Co to jest lista antywywozowa?
Ministerstwo Zdrowia opublikowało najnowszą tzw. listę antywywozową – zestawienie leków zagrożonych brakiem dostępności na polskim rynku. W maju 2025 roku znalazło się na niej aż 276 pozycji. To o blisko 40 więcej niż w tym samym okresie ubiegłego roku.
Lista antywywozowa to oficjalny wykaz leków, których nie wolno wywozić poza granice Polski. Tworzona jest co dwa miesiące na podstawie danych z aptek, przekazywanych do Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego. Jej opublikowanie wskazuje na rzeczywiste braki w hurtowniach i aptekach.
Leki przeciwcukrzycowe i hormonalne – Ozempic i insuliny na czele
Wśród najważniejszych preparatów na liście antywywozowej znalazły się leki dla diabetyków. Dotyczy to nie tylko klasycznych insulin, ale także coraz popularniejszego leku Ozempic (semaglutyd), który wykazuje gwałtowny wzrost zapotrzebowania — również wśród osób stosujących go niezgodnie z przeznaczeniem, do redukcji masy ciała.
Zagrożone preparaty to m.in.:
Ozempic (semaglutyd)
Abasaglar, Actrapid Penfill, Apidra, Gensulin, Humalog
Lantus SoloStar, Tresiba, Toujeo
Braki te są szczególnie niepokojące, bo dotyczą leków niezbędnych dla osób z cukrzycą typu 1 i 2.
Leki kardiologiczne i przeciwzakrzepowe – problem nie tylko seniorów
Na liście znalazło się także wiele preparatów stosowanych w leczeniu chorób serca i układu krążenia. W kontekście starzejącego się społeczeństwa i rosnącej liczby pacjentów kardiologicznych, jest to bardzo poważny problem.
Wśród zagrożonych leków:
Pradaxa – nowoczesny lek przeciwzakrzepowy
Ramipril, Bisocard, Nebivolol – leki na nadciśnienie
Amiodaron, Metocard – stosowane przy zaburzeniach rytmu serca
Leki i preparaty dla dzieci – specjalistyczne mleka i hormony wzrostu
Lista antywywozowa obejmuje także preparaty mleko zastępcze i leki hormonalne, stosowane u dzieci z alergiami pokarmowymi lub zaburzeniami wzrostu.
Szczególnie istotne są:
Neocate, Nutramigen, Bebico – specjalistyczne mleka
Norditropin, Genotropin – hormony wzrostu
W przypadku dzieci nawet krótkie przerwy w terapii mogą prowadzić do nieodwracalnych skutków zdrowotnych.
Leki na astmę, alergie i choroby płuc – braki w sezonie pylenia
W szczycie sezonu alergicznego szczególnie dotkliwe są niedobory leków stosowanych przy astmie i alergiach. W maju, gdy poziom pyłków roślin w powietrzu osiąga rekordy, problemy z oddychaniem mogą nasilić się u milionów Polaków.
Na liście zagrożonych znajdują się m.in.:
Symbicort, Seretide, Salbutamol, Berodual – leki wziewne
Zyrtec, Aerius, Xyzal – leki przeciwhistaminowe
Braki tych leków mogą prowadzić do zaostrzeń astmy i konieczności hospitalizacji.
Antybiotyki i silne środki przeciwbólowe – krytyczne braki
Wykaz obejmuje również wiele popularnych antybiotyków oraz silnych leków opioidowych stosowanych w leczeniu bólu nowotworowego.
Najważniejsze z nich to:
Amoksiklav, Zinnat, Cipronex
MST Continus, Durogesic, Transtec – zawierające morfinę i fentanyl
W przypadku pacjentów onkologicznych brak dostępu do leków opioidowych to nie tylko pogorszenie jakości życia, ale realne cierpienie.
Leki psychiatryczne i neurologiczne – stabilność leczenia jest kluczowa
Z listy majowej wynika, że dużą grupę stanowią leki stosowane w leczeniu schizofrenii, ADHD, padaczki oraz choroby Parkinsona. Brak ciągłości terapii w tych przypadkach może prowadzić do nawrotu objawów, hospitalizacji, a nawet zagrożenia życia.
Ważne przykłady z listy:
Abilify Maintena, Rispolept Consta, Zypadhera – leki długodziałające w schizofrenii
Concerta, Medikinet, Atenza, Symkinet MR – stosowane w ADHD (głównie u dzieci i młodzieży)
Tegretol CR, Finlepsin retard, Sabril, Diacomit – leki przeciwpadaczkowe
Madopar, Selegilina, Amantadyna – stosowane w chorobie Parkinsona (np. Madopar HBS, Madopar 250 mg).
Immunoglobuliny i preparaty specjalistyczne – trudne do zastąpienia
W wykazie znajdują się także preparaty immunoglobulin, stosowane w leczeniu wrodzonych niedoborów odporności, a także po przeszczepach i u pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi. To leki trudne do zastąpienia, często sprowadzane w ramach importu docelowego.
Najważniejsze z nich:
Kiovig, Hizentra, Privigen, HyQvia, Cuvitru – immunoglobuliny dożylnie lub podskórnie
Octagam, Ig Vena, Flebogamma DIF – dostępne w wielu objętościach
Rhophylac, Gamma anty-D – dla kobiet Rh- u ciężarnych, zapobiegają konfliktowi serologicznemu.
Co zrobić, jeśli Twój lek jest na liście antywywozowej?
Choć lista nie oznacza natychmiastowego braku leku w aptece, warto:
* Sprawdzić dostępność online – np. przez serwisy typu GdziePoLek.pl
* Skonsultować się z lekarzem – w razie problemu z dostępnością może przepisać zamiennik
* Zgłosić braki – do GIF przez formularz na stronie gov.pl/gif
