Do 2025 r. rak stanie się główną przyczyną śmierci w Polsce

W Polsce umieralność na raka jest o 20 proc. większa niż za granicą
W ciągu ostatnich 15 lat liczba Polaków, u których zdiagnozowano nowotwór złośliwy, wzrosła o 42 procenty. Raport NIK z 2017 r. pt. „Dostępność i efekty leczenia nowotworów" nie pozostawia złudzeń. Słaba dostępność do opieki zdrowotnej w naszym kraju sprawia, że na 160 tys. osób, które dowiedziały się, że mają raka złośliwego, tylko 65 tys. osób (ok. 41 proc.) przeżyje pięć lat. W krajach ze sprawniejszą służbą zdrowia pięć lat może przeżyć 96 tys. pacjentów z identyczną diagnozą (ok. 60 procent.) Przez gorszą organizację służby zdrowia w Polsce co roku umiera ok. 31 tys. osób, których życie można by uratować. Mniej więcej tyle wynosi liczba mieszkańców Bochni w woj. małopolskim.

Zobacz: Cena tego leku wzrastała siedmiokrotnie. Teraz preparat będzie za darmo

W naszym kraju na raka umiera większy odsetek ludzi niż w Rosji – wynika z zeszłorocznego raportu „Health at a Glance" przygotowanego przez OECD. Jednocześnie jesteśmy mało skuteczni w leczeniu nowotworów. Przykładowo, większymi sukcesami w zakresie walki z rakiem jelita grubego może pochwalić się Turcja.

Stosujemy przestarzałe metody leczenia
Polscy pacjenci nie są leczeni zgodnie z aktualną wiedzą medyczną. W raporcie „Dostęp pacjentów onkologicznych do terapii lekowych w Polsce na tle aktualnej wiedzy medycznej" Fundacja Alivia przeanalizowała sposoby leczenia 19 rodzajów nowotworów w naszym kraju. Okazało się, że tylko w jednym przypadku pacjenci byli leczeni zgodnie z aktualną wiedzą medyczną. Spośród 15 rodzajów nowotworów o największej zachorowalności, tylko w dwóch przypadkach odnotowano spadek liczby zachorowań. W pozostałych przypadkach nastąpił wzrost.

Nie mamy dostępu do nowoczesnych leków
Autorzy raportu stwierdzili niedofinansowanie onkologii. - Wydatki przeznaczone w Polsce na onkologię per capita wynoszą zaledwie 42 euro – dla porównania, w Czechach jest to 85 euro. W Polsce w ratowaniu zdrowia i życia swoich obywateli nadal nie korzysta się z osiągnięć współczesnej nauki i medycyny – w 2015 r. ponad połowa leków onkologicznych (53 proc. z 94 substancji zarejestrowanych w ciągu ostatnich 12 lat w Europie i rekomendowanych przez towarzystwa naukowe) w ogóle nie była dostępna dla polskich pacjentów – alarmuje Alivia.

Polecamy: Polacy chcą bezpłatnych leków dla seniorów [SONDAŻ]

- Pacjenci onkologiczni w ogóle nie mogli korzystać lub mają dostęp tylko z ograniczeniami aż do 70 proc. leków zalecanych zgodnie z aktualną wiedzą medyczną. Finalnie chorzy zmuszeni są do organizowania zbiórek na zakup leków niezbędnych do ich przeżycia lub zgłoszenia się o pomoc do organizacji pozarządowych – niewielki procent z nich jest w stanie pokryć koszty leczenia z własnej kieszeni – alarmuje Alivia.

Lista leków rufundowanych jest ograniczona
Alivia wskazuje także na utrudniony dostęp do leków refundowanych. Po pierwsze, duża część znajdujących się na rynku leków w dalszym ciągu nie jest refundowana. Po drugie, te leki, które wciągnięto na listę, objęto poważnymi obostrzeniami. Nieznaczna poprawa nastąpiła tylko w przypadku leków stosowanych podczas leczenia nowotworów: jelita grubego, prostaty, czerniaka i białaczki. Jednak nawet pacjenci poddani leczeniu muszą stawać przed trudnymi wyborami. Przykładowo, podczas chemioterapii stosowanej po operacji jelita grubego pacjent ma zagwarantowany dostęp do dwóch leków refundowanych. Jeżeli okaże się, że pierwszy z nich wywołuje groźna skutki uboczne lub reakcje alergiczne, można go zmienić na drugi tylko raz.

Zobacz: Szok! Fiolki z lekiem mogą zawierać fragmenty szkła

Co prawda lista refundowanych leków na raka została poszerzona, ale nasz system ochrony zdrowia w dalszym ciągu pozostaje nieskuteczny, a poziom opieki medycznej pozostawia wiele do życzenia. Mówiąc wprost, osoby chore na raka muszą walczyć o prawo do leczenia, aby zwiększyć swoje szanse na przeżycie.

Brakuje specjalistycznych placówek i onkologów
Fundacja zwraca również uwagę na wysokie koszty pośrednie, które według inicjatywy All.Can stanowią aż 64 proc. całościowych kosztów ekonomicznych ponoszonych w trakcie leczenia. Są to m.in. koszty dojazdów do ośrodków onkologicznych, badań diagnostycznych czy rezygnacji z aktywności zawodowej przez pacjentów.

Dostęp do specjalistycznych szpitali i przychodni również jest ograniczony. - Porównując poszczególne województwa możemy zauważyć, że dostęp do ośrodków onkologicznych oraz diagnostycznych jest wysoce nierównomierny. Placówki lecznicze są rozproszone, brakuje nie tylko ośrodków specjalistycznych, ale i lekarzy specjalistów. Zmusza to pacjentów do wielogodzinnych podróży do innych miast, regionów w celu kontynuowania leczenia czy nawet wykonania badań – podkreśla Alivia. Przykładowo, mieszkańcy Słupska często zmuszeni są do korzystania z odległych klinik w Szczecinie i Gdańsku.

Profilaktyka raka jest utrudniona
Niestety, pod względem diagnostyki osoby z podejrzeniem raka także trafiają na poważne przeszkody. Długie kolejki do badań diagnostycznych objętych przez Narodowy Fundusz Zdrowia oraz braki kadrowe w publicznych placówkach zmuszają pacjentów do badania się prywatnie, na własny koszt – zaznacza Health Consumer Powerhouse. Ci biedniejsi często zmuszeni są do rezygnacji z kosztownych badań. Sytuacja mieszkańców poszczególnych województw jest pod tym względem silnie zróżnicowana. W niektórych województwach na badania trzeba czekać nawet czterokrotnie dłużej niż w innych – wynika z danych Kolejkoskopu.

Przykładowe kolejki do badań diagnostycznych
Rezonans magnetyczny głowy w woj. pomorskim w trybie zwykłym: 251 dni
Tomografia jamy brzusznej w woj. opolskim: 28 dni

- Polska w raporcie Euro Health Consumer Index 2017 w rankingu dostępności do terapii onkologicznej plasuje się na niechlubnym 4. miejscu od końca – za nią pozostaje tylko pogrążona w kryzysie Grecja, Serbia i Litwa – informuje Alivia. Jak dodaje, na mapie Polski występują „białe plamy" - miejsca, a nawet całe regiony bez dostępu do diagnostyki i terapii onkologicznej.

W naszym kraju brakuje również onkologów. - Średnia liczba lekarzy onkologów na 100 tys. mieszkańców wynosi zaledwie 2,3 przy czym różnice pomiędzy poszczególnymi województwami mogą być niemal czterokrotne, tak jak w przypadku województwa mazowieckie (4,0) w porównaniu do województwa opolskiego (1,2). W przypadku liczby patomorfologów średnia wynosi dwóch lekarzy na 100 tys. mieszkańców, ale już w województwach opolskim oraz warmińsko-mazurskim, na 100 tys. mieszkańców przypada tylko jeden patomorfolog – przypomina organizacja, powołując się na opracowanie NIK.

Osobom chorym na raka można pomóc
Założona w 2010 r. Fundacja Alivia zorganizowała kampanię „Walka z rakiem", w ramach której wyemitowała spot ukazujący bitwę, jaką waleczna bohaterka musi stoczyć z olbrzymią bestią symbolizującą raka. Organizuje również debaty na temat potrzeby zmian legislacyjnych w Polsce. Podczas inicjowanych przez siebie rozmów Fundacja wskazuje na konieczność zmian w systemie opieki zdrowotnej. Alivia ułatwia także terapię onkologiczną osobom chorym na raka.

- Do tej pory przekazaliśmy już ponad 9,2 mln złotych by wesprzeć walkę polskich pacjentów z nowotworem. Tylko w 2017 roku udało nam się wspólnie pokryć m.in. koszty środków farmakologicznych (ponad 4 mln zł), badań diagnostycznych (ok. 180 tys. zł), konsultacji medycznych (ok. 80 tys. zł), transportu (ponad 200 tys. zł) czy rehabilitacji (prawie 100 tys. zł) podopiecznych Fundacji. Warto zauważyć, że wielu z tych kosztów w refundowanym publicznie procesie leczenia w ogóle się nie uwzględnia – przypomina Alivia w komunikacie prasowym. Organizację można wesprzeć, przekazując 1 proc. na jej działalność.

Oprac. na podst. mat. pras., nik.gov.pl, alivia.org.pl