przykład nasz debet w koncie. Jest to instrument nieco droższy, jednak dla wielu kredytobiorców zdecydowanie wygodniejszy. Innym rodzajem kredytu jest kredyt obrotowy przeznaczony dla przedsiębiorców. Jest to kredyt krótkoterminowy, zazwyczaj udzielany nie dłużej niż na rok. Przeznaczony jest on na finansowanie bieżącej działalności przedsiębiorstwa, zakup towaru, spłatę kontrahentów czy poprawę płynności. Pożyczka gotówkowa stanowi z kolei dobry sposób na pokonanie większych trudności finansowych lub wiąże się z zakupem towarów trwałego użytku przykładowo sprzętu AGD.

Niezależnie od rodzaju kredytu zawsze powinniśmy najpierw przeanalizować, czy będziemy mieli realne możliwości wygospodarowania takiej części miesięcznych dochodów na spłatę zobowiązania, aby z pozostałej części pokryć inne niezbędne wydatki. Pamiętajmy, że pożyczka jest przede wszystkim zobowiązaniem, z którego musimy się rzetelnie i terminowo wywiązywać.