Koniec tanich książek? Rząd szykuje rewolucję, która wstrząśnie rynkiem!

• Książki będą miały jednakową cenę przez 12 miesięcy od premiery, co ma wyrównać szanse małych księgarni w konkurencji z dużymi sieciami handlowymi
• Maksymalny rabat dystrybucyjny zostanie ograniczony do 45 proc., a dodatkowe opłaty związane z dystrybucją będą zakazane
• Wydawcy, dystrybutorzy i sprzedawcy będą musieli kwartalnie przekazywać dane sprzedażowe do GUS
• Projekt otrzymał we wrześniu wstępną aprobatę Ministerstwa Finansów

Rok po Kongresie Kultury – przełomowe zmiany dla rynku książki

Ustawa o ochronie rynku książki powstaje dokładnie rok po Kongresie Kultury, który był jedną z najważniejszych debat środowisk twórczych ostatnich lat. Założenia do projektu przygotował specjalnie powołany Zespół ds. pola literackiego. Prace oparto na solidnych fundamentach – raporcie „Jeszcze książka nie zginęła?” Polskiej Sieci Ekonomii oraz ustaleniach z „Okrągłego Stołu Rynku Książki”.

Kluczowe założenia nowej ustawy zostały wsparte analizą prawną przygotowaną przez specjalistów resortu kultury. Dokument przeszedł już szerokie konsultacje wewnątrzśrodowiskowe podczas Poznańskich i Gdańskich Targów Książki oraz konferencji „Czytanie ma tylko dobre strony”.

Jednakowa cena książki przez 12 miesięcy – koniec wojen cenowych

Pierwszy i najbardziej rewolucyjny filar ustawy o ochronie rynku książki to wprowadzenie jednakowej ceny przez rok od premiery. Książki przestaną być towarem, który już pierwszego dnia może być sprzedawany z rabatem. Cena ustalona przez wydawcę lub importera będzie obowiązywać wszystkich sprzedawców przez kolejne 12 miesięcy.

Wydawcy będą mogli dostosować cenę jedynie w przypadku zmiany stawki podatku VAT. To rozwiązanie ma przede wszystkim chronić małe księgarnie i niezależnych dystrybutorów przed agresywną polityką cenową dużych sieci handlowych. Dzięki jednakowej cenie książki mali przedsiębiorcy zyskają równe szanse w walce o klienta.

Maksymalny rabat dystrybucyjny – ochrona wydawców i twórców

Drugi filar ustawy to ograniczenie maksymalnego rabatu przy sprzedaży hurtowej do 45 procent. Jednocześnie zakazane będą wszelkie dodatkowe opłaty związane z dystrybucją książek. Te przepisy mają kluczowe znaczenie dla ekonomii całej branży.

Nowe regulacje dotyczące rabatu dystrybucyjnego uniemożliwią przerzucanie kosztów na wydawców i twórców. Dystrybutorzy nie będą mogli kompensować sobie ograniczeń wynikających z jednakowej ceny książki poprzez pobieranie ukrytych opłat. To rozwiązanie zapewni bardziej sprawiedliwe zasady współpracy w całym łańcuchu dystrybucji.

Dane sprzedażowe trafiają do GUS – transparentność rynku książki

Trzeci filar ustawy o ochronie rynku książki wprowadza obowiązek kwartalnego przekazywania danych sprzedażowych do Głównego Urzędu Statystycznego. Wymóg ten dotyczy wszystkich ogniw łańcucha dystrybucji – wydawców, importerów, dystrybutorów oraz sprzedawców końcowych.

Zebrane dane sprzedażowe będą następnie udostępniane uprawnionym podmiotom, w tym wydawnictwom oraz twórcom i współtwórcom publikacji. GUS będzie corocznie publikował kompleksowe statystyki dotyczące rynku książki. Dzięki temu twórcy po raz pierwszy będą mieli dostęp do rzetelnych, weryfikowalnych informacji o wynikach sprzedaży swoich dzieł.

Szerokie konsultacje środowiskowe i wsparcie Ministerstwa Finansów

Projekt ustawy o ochronie rynku książki przeszedł intensywne konsultacje ze środowiskami twórczymi. Dyskusje odbywały się podczas „Okrągłego Stołu Rynku Książki”, debat na Poznańskich i Gdańskich Targach Książki oraz konferencji podsumowującej drugą edycję Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa.

Istotnym krokiem było uzyskanie we wrześniu 2025 roku wstępnej aprobaty Ministerstwa Finansów. To sygnał, że projekt ma szansę na sprawną ścieżkę legislacyjną. Dokument trafi do konsultacji wewnątrzresortowych na początku grudnia, co rozpocznie formalny proces ustawodawczy.