Polacy płacą za zakupy coraz więcej. Jednak te produkty są tańsze

• W listopadzie 2023 r. ceny koszyka 17 produktów codziennego użytku wzrosły średnio o 4% rok do roku, z czego 14 kategorii odnotowało wzrost, a 3 spadek.
• Największe podwyżki dotknęły używki (12,1%), napoje bezalkoholowe (11,6%) i słodycze (10,1%), podczas gdy warzywa, owoce i tłuszcze staniały.
• Wzrosty cen kawy są opóźnionym efektem podwyżek cen giełdowych, a na ceny słodyczy wpływają wysokie koszty kakao i wzmożony popyt przedświąteczny.
• Pomimo ogólnego wzrostu, w grudniu przewiduje się spowolnienie podwyżek, zwłaszcza żywności, dzięki wojnie cenowej między sieciami handlowymi.

Z najnowszego badania UCE Research i Uniwersytetów WSB Merito wynika, że w listopadzie w 14 kategoriach towarów codziennego użytku odnotowano wzrosty cen rok do roku, a w trzech spadki. Cena całego koszyka jest wyższa o 4 proc. Najbardziej zdrożały używki, napoje i słodycze, staniały warzywa, owoce i tłuszcze.

Autorzy raportu zwrócili uwagę, że choć w listopadzie w trzech kategoriach wzrosty cen rok do roku były dwucyfrowe, ich wpływ na wzrost ceny całego koszyka zakupowego obejmującego 17 kategorii był ograniczony. W ubiegłym miesiącu ceny całej analizowanej listy artykułów pierwszej potrzeby wzrosły w ujęciu rocznym średnio nieco ponad 4 proc.

Używki na czele podwyżek

Drożyzna w Polsce. W listopadzie br. spośród 17 analizowanych kategorii najczęściej kupowanych przez Polaków produktów najbardziej zdrożały używki: kawa, herbata, alkohole itd. – o 12,1 proc. rdr. W październiku również ta kategoria była na pierwszym miejscu ze wzrostem 10,6 proc., a we wrześniu – 7,1 proc. rdr. Średnią ponownie zawyżyły tu ceny kawy mielonej i rozpuszczalnej z podwyżkami odpowiednio o 29,4 i 15,6 proc. rdr.

„Wzrosty cen kawy na półkach sklepowych to działający z opóźnieniem efekt podwyżek cen giełdowych surowych ziaren. Kontrakty długoterminowe, obowiązujące z uwzględnieniem starych notowań, kończą się i zostają zastępowane przez nowe. Niewielkim pocieszeniem może być wyhamowanie tempa wzrostu cen giełdowych kawy, gdyż wcześniejsze skoki nie musiały być w pełni skonsumowane przez producentów gotowych wyrobów, a dodatkowo bardzo szybko rośnie rynek azjatycki, napędzając popyt” – wskazał dr Marek Szymański z Uniwersytetu WSB Merito.

Napoje bezalkoholowe i słodycze również w górę

Drugie w zestawieniu są napoje bezalkoholowe ze średnim wzrostem cen na poziomie 11,6 proc. rdr. Poprzednio były one daleko za czołówką podwyżkowego rankingu. W październiku podrożały rdr. o 6,6 proc., a we wrześniu – o 7,4 proc.

„Warto zwrócić uwagę na duże wahania wskaźnika zmiany. Dla przykładu w marcu napoje zdrożały rdr. o 12,9 proc., a w kwietniu – o 1,4 proc. Możliwe jest to, że sieci handlowe przygotowywały wtedy nieco szersze pole do świątecznych promocji” – stwierdził ekspert.

Na trzeciej pozycji, tak samo jak przed miesiącem, uplasowały się słodycze i desery z podwyżką o 10,1 proc. W październiku wzrost cen wyniósł 8,7 proc., a we wrześniu – 2,5 proc. rdr.

„Część producentów słodyczy ponosi bardzo wysokie koszty produkcji głównie ze względu na ceny kakao. Ponadto przedświąteczny wzmożony popyt na słodkości może dodatkowo wpływać na wzrosty cen” – zauważyła dr Justyna Rybacka z Uniwersytetu WSB Merito.

Co jeszcze podrożało?

Na czwartej pozycji najbardziej drożejących kategorii znalazło się mięso ze wzrostem o 8,7 proc. rdr. W październiku i we wrześniu podrożało ono odpowiednio o 7,7 i 6,7 proc. rdr. Piąte miejsce zajęło pieczywo, którego ceny wzrosły o 6,9 proc. rdr. (w październiku 7,2 proc., a we wrześniu 6 proc.).

Na kolejnym miejscu uplasowały się produkty sypkie (np. cukier, mąka) ze wzrostem o 5,5 proc. rdr. W październiku w tej kategorii odnotowano spadek cen o 4,6 proc., natomiast we wrześniu wzrost o 4,9 proc.

Ryby okazały się w listopadzie droższe o 4,2 proc. rok do roku, nabiał zdrożał o 4,1 proc., chemia gospodarcza – o 3,9 proc., wędliny – o 3,8 proc.

Autorzy raportu zaznaczyli, że w przypadku nabiału odpowiedzialne za wzrost średniej były głównie jaja, które w listopadzie podrożały rok do roku o 20,8 proc.

Na dalszych miejscach w rankingu znalazły się środki higieny osobistej ze wzrostem na poziomie 3,7 proc. rdr., artykuły dla dzieci – 3,6 proc., a także dodatki spożywcze (np. ketchupy, majonezy i musztardy) – 3,1 proc. rdr. Karmy dla zwierząt podrożały o 1,4 proc. rdr.

Prognozy na grudzień

Autorzy raportu z UCE Research prognozują, że w grudniu ceny w sklepach kształtować się będą podobnie jak w listopadzie. Jednak wraz ze zbliżającymi się świętami wzrosty cen mogą być niższe, szczególnie w przypadku żywności. Już od początku grudnia na rynku można bowiem obserwować walkę na promocje między największymi sieciami handlowymi.

W raporcie przedstawiono wyniki analizy cen 100 najczęściej wybieranych przez konsumentów produktów codziennego użytku z 17 kategorii asortymentowych. Łącznie zestawiono ze sobą ponad 94 tys. cen detalicznych z przeszło 44 tys. sklepów należących do 61 sieci handlowych. Badaniem objęto wszystkie na rynku dyskonty, hipermarkety, supermarkety, sieci convenience oraz cash&carry docierające ze swoją ofertą do większości konsumentów w Polsce.