Darowizny specjalne, czyli jak sprytnie przekazać majątek i zyskać podwójnie

Spis treści

1. Przekazanie firmy rodzinnej
2. Darowizny na cele charytatywne
3. Darowizny między małżonkami
4. Darowizny za granicą
5. Kumulacja darowizn 

Każda sytuacja darowizny specjalnej rządzi się swoimi prawami i wymaga szczególnej uwagi. Znajomość przepisów pozwala nie tylko uniknąć problemów z fiskusem, ale także maksymalnie wykorzystać dostępne preferencje podatkowe. Dobrze zaplanowana darowizna to często oszczędność tysięcy złotych i bezpieczne przekazanie majątku bliskim lub szczytnym celom.

Przekazanie firmy rodzinnej

Przekazania majątku firmowego członkowi rodziny w darowiźnie należy dokonać na podstawie umowy. Jej forma zależy od składników majątku wchodzących w skład przedsiębiorstwa:

• Zbycie części lub całości przedsiębiorstwa powinno zostać dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
• Jeśli składnikiem przedsiębiorstwa jest nieruchomość, darowizna powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego.
• Przedsiębiorca dokonujący darowizny powinien sporządzić protokół przekazania, w którym wymieni poszczególne elementy przedsiębiorstwa, poda ich liczbę i wartość.

Obdarowany, który należy do tzw. zerowej grupy podatkowej, będzie mógł zwolnić się od obowiązku opłacenia podatku od spadków i darowizn pod warunkiem złożenia deklaracji podatkowej SD-Z2 właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia dokonania darowizny.

Korzyści podatkowe przy przekazaniu firmy rodzinnej:

• Jeśli umowa darowizny nie wiąże się z przejęciem przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
• Darowizna przedsiębiorstwa najbliższemu członkowi rodziny nie wymaga płacenia podatku dochodowego od osób fizycznych.
• Nieodpłatne przekazanie członkowi rodziny przedsiębiorstwa, zanim zostanie ono formalnie zlikwidowane, uznaje się za transakcję zbycia przedsiębiorstwa, dlatego nie podlega opodatkowaniu VAT.

Darowizny na cele charytatywne

Możemy odliczyć takie darowizny od dochodu, co zmniejszy nasz podatek, ale aby skorzystać z ulg musimy spełnić kilka warunków:

• przekazać darowiznę na rzecz organizacji pożytku publicznego,
• mieć dokumentację potwierdzającą taką darowiznę,
• przestrzegać limitów odliczeń.

Ulga podatkowa polega na możliwości odliczenia darowizn (pieniężnych i rzeczowych) przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego od dochodu:

• do wysokości 6 proc. rocznego dochodu podatnika będącego osobą fizyczną
• firmy mogą odliczyć 10 proc. dochodu

Warunki skorzystania z ulgi:

• posiadanie dowodu wpłaty na rachunek bankowy organizacji charytatywnej lub
• udokumentowanie darowizny rzeczowej (umowa darowizny i dokumenty potwierdzające wartość przekazanych przedmiotów).

Ważne! Ulgi podatkowe przysługują tylko wtedy, gdy przekazaliśmy darowiznę organizacji pożytku publicznego zarejestrowanej w Krajowym Rejestrze Sądowym. Takimi organizacjami są fundacje, stowarzyszenia i niektóre instytucje kościelne. Darowizny muszą być przekazane w roku podatkowym, za który je odliczymy.

Darowizny między małżonkami

Ponieważ małżonek należy do I grupy podatkowej, jest zwolniony od podatku od nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, jeżeli zgłosi nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych za pomocą formularza SD-Z2 właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

W przypadku gdy darczyńca podarował małżonkowi pieniądze, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych nabytych ostatnio przekracza 36 120 zł – należy udokumentować ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek lub przekazem pocztowym.

Darowizny za granicą

Nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był:

• obywatelem polskim, lub
• miał miejsce stałego pobytu w Polsce.

Ważne! Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych – obywatelu polskim, nawet jeśli przebywa on stale poza granicami RP. Takie nabycie jest opodatkowane podwójnie – w Polsce i za granicą.

W Polsce taka darowizna jest opodatkowana podatkiem od spadków i darowizn, a miejsce stałego pobytu obdarowanego nie ma znaczenia dla określenia podstawy opodatkowania, stawki podatku czy zwolnienia podatkowego.

Kumulacja darowizn 

Wiele osób zastanawia się, kiedy urząd skarbowy łączy darowizny z ostatnich 5 lat. Tzw. zasadę kumulacji urząd skarbowy stosuje zawsze. Polega ona na tym, że:

• Jeśli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego darczyńcy następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych nabytych ostatnio dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok.
• Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek od nabytych rzeczy i praw majątkowych opodatkowanych poprzednio.
• Nadwyżka podatku nie podlega jednak ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi.