Jak otrzymać wyższą emeryturę

Urodziłam się w marcu 1949 roku. Przepracowałam 25 lat. Czy przysługuje mi wcześniejsza emerytura pracownicza?

Warunki wymagane do przyznania wcześniejszej emerytury dla kobiet urodzonych po 31 grudnia 1948 roku zostały określone w art. 46 w związku z art. 29 ustawy emerytalnej. Z przepisów tych wynika, że wcześniejsza emerytura może być przyznana kobietom urodzonym po 31 grudnia 1948 roku, będącym pracownikami, jeżeli udokumentowały co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy albo co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz zostały uznane za całkowicie niezdolne do pracy. Nie spełnia więc pani jednego z warunków koniecznych do uzyskania emerytury, dotyczącego wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego 30 lat, ani nie jest pani uznana za całkowicie niezdolną do pracy. W związku z tym nie przysługuje pani wcześniejsza emerytura. W celu uzyskania formalnej decyzji w tej sprawie może pani zwrócić się do oddziału ZUS lub innej jednostki terenowej ZUS z wnioskiem o rozpatrzenie uprawnień do emerytury.

Urodziłem się w 1950 roku, ukończyłem 60 lat. Pobieram rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy na skutek choroby zawodowej. Czy mogę przejść na emeryturę?

Nie. Na emeryturę po ukończeniu 60 lat może przejść mężczyzna uprawniony do renty z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, spowodowanej wypadkiem lub chorobą zawodową, jeżeli jest urodzony przed dniem 1 stycznia 1949 roku. Przywilej wcześniejszego przejścia na emeryturę z tytułu uprawnień do renty w związku z niezdolnością do pracy spowodowaną wypadkiem lub chorobą zawodową nie dotyczy ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 roku.

Mam 64 lata. Byłem zatrudniony w szczególnych warunkach przez około 15 lat. W tym czasie pracowałem przez część okresu tylko na pół etatu. Czy będzie miało to jakieś znaczenie przy ustalaniu mojego prawa do emerytury dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach?

Emerytura dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach przysługuje ubezpieczonemu, który przez co najmniej 15 lat wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wykonując ją stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Przy ustalaniu pana okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach uwzględni się jedynie te okresy, w których praca w szczególnych warunkach była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Jeśli więc pracował pan w szczególnych warunkach, ale na niepełny etat, ten okres nie będzie wliczony do wymaganego co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Jeżeli okres pracy na pół etatu był dość długi, nie spełni pan jednego z warunków wymaganych do przyznania świadczenia, to jest posiadania co najmniej 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Jak oblicza się wysokość emerytury na dotychczasowych zasadach?

Dotychczasowe zasady ustalania wysokości emerytury określa art. 53 ustawy emerytalnej. Zgodnie z nim wysokość emerytury oblicza się według wzoru:

* 24 procent kwoty bazowej,

* po 1,3 procent podstawy wymiaru emerytury za każdy pełny rok okresów składkowych (z uwzględnieniem pełnych miesięcy),

* po 0,7 procent podstawy wymiaru emerytury za każdy pełny rok okresów nieskładkowych (z uwzględnieniem pełnych miesięcy).

Podstawę wymiaru emerytury ustala się z kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych z 20 lat poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o emeryturę, albo z 20 dowolnie wybranych lat kalendarzowych z całego życia zawodowego przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku.

Obecnie obowiązująca kwota bazowa, w okresie do 28 lutego 2011 roku, wynosi 2716,71 zł.

Mam przyznaną emeryturę na starych zasadach, jednak po jej przyznaniu nadal pracuję. Co muszę zrobić, żeby ZUS przeliczył moją emeryturę?

Musi pan złożyć wniosek o doliczenie stażu z tytułu wypracowania nowego okresu. Wniosek taki można zgłosić nie wcześniej niż po zakończeniu kwartału kalendarzowego. Nie czekając na zakończenie kwartału, wniosek można zgłosić jedynie w przypadku, kiedy przestało się już pracować. Poza tym może pan również złożyć wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem zarobków, które uzyskał pan już po przyznaniu świadczenia. Do wniosku musi pan dołączyć wystawione przez pracodawcę zaświadczenie o okresie pracy oraz o wysokości zarobków (formularz ZUS Rp-7).

Moja znajoma zgłosiła wniosek o przeliczenie emerytury. Okazało się, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczony z uwzględnieniem zarobków uzyskanych po przyznaniu świadczenia był niższy niż poprzedni, a mimo to przyznano jej wyższą emeryturę. Jak to możliwe?

Do przeliczenia kwoty emerytury stosowana jest kwota bazowa obowiązująca w dacie zgłoszenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury. Najwyraźniej, mimo że wskaźnik podstawy wymiaru był niższy, emerytura obliczona od nowej kwoty bazowej okazała się wyższa. Jednak z możliwości przeliczenia podstawy wymiaru emerytury od niższego wskaźnika mogą skorzystać jedynie te osoby, które pracując nie pobrały ani jednej emerytury, a do przeliczenia wskażą zarobki, które choćby częściowo uzyskały już po przyznaniu emerytury.

Przeszedłem na emeryturę w 1998 roku. Niedawno znalazłem zaświadczenie o zarobkach, którego nie przedłożyłem, ubiegając się o emeryturę. Czy teraz nie jest za późno na zgłoszenie tego do ZUS? Może z tego tytułu mógłbym pobierać wyższą emeryturę?

Nie jest za późno. Powinien pan przynieść to znalezione zaświadczenie do ZUS, a pracownicy sprawdzą, czy przypadkiem nie będzie korzystne przyjęcie zarobków z tego zaświadczenia do podstawy wymiaru emerytury. W pana przypadku może się okazać, że korzystniejsze będą zarobki z innych lat niż te, od których obliczono pana emeryturę. A może korzystniejsze okażą się np. zarobki z 20 lat wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury? Trzeba jednak pamiętać, że warunkiem takiego przeliczenia emerytury jest wyższy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru. Przy takiej samej w tym wypadku kwocie bazowej tylko wyższy wskaźnik może zagwarantować wyższe świadczenie.

Urodziłem się w grudniu 1945 roku. Jestem na wcześniejszej emeryturze. Czy mogę zamienić tę emeryturę na emeryturę przyznawaną po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego?

Tak. Takiej zamiany może dokonać każdy, kto jest na wcześniejszej emeryturze (bez względu na to, kiedy na nią przeszedł) i kto jednocześnie osiągnął powszechny wiek emerytalny. W pana przypadku oba warunki zostaną spełnione w grudniu 2010 roku. O przyznanie emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, tj. 65 lat przez mężczyzn, trzeba wystąpić samodzielnie. W tym celu w oddziale albo inspektoracie ZUS właściwym ze względu na miejsce zamieszkania zgłasza się wniosek na piśmie lub ustnie do protokołu. Istnieje również możliwość przesłania wniosku za pośrednictwem poczty. Do wniosku należy dołączyć dokumenty poświadczające okresy zatrudnienia, przebyte po dacie nabycia wcześniejszej emerytury. Można też złożyć inne dokumenty (niezłożone wcześniej), mogące wpłynąć na wysokość emerytury. Na zamianie emerytur można zyskać, jeśli po przyznaniu wcześniejszej emerytury podlegało się ubezpieczeniom społecznym przez co najmniej 30 miesięcy. W takim przypadku część socjalna (czyli 24 procent kwoty bazowej) kolejnej emerytury będzie ustalona od kwoty bazowej obowiązującej w dacie przyznania tej emerytury. Od dotychczasowej kwoty bazowej ustala się natomiast tak zwaną część stażową emerytury.

Mam przyznaną rentę inwalidy wojskowego z tytułu niezdolności do pracy pozostającej w związku ze służbą wojskową. Niedługo ukończę 65 lat i nabędę prawo do powszechnej emerytury. Czy będę miał możliwość pobierania dwóch świadczeń?

Tak. Uzyska pan możliwość pobierania dwóch świadczeń, ale nie w pełnym wymiarze. Pana emerytura zostanie podwyższona o połowę renty, albo renta zostanie podwyższona o połowę emerytury.

Pracowałam w jednej firmie

- Przepracowałam 35 lat jako księgowa w jednej firmie, w Gminnej Spółdzielni w Korycinie, więc ze zgromadzeniem dokumentów potrzebnych, aby przejść na emeryturę, nie miałam większych problemów - mówi Helena Karejwo (65 l.), emerytowana księgowa z Korycina (woj. podlaskie). - Złożyłam papiery w inspektoracie ZUS w Sokółce, a po dwóch tygodniach dostałam odpowiedź i dostaję 1360 zł emerytury. Wiem jednak, że osoby, które w ciągu życia pracowały w kilku firmach, mają teraz kłopoty z zebraniem świadectw pracy czy dokumentów potwierdzających wysokość wynagrodzenia. Najgorzej mają ci, którzy pracowali w zlikwidowanych zakładach pracy - często nie mają szans na zgromadzenie dokumentów.