Emerytura dla przedsiębiorcy. Jak otrzymać emeryturę prowadząc działalność gospodarczą

Najważniejsze – składki
Wysokość przyszłego świadczenia właściciela firmy zależy od kwoty comiesięcznych składek emerytalno-rentowych wpłaconych przez niego do ZUS w całym okresie prowadzenia działalności gospodarczej oraz wieku, w jakim postanowi zakończyć swoją aktywność zawodową.

Jednak przedsiębiorcy płacą obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne według innych zasad niż pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę.

Składki emerytalne są opłacalne przez przedsiębiorców nie od faktycznych zarobków, ale od zadeklarowanej kwoty. Składki te ustalone są w formie ryczałtu. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe płaconych przez osoby prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą stanowi zadeklarowana kwota. Nie może ona być jednak niższa niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na dany rok i w tej samej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku kalendarzowego. Kwotę tę podaje Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w komunikacie ogłaszanym w Monitorze Polskim.

Niektórzy właściciele firm mają prawo do opłacania składek do ZUS na zasadach preferencyjnych - np. korzystają z ulgi dla rozpoczynających swój biznes czy z ulgi na start. Płacą więc niższe składki, co oznacza, że ich emerytura będzie jeszcze niższa. Dodatkowo na wysokość przyszłego świadczenia mają wpływ okresy, w których przedsiębiorca przebywa na na zwolnieniu lekarskim. Jeśli ma prawo do zasiłku chorobowego, nie musi w tym czasie płacić składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) oraz na Fundusz Pracy. Dzieje się tak również wtedy, gdy zawiesza działalność gospodarczą (ubezpieczenia emerytalne i rentowe są wtedy dobrowolne). A to oznacza, że im częściej przedsiębiorca choruje, zawiesza działalność i nie płaci za te okresy składek, tym mniejszą będzie miał emeryturę.

Obowiązują limity
Oczywiście, osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą płacić wyższe składki. Najczęściej jednak tego nie robią i deklarują minimalną kwotę (60 proc. średniej płacy krajowej), żeby na bieżąco ponosić możliwie najmniejsze koszty. Dlatego większość przedsiębiorców może w przyszłości liczyć co najwyżej na minimalna emeryturę, a niektórzy nie dostaną nawet tyle. Na szczęście, wtedy do wysokości najniższego świadczenia dopłaci im budżet państwa.

Przedsiębiorcom nie bardzo opłaca się zwiększać wysokość składki emerytalnej, bo wówczas rosną również pozostałe składki odprowadzane do ZUS, a ich świadczenie i tak może być niższe od minimalnego. Gdyby właścicielka firmy zadeklarowała składkę np. w wysokości 75 proc. średniej płacy krajowej i zdecydowała się przejść na emeryturę w wieku 60 lat mając 30 lat stażu pracy, to jej emerytura - tak samo jak przy stawce 60 proc. - będzie niższa od minimalnej. Z drugiej strony – przedsiębiorcy nie mogą odkładać na emeryturę zbyt dużo, ponieważ jest wyznaczona górna granica wysokości składek odprowadzanych do ZUS. Roczna podstawa wymiaru składek w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. Można więc opłacać składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe tylko do momentu przekroczenia trzydziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia.

Potwierdzi ZUS
Osoby prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, składając wniosek o przyznanie prawa do emerytury, nie muszą dostarczać żadnych dokumentów potwierdzających okresy ubezpieczenia i wysokość odprowadzanych składek na ubezpieczenia społeczne. Może to im potwierdzić - na podstawie dokumentacji własnej - oddział ZUS właściwy ze względu miejsce wykonywania pracy lub miejsce zamieszkania przedsiębiorcy.

Poza tym ZUS potwierdzi podleganie ubezpieczeniu i wysokość składek:

* rzemieślnikom (tj. osobom wykonującym rzemiosło na podstawie wymaganego uprawnienia przemysłowego, zezwolenia, karty rzemieślniczej) i osobom z nimi współpracującym (za okres od 1 lipca 1965 r.),
* właścicielom i współwłaścicielom taksówek (za okres od 1 lipca 1969 r.),
* osobom, które zajmowały się rybołówstwem morskim na własny rachunek oraz uprawiały flisactwo turystyczne na rzece Dunajec i osobom z nimi współpracującym (za okres od 1 marca 1970 r.),
* osobom prowadzącym działalność handlowo-usługową na własny rachunek i osobom z nimi współpracującym (za okres od 25 sierpnia 1973 r.),
* adwokatom, którzy wykonywali zawód indywidualnie, poza zespołem adwokackim (za okres od 27 czerwca 1984 r.),
* twórcom i artystom, którzy byli objęci zaopatrzeniem emerytalnym twórców (za okres od 1 stycznia 1974 r.),
* duchownym (za okres od 1 lipca 1989 r.)

Jak zadbać o wyższe świadczenie
Wyliczono, że po 34 latach opłacania składek na ZUS w minimalnej wysokości, przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą, który dziś ma 30 lat, uzyska w 2046 roku emeryturę w wysokości 2327 zł brutto. Trzeba przy tym wziąć pod uwagę inflację i malejącą siłę nabywczą pieniądza w 2046 roku, a to oznacza, że świadczenie będzie o wiele niższa niż w chwili obecnej.

Co zatem można zrobić, żeby na starość nie klepać biedy? Eksperci radzą: pracować dłużej, dorabiać i oszczędzać. Jednak zaledwie 6 proc. z nich decyduje się dodatkowo oszczędzać na przyszłą emeryturę. Warto dodać, że przedsiębiorcy, którzy zamierzają przejść na emeryturę nie mają obowiązku likwidowania prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Mogą pobierać świadczenie i nadal prowadzić swoją firmę. Muszą jednak pamiętać, że w takiej sytuacji będą ich obowiązywały przepisy dotyczące ograniczania i zawieszania wypłacanej emerytury w związku z osiąganym przychodem. Jednak zaledwie 6 proc. z nich decyduje się dodatkowo oszczędzać na przyszłą emeryturę.