Kto i kiedy może starać się o ponowne przeliczenie emerytury?

Spis treści

1. Wpływ nowych tablic średniego dalszego trwania życia na wysokość emerytury
2. Przeliczenie emerytury tylko w określonych sytuacjach
3. Przeliczenie emerytury tylko na wniosek

Emeryci , którzy dorabiają, raz w roku mogą składać wniosek o ponowne przeliczenie emerytury. Może ono spowodować podniesienie pobieranego świadczenia, ale i okazać się niekorzystne. Nie ma jednak ryzyka zmiany świadczenia na niższe, ponieważ w wypadku niepomyślnego przeliczenia ZUS pozostaje przy wypłacie emerytury w dotychczasowej wysokości.

ZUS, obliczając wysokość nowo przyznawanych emerytur, korzysta z nowych tablic średniego dalszego trwania życia publikowanych co roku przez GUS. Nowe tablice nie dotyczą osób, które już przeszły na emeryturę. Stosuje się je tylko w przypadku wyliczania emerytur przyznawanych według nowych zasad, a więc dla osób, które urodziły się od 1 stycznia 1949 r.

Uwaga! ZUS z urzędu przelicza emeryturę w trzech przypadkach:

• co roku 1 marca, korygując jej wysokość o wskaźnik waloryzacji,
• zawsze w przypadku zmiany przepisów
• oraz wtedy, gdy w jej obliczeniu został popełniony błąd.

Osoby otrzymujące emerytury według starego systemu również mogą wystąpić o przeliczenie emerytury, ale tylko w wypadku, kiedy już po jej przyznaniu opłacały składki, np. z tytułu dalszego zatrudnienia, albo uzyskały jakieś nowe dokumenty, których nie miały gdy składały wniosek o emeryturę.

Ponieważ średnia długość trwania życia rośnie (z wyjątkiem okresu pandemii, kiedy malała), wynik podziału zgromadzonego kapitału emerytalnego przez tę długość w miesiącach jest coraz niższy.

Uwaga! Jeśli emeryt nadal pracuje i opłaca składki emerytalne, może zawnioskować o przeliczenie emerytury po upływie roku od ostatniego przeliczenia.

Wpływ nowych tablic średniego dalszego trwania życia na wysokość emerytury

Przykłady (podane przez ZUS) niższej emerytury:

• 60-latka z kapitałem emerytalnym 500 tys. zł otrzyma 1966,18 zł emerytury, czyli o ok. 127 zł mniej niż gdyby ZUS obliczał świadczenie według tablicy z 2022 roku. ZUS podzieli kapitał przez 254,3 miesiąca (według tablic obowiązujących jeszcze do końca marca) zamiast przez 238,9 miesiąca.
• 65-latek z kapitałem emerytalnym 500 tys. zł otrzyma 2380,95 zł emerytury, czyli o ok. 167 zł mniej niż gdyby ZUS obliczał świadczenie według tablicy z 2022 roku. ZUS podzieli kapitał przez 210 miesięcy zamiast 196,2 miesiąca.

Przykłady (podane przez ZUS) wyższej emerytury:

Jednak emerytura obliczona na podstawie tablicy obowiązującej do końca marca będzie wyższa niż emerytura według ostatniej tablicy sprzed pandemii: o 2,8 proc. dla 60-latki oraz 3,6 proc. dla 65-latka:

1. 60-latka z kapitałem emerytalnym 500 tys. zł otrzyma o ok. 54 zł więcej niż w sytuacji, gdyby ZUS obliczał jej emeryturę na podstawie tablicy z 2020 roku. ZUS podzieli kapitał przez 254,3 miesiąca zamiast 261,5 miesiąca.
2. 65-latek z kapitałem emerytalnym 500 tys. zł otrzyma o ok. 83 zł więcej niż w sytuacji, gdyby ZUS obliczał jego emeryturę na podstawie tablicy z 2020 roku. ZUS podzieli kapitał przez 210 miesięcy zamiast 217,6 miesiąca.

Przeliczenie emerytury tylko w określonych sytuacjach

Ponowne przeliczenie emerytury możliwe jest na wniosek zainteresowanego w dwóch konkretnych sytuacjach: 

1. Gdy emerytka/emeryt wciąż pracowali odkładając składki emerytalne. Mogą wtedy raz w roku lub po zakończeniu zatrudnienia doliczyć je do świadczenia, które już otrzymują. W takiej sytuacji najnowszą tablicę dalszego trwania życia ZUS zastosuje wyłącznie do dodatkowych składek, a nie do całego świadczenia.
2. Gdy osoba wnioskująca o ponowne przeliczenie odnalazła brakujące dokumenty poświadczające o pracy sprzed 1999 roku. Bo, jak podaje ZUS, rentę lub emeryturę można ponownie przeliczyć, gdy przy składaniu wniosku o przyznanie emerytury lub renty nie dysponowało się wszystkimi dokumentami za okresy ubezpieczenia, które ZUS mógłby uwzględnić przy obliczaniu tego świadczenia.

Przeliczenie emerytury tylko na wniosek

ZUS sam nie przelicza świadczenia emerytalnego lub rentowego, nawet jeśli osoba, która ją dostaje dalej pracuje i odprowadza składki. Składając wniosek niczym się nie ryzykuje, ponieważ jeśli okaże się, że przysługujące świadczenie jest niższe, wnioskujący będą otrzymywali je w dotychczasowej wysokości, czyli niepomniejszone. Jeżeli jednak po ponownym przeliczeniu świadczenie okaże się wyższe, zostanie podwyższone.

Wniosek o ponowne naliczenie emerytury nazywa się ERPO i jest dostępny na stronie zus.pl. Wypełniając go podaje się dane wnioskodawcy, adres zamieszkania, adres do korespondencji oraz dane dotyczące świadczenia, w sprawie którego składa się wniosek: rodzaj świadczenia, jego numer oraz jednostkę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wypłacającą świadczenie.

Następnie we wniosku zaznacza się jedną z kilkunastu sytuacji, np. "ponowne obliczenie świadczenia z uwzględnieniem składek zapisanych na moim koncie po przyznaniu świadczenia" czy "ponowne obliczenie świadczenia z zastosowaniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia".

Powodów do tego, aby zwrócić się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ponowne przeliczenie emerytury, może być wiele, o czym świadczy cały szereg możliwości wyszczególnionych we wniosku, z których należy wybrać tę, która pasuje do sytuacji osoby wnioskującej.

Listen on Spreaker.