Emerytura w wieku 55 lat? To możliwe, musisz tylko spełnić te warunki!

Spis treści

1. Nowe regulacje emerytur pomostowych
2. Dla kogo pomostówka?
3. Kryterium dotyczące rodzaju pracy
4. Uchylenie wygasającego charakteru emerytury pomostowej
5. Wysokość emerytury pomostowej
6. Jak długo wypłacana jest „pomostówka”?
7. Emerytura pomostowa na wniosek
8. Dodatek za szczególne warunki pracy
9. Co z emeryturami stażowymi? Zmiany coraz bliżej
10. Warunek stażowy pomostówki
11. Warunek składkowy pomostówki
12. Projekt prezydencki 
13. Wady emerytur stażowych

Emeryturę pomostową ZUS wylicza tak samo, jak robi to z emeryturą powszechną. Stanowi ona 100 procent potencjalnej emerytury obliczonej dla osoby w wieku 60 lat. Pomostówka jest też waloryzowana według tych samych zasad co emerytura powszechna. Wartość średniej emerytury pomostowej to dzisiaj około 3200 złotych brutto.

Nowe regulacje emerytur pomostowych

Zaczęły obowiązywać od stycznia 2024 roku. Zmiany wprowadzono dlatego, że osoby pracujące w zawodach, z których wykonywaniem wiąże się ryzykowanie zdrowiem powinny mieć prawo do wcześniejszych świadczeń emerytalnych.

Dla kogo pomostówka?

Przepisy dotyczące emerytur pomostowych przewidują możliwość przyznania wcześniejszej emerytury (emerytury pomostowej) osobom, które pracowały lub nadal pracują w warunkach szkodliwych dla zdrowia. Osoby kwalifikujące się do wcześniejszej emerytury pomostowej to kobiety, które ukończyły 55 lat, oraz mężczyźni, którzy ukończyli 60 lat. Wymagany jest jednak także staż ubezpieczeniowy, obejmujący zarówno okresy, w których były opłacane składki ubezpieczeniowe, jak i okresy nieskładkowe. W przypadku kobiet, minimalny wymagany staż to 20 lat, a w przypadku mężczyzn 25 lat.

Kryterium dotyczące rodzaju pracy

Aby ubiegać się o emeryturę pomostową trzeba spełniać kryterium dotyczące rodzaju wykonywanej pracy. Przede wszystkim dotyczy to osób, które pracowały w szczególnych warunkach lub wykonywały prace o szczególnym charakterze przed 1 stycznia 1999 roku. Tak więc w przypadku emerytur pomostowych trzeba spełniać kryteria wiekowe, stażowe i zawodowe.

Uchylenie wygasającego charakteru emerytury pomostowej

To jedna z najważniejszych zmian. Oznacza, że osoby, które pracowały w szczególnych warunkach lub wykonywały prace o szczególnym charakterze po 1 stycznia 1999 roku również kwalifikują się do tego świadczenia.

Wysokość emerytury pomostowej

Od 1 marca 2024 roku wysokość najniższej emerytury pomostowej została ustalona na poziomie emerytury minimalnej (1780,96 zł brutto). Osoby korzystające z emerytury pomostowej otrzymując więc od początku marca co najmniej tę kwotę miesięcznie.

Jak długo wypłacana jest „pomostówka”?

Emerytura pomostowa jest wypłacana jedynie do momentu, gdy dana osoba nabędzie prawo do powszechnej emerytury po osiągnięciu wymaganego wieku emerytalnego. Przez 5 lat przed uzyskaniem prawa do powszechnej emerytury osoby pobierające emerytury pomostowe są w okresie przejściowym,

Uwaga! Przepisy zmieniające ustawę o emeryturach pomostowych weszły w życie 1 stycznia 2024 r.

Emerytura pomostowa na wniosek

Zgodnie z nowymi przepisami o emeryturę pomostową można ubiegać się po przepracowaniu 15 lat w warunkach szczególnych, mając staż pracy w przypadku kobiet 20 lat, a w przypadku mężczyzn 25 lat. W celu uzyskania prawa do emerytury pomostowej pracownik musi złożyć wniosek.

Ważne! Przy zgłaszaniu wniosku o emeryturę pomostową nie trzeba rozwiązywać umowy o pracę. Trzeba ją rozwiązać dopiero w momencie wydania decyzji przez ZUS, że emerytura pomostowa została przyznana.

Obecnie obowiązujące przepisy ustawy o emeryturach pomostowych pozwalają skorzystać z wcześniejszej emerytury pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. Urodził się po 31 grudnia 1948 roku,
2. Wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przez co najmniej 15 lat,
3. Kobieta skończyła co najmniej 55 lat, mężczyzna skończył co najmniej 60 lat,
4. Ma staż ubezpieczeniowy (okresy składkowe i nieskładkowe) wynoszący co najmniej 20 lat w przypadku kobiety lub co najmniej 25 lat w przypadku mężczyzny,
5. Przed 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze, które zostały określone w ustawie o emeryturach pomostowych (przepisy stosowane od 1 stycznia 2009 roku, z ustawy o emeryturach pomostowych) lub w ustawie emerytalnej (przepisy stosowane przed 1 stycznia 2009 r. z ustawy emerytalnej), co najmniej przez 1 dzień,
6. Po 31 grudnia 2008 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (z ustawy o emeryturach pomostowych) co najmniej przez 1 dzień. Jednak prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która nie wykonywała po 31 grudnia 2008 r. pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jeżeli 1 stycznia 2009 r. miała wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (wymienionej w załącznikach do ustawy o emeryturach pomostowych) oraz spełniła pozostałe warunki przyznania świadczenia.

Uwaga! Wykaz zawodów, które mogą być objęte emeryturą pomostową można znaleźć w załączniku do ustawy o emeryturach pomostowych.

Dodatek za szczególne warunki pracy

Obecnie do ustalania wysokości minimalnego wynagrodzenia nie wlicza się już dodatku za pracę w nadgodzinach, nagrody jubileuszowej, odprawy emerytalnej i rentowej, dodatku za pracę w nocy i dodatku stażowego.

Co z emeryturami stażowymi? Zmiany coraz bliżej

Obywatelski projekt ustawodawczy dotyczący emerytur stażowych złożył do Sejmu związek zawodowy NSZZ Solidarność. Projekt ten opiera się na przekonaniu, że przejście na emeryturę powinno być związane z długością stażu pracy, a nie wiekiem.

Jeśli obywatelska inicjatywa ustawodawcza ma trafić do parlamentu, potrzebnych jest co najmniej 100 tys. podpisów osób mających pełnię praw wyborczych. Solidarność 30 września 2021 r. złożyła w Sejmie projekt o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dołączając aż 320 tys. podpisów.

Warunek stażowy pomostówki

W tej chwili zasada jest taka, że aby móc przejść na emeryturę, trzeba osiągnąć odpowiedni wiek (60 lat w przypadku kobiet i 65 lat dla mężczyzn).

Zgodnie z nowym projektem świadczenie będzie można otrzymać ze względu na długość stażu pracy: kobiety będą mogły przejść na emeryturę po przepracowaniu 35 lat, a mężczyźni 40 lat (chodzi o okresy składkowe i nieskładkowe, czyli np. okresy wychowywania dzieci do 10. roku życia czy pobierania zasiłków dla bezrobotnych z wyjątkiem dwóch ostatnich lat przed złożeniem wniosku o tę emeryturę).

Ważne! Ustawa ma objąć wyłącznie osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r.

Warunek składkowy pomostówki

Aby przejść na emeryturę stażową, trzeba będzie mieć odłożone w ZUS-ie składki w takiej wysokości, aby wystarczały na comiesięczną wypłatę w wysokości 120 procent minimalnej emerytury. W tej chwili minimalna emerytura (po marcowej rewaloryzacji) wynosi 1780,96 zł brutto, a 120 procent takiej emerytury to 2137,15 zl brutto.

Jeżeli ustawa wejdzie w życie, po osiągnięciu stażu pracy wymaganego do emerytury stażowej nie będzie przymusu przechodzenia na nią. Decyzja należy do was. Jeśli będziecie chcieli to zrobić, będziecie musieli złożyć u swojego pracodawcy wypowiedzenie umowy o pracę i pismo o przejściu na emeryturę.

Uwaga! Projekt „Solidarności” przewiduje nieprzyznawanie emerytur stażowych osobom, które mają przyznaną rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Projekt prezydencki 

Swój projekt ustawy o emeryturach stażowych złożył w Sejmie również prezydent Duda. Ten projekt, podobnie jak związkowy, umożliwia przechodzenie na wcześniejsze emerytury, poniżej ustawowego wieku emerytalnego, osobom, które mają odpowiedni staż pracy. Zgodnie z projektem prezydenckim, na emeryturę mogłyby przejść kobiety z 39-letnim stażem pracy i mężczyźni mający staż 44-letni, pod warunkiem, że zgromadzony przez nich kapitał emerytalny wystarczałby na emeryturę w wysokości co najmniej najniższej emerytury. Ostatni warunek jest więc mniej wymagający niż w projekcie „Solidarności”, (składki w wysokości 120 proc. najniższej emerytury), ale co za tym idzie – oznacza niższe świadczenia. W projekcie prezydenta znajduje się ważne zastrzeżenie, aby do emerytury stażowej były uprawnione jedynie osoby, które nie przystąpiły do OFE albo która złożyły wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE na dochody budżetu państwa.

Wady emerytur stażowych

Wadą obu projektów jest fakt, że przechodzący na emeryturę stażową (tuż po wypracowaniu stażu) będą mieli niski kapitał składkowy odłożony w ZUS-ie, więc ich świadczenie będzie bardzo niskie. Dodatkowo, jeśli z emerytur stażowych skorzystałoby wiele osób, mógłby tego nie wytrzymać budżet państwa. Poza tym, jak podnosi ZUS, przyznawanie emerytur stażowych mogłoby naruszyć zasady równego traktowania w zakresie prawa do zabezpieczenia społecznego. poprzez różnicowanie ubezpieczonych spełniających te same warunki osiągnięcia określonego stażu uprawniającego do emerytury.