
Jak działa EES (Entry/Exit System) i co to oznacza dla podróżnych?
System EES (Entry/Exit System) to nowy, zautomatyzowany system informatyczny, który zastąpi dotychczasowe, ręczne stemplowanie paszportów na granicach zewnętrznych strefy Schengen. W systemie będą gromadzone dane biometryczne, takie jak wizerunek twarzy i odciski palców, a także podstawowe dane osobowe podróżnych z krajów trzecich, którzy przyjeżdżają do Unii Europejskiej na krótki pobyt (do 90 dni w dowolnym okresie 180 dni). Proces ten, choć w pełni cyfrowy, będzie wymagał od podróżnych jednorazowego zarejestrowania danych biometrycznych przy pierwszym przekroczeniu granicy.
W praktyce oznacza to, że system będzie automatycznie rejestrował wjazd, wyjazd oraz ewentualną odmowę wjazdu obywateli państw trzecich. Dzięki temu rozwiązaniu system EES samodzielnie obliczy również dozwolony okres pobytu dla każdego podróżnego, eliminując ryzyko pomyłek i ułatwiając kontrolę graniczną. To kluczowy element pakietu "Inteligentne Granice", którego celem jest modernizacja zarządzania granicami UE i dostosowanie ich do cyfrowej rzeczywistości.
Bezpieczniejsze granice i szybsze odprawy? Oto korzyści z EES
Głównym celem wdrożenia systemu EES jest wzmocnienie bezpieczeństwa granic zewnętrznych Unii Europejskiej. Dostęp do gromadzonych danych o podróżnych pozwoli na skuteczniejszą walkę z nadużyciami, takimi jak przekraczanie dozwolonego czasu pobytu, posługiwanie się fałszywymi tożsamościami czy nadużywanie prawa do podróży bezwizowych. Zgodnie z informacjami Komisji Europejskiej, dostęp do bazy EES otrzymają funkcjonariusze straży granicznej oraz uprawnione organy ścigania. Dla uczciwych podróżnych system ma przynieść konkretne korzyści – automatyzacja procesu i odejście od stemplowania paszportów ma, jak czytamy w komunikacie, "ułatwić i przyspieszyć podróżowanie", potencjalnie skracając czas oczekiwania na przejściach granicznych.
Nowy system EES. Kiedy startuje i kogo obejmą zmiany?
Zgodnie z komunikatem Komisji Europejskiej, cyfrowy system rejestrujący wjazdy i wyjazdy zostanie uruchomiony 12 października. Proces wdrażania będzie jednak stopniowy. Jak czytamy w komunikacie, "system będzie uruchamiany stopniowo, począwszy od 12 października przez pół roku; na koniec tego okresu ma być w pełni sprawny we wszystkich krajach zobowiązanych do jego uruchomienia".
System EES obejmie kraje strefy Schengen, a więc także te, które nie są członkami UE: Szwajcarię, Norwegię, Islandię i Liechtenstein, natomiast nie będzie dotyczył Irlandii oraz Cypru. Nowe regulacje dotyczą obywateli krajów trzecich, którzy podróżują do Unii na krótki okres. Polska jest już gotowa na zmiany, co reguluje uchwalona w 2024 roku ustawa o udziale Polski w systemie EES, zapewniając techniczne i prawne przygotowanie do wdrożenia nowych procedur.
Co jeszcze zmieni się na granicach? Nadchodzi system ETIAS
Warto pamiętać, że system EES to tylko jeden z elementów zaproponowanego przez Komisję Europejską pakietu „Inteligentne Granice”. Równolegle trwają prace nad systemem ETIAS, który ma zostać wdrożony w ostatnim kwartale 2026 roku.
ETIAS (European Travel Information and Authorisation System) będzie wymagał od obywateli krajów objętych ruchem bezwizowym uzyskania pozwolenia na podróż do strefy Schengen poprzez rejestrację online przed przyjazdem. Jego celem jest dodatkowa, wstępna weryfikacja podróżnych pod kątem potencjalnych zagrożeń dla bezpieczeństwa, co ma stanowić uzupełnienie dla danych gromadzonych w systemie EES. Kluczowa różnica polega na tym, że EES rejestruje fizyczne przekroczenie granicy, podczas gdy ETIAS jest systemem autoryzacji podróży przed jej rozpoczęciem.
Polecany artykuł: