Polska stawia na SMR-y: Orlen Synthos Green Energy zacieśnia współpracę z Kanadą
Orlen Synthos Green Energy (OSGE), spółka będąca owocem współpracy Synthosu, należącego do Michała Sołowowa, oraz Orlenu, ogłosiła podpisanie listu intencyjnego z kanadyjską firmą Ontario Power Generation (OPG). Celem strategicznego partnerstwa jest wspólna budowa małych reaktorów jądrowych (SMR) w Polsce, opartych o technologię BWRX-300. To kolejny krok w kierunku dywersyfikacji źródeł energii i zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego kraju.
Wiceszef OSGE, Bartosz Fijałkowski, zapowiedział również, że w niedługim czasie dojdzie do zawarcia nowego porozumienia między właścicielami OSGE, co ma jeszcze bardziej usprawnić realizację ambitnych planów.
Kanadyjskie know-how pomoże w budowie SMR-ów
Porozumienie z Ontario Power Generation otwiera OSGE dostęp do szeregu kluczowych usług, niezbędnych do sprawnego wdrożenia i bezpiecznej eksploatacji małych modułowych reaktorów jądrowych BWRX-300 w Polsce. Współpraca z doświadczonym partnerem, który w Kanadzie jest operatorem aż 75 elektrowni, w tym dwóch jądrowych, jest niezwykle cenna.
W trakcie konferencji prasowej Paweł Gajda, dyrektor Departamentu Energii Jądrowej w Ministerstwie Przemysłu, podkreślił strategiczne znaczenie tego partnerstwa. Zaznaczył, że budowa dużej elektrowni jądrowej w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino na północy Polski nie wyklucza rozwoju małej energetyki jądrowej. "Nasze ambicje są większe i dotyczą rozwoju małej energetyki jądrowej" – powiedział Gajda.
Wojciech Wrochna, pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej, zapewnił, że zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym, trwają intensywne prace nad stworzeniem odpowiednich ram prawnych i regulacyjnych dla rozwoju energetyki jądrowej.
Wiceprezes OSGE, Bartosz Fijałkowski, zwrócił uwagę na korzyści płynące z kanadyjskiego doświadczenia: "- Po stronie kanadyjskiej ten projekt tak naprawdę od kwietnia tego roku nabrał kształtu. Zostały stworzone wszystkie procedury, oni są już na takim etapie, że zaczynią dużo wiedzieć o tym projekcie i mają pomysł jak ma być on realizowany. To jest dla Polski bezcenna wiedza, żebyśmy po naszej stronie nie dublowali błędów, które oni popełnili, bo jeśli mamy być drudzy na świecie i pierwsi w Europie z tą technologią, to musimy to wykorzystać -".
Podkreślił, że idea poszerzonego dokumentu o współpracy pomiędzy OSGE i OPG, który został podpisany, ma na celu zacieśnienie współpracy, wymianę personelu, organizację szkoleń i wizytacji oraz wspólną pracę inżynierów z obu krajów.
Kiedy SMR-y zaczną działać w Polsce?
Fijałkowski ocenił, że budowa jednego reaktora SMR nie powinna zająć więcej niż 36 miesięcy.
- Najpóźniej w 2028 r. powinniśmy dostać od polskiego regulatora pozwolenie na budowę i już rozpocząć budowę części nuklearnej – wskazał. Dodał również:
- Najprawdopodobniej teraz wszystkie siły zostaną skierowane na Włocławek przy zakładach Anwilu. Tam zgodnie strategią Grupy Orlen do 2035 r. powinniśmy mieć te dwa SMR-y już działające, zapewniające energia elektryczną i ciepło dla zakładu - mówił Fijałkowski.
Wiceprezes OSGE zaznaczył, że prace przygotowawcze w lokalizacjach Włocławek i Stawy Manowskie trwają już od 1,5 roku. "(...) W Stawach Manowskich mamy już warunki przyłączenia. W tej chwili występujemy do PSE (Polskich Sieci Elektroenergetycznych - PAP) dla Włocławka" – poinformował. Dodał, że prowadzone są m.in. pogłębione analizy sejsmiczne.
- Za 1,5 roku najpóźniej powinniśmy rozpocząć tam solidne prace budowlane - – zapowiedział.
Współpraca OSGE z OPG jest możliwa dzięki umowie o współpracy w obszarze pokojowego wykorzystania energii jądrowej, podpisanej w styczniu 2024 roku przez premierów Kanady i Polski, Justina Trudeau i Donalda Tuska. Umowa ta umożliwia transfer technologii jądrowych do Polski oraz współpracę polskiego i kanadyjskiego przemysłu jądrowego.
W maju 2024 roku rząd prowincji Ontario podjął decyzję o budowie pierwszego reaktora BWRX-300 w elektrowni jądrowej Darlington. Cały kanadyjski projekt zakłada budowę czterech reaktorów tego typu, a pierwszy blok ma ruszyć w 2030 roku.
Trwają rozmowy na temat realizacji inwestycji
Orlen Synthos Green Energy planuje budowę floty reaktorów GE-Hitachi BWRX-300 w Polsce, a pierwsze lokalizacje to Włocławek, Stawy Monowskie koło Oświęcimia i Ostrołęka. Reaktory BWRX-300, ze względu na stosunkowo niewielką moc (300 MWe), zaliczane są do tzw. SMR – małych reaktorów modułowych.
Wiceprezes Fijałkowski poinformował, że Synthos i Orlen prowadzą rozmowy na temat nowego porozumienia dotyczącego spółki Orlen Synthos Green Energy. "- Jesteśmy na ostatniej prostej. Warunki komercyjne zostały już ustalone. Myślę, że to kwestia najbliższych dni, może 2-3 tygodni i to finalne porozumienie będzie między spółkami zawarte. Jest wola po obu stronach porozumienia się -" – powiedział.
Dodał, że porozumienie dotyczyłoby m.in. harmonogramu realizacji projektów, kwestii dostępu do technologii oraz funkcjonowania spółki OSGE.
- Zgodnie z nową wizją wspólników i ich obecnym stanem wiedzy musieliśmy po prostu zaproponować zmiany. Jednym z elementów tego porozumienia jest model biznesowy funkcjonowania tego podmiotu, pośrednio też sposób dokapitalizowania spółki - jak będzie realizowała te projekty (SMR-y - PAP) – poinformował Fijałkowski.
Na pytanie, czy Orlen planuje zwiększyć swój udział w spółce OSGE, Fijałkowski odpowiedział, że "jest to elementem rozmów".
Decyzje zasadnicze i opinia ABW
W grudniu 2023 roku Minister Klimatu i Środowiska wydał sześć decyzji zasadniczych dotyczących budowy sześciu obiektów energetyki jądrowej w technologii BWRX-300 dla spółki Orlen Synthos Green Energy. W procesie uzyskiwania decyzji zasadniczej konieczna jest opinia Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a opinia ABW dla projektów OSGE była negatywna.
Spółka złożyła wniosek o odtajnienie uzasadnienia opinii ABW, aby móc się do niej odnieść, ale spotkało się to z odmową.
W lutym 2024 roku Ministerstwo Aktywów Państwowych zapowiedziało audyt OSGE przez nowe władze Orlenu, a Ministerstwo Klimatu poinformowało o audycie decyzji podejmowanych w tej sprawie przez poprzednie władze MKiŚ.
- Amerykańska technologia tak, ale spółka odpowiedzialna za inwestycję musi gwarantować jej bezpieczne prowadzenie. Pracujemy nad tym i liczymy na osiągnięcie porozumienia – tak o przyszłości Orlen Synthos Green Energy i rozwoju SMR mówił w sierpniu 2024 roku prezes Orlenu Ireneusz Fąfara.
Podcasty
Playlisty tematyczne
