Co z majątkiem i oszczędnościami, gdy nie zostawisz testamentu?

• Kolejność dziedziczenia: Małżonek i dzieci dziedziczą w pierwszej kolejności, potem dalsi krewni, a na końcu gmina lub Skarb Państwa.
•  Związki nieformalne: Partnerzy nie dziedziczą ustawowo, cały majątek trafia do rodziny zmarłego.
•  Firmy rodzinne: Brak testamentu może doprowadzić do podziału firmy i problemów w zarządzaniu.
•  Konflikty: Dziedziczenie ustawowe często prowadzi do sporów i kosztownych postępowań sądowych

Jaka jest kolejność dziedziczenia ustawowego?

Zgodnie z Kodeksem cywilnym, w pierwszej kolejności dziedziczą małżonek i dzieci spadkodawcy, dzieląc majątek w równych częściach. Ważne jest jednak, że udział małżonka nie może być mniejszy niż ¼ całości spadku.

Jeżeli zmarły nie miał dzieci, spadek przypada małżonkowi i rodzicom, a gdy jedno z rodziców już nie żyje – rodzeństwu. W kolejnych grupach dziedziczenia znajdują się dziadkowie, wujostwo i kuzynostwo. Dopiero w sytuacji, gdy nie ma żadnych krewnych, majątek przejmuje gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub Skarb Państwa.

Brak testamentu a związki nieformalne

Największym problemem dziedziczenia ustawowego jest brak ochrony dla osób żyjących w związkach nieformalnych. Partner życiowy nie ma prawa do majątku, nawet jeśli przez wiele lat prowadził wspólne gospodarstwo domowe ze zmarłym. W praktyce oznacza to, że wszystko trafia do rodziny spadkodawcy, a partner pozostaje bez jakichkolwiek praw do wspólnych oszczędności czy nieruchomości.

Dziedziczenie firmy bez testamentu

Szczególnie skomplikowane konsekwencje pojawiają się w przypadku przedsiębiorstw rodzinnych. Gdy właściciel firmy umiera bez pozostawienia testamentu, jego biznes dziedziczą ustawowi spadkobiercy. Może to doprowadzić do sytuacji, w której firma zostaje podzielona między kilka osób.

Jeśli wśród spadkobierców są osoby małoletnie, w ich imieniu decyzje podejmuje sąd opiekuńczy. W praktyce prowadzi to często do paraliżu – każda istotna decyzja, np. sprzedaż czy zmiana profilu działalności, wymaga zgody sądu. Takie rozwiązanie może znacząco osłabić stabilność przedsiębiorstwa, a nawet doprowadzić do jego upadku.

Konflikty między spadkobiercami

Dziedziczenie ustawowe powoduje powstanie współwłasności między wszystkimi uprawnionymi. To oznacza, że muszą oni wspólnie podejmować decyzje dotyczące nieruchomości czy oszczędności. W praktyce różnice zdań są bardzo częste – ktoś może chcieć sprzedać mieszkanie, inny w nim zamieszkać, a jeszcze ktoś przeznaczyć je na wynajem.

Rozwiązaniem jest dział spadku, często wymagający postępowania sądowego. To nie tylko wydłuża proces, ale i generuje dodatkowe koszty sądowe oraz adwokackie, co bywa szczególnie uciążliwe przy większym majątku.