Polacy dostaną 1 zł za oddaną butelkę. System kaucyjny w Polsce od 1 października 2025

System kaucyjny w Polsce od 1 października 2025

1 października w Polsce zacznie funkcjonować system kaucyjny. Z raportu Interzero „W pułapkach jednorazowości – czekając na kaucję” wynika, że co czwarty Polak nie wie o starcie systemu w październiku 2025 roku. Świadomość ma 77% społeczeństwa, ale tylko co trzeci wie, jak system będzie działać. Błędne przekonania dotyczą konieczności zgniatania butelek (22%), odrywania nakrętek (15%) czy ściągania etykiet (11%). Co ciekawe, błędne odpowiedzi dominują wśród najmłodszych.

- Polacy, jak wynika ze statystyk, naprawdę chcą tego systemu, ale jak już rozbierzemy te statystyki na części, to widać, że osoby powyżej pięćdziesiątki bardzo chcą, a osoby do 30. roku życia niekoniecznie są tym zainteresowane – mówi Paweł Lesiak, wiceprezes zarządu Interzero Polska.

Obawy Polaków związane z systemem kaucyjnym

Polacy obawiają się uciążliwości związanych z nowym systemem. Najczęstsze obawy to:

• Brak możliwości oddania opakowań w każdym sklepie (42%)
• Konieczność okazania paragonu (mimo braku takiego wymogu) (ok. 41%)
• Daleka odległość do punktu zwrotu (ok. 41%)
• Brak miejsca na przetrzymywanie opakowań (co piąty badany)

- Myślę, że nasze podejście jako mieszkańców w niczym się nie zmieni, dlatego że do tej pory zbieraliśmy i segregowaliśmy plastiki odrębnie i wynosiliśmy do śmietników w zależności od częstotliwości odbiorów. W tej chwili myślę, że system będzie dla nas ułatwieniem, bo będziemy mogli się pozbyć opakowań z taką częstotliwością, z jaką wybierzemy się na zakupy. Częstotliwość odbiorów niejednokrotnie do tej pory była bardzo rzadka, więc nasze składowanie w domu zostanie ograniczone – prognozuje Paweł Lesiak.

Wielu respondentów widzi w systemie kaucyjnym szansę na poprawę czystości środowiska. Osoby, które zetknęły się z podobnymi systemami za granicą, oceniają to pozytywnie. Oczekują, że polski system będzie prosty, czytelny, a kaucja odpowiednio wysoka.

Szczegóły systemu kaucyjnego

Zgodnie z planem kaucja wyniesie:

• 1 zł za szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 l
• 50 gr za jednorazowe butelki PET do 3 l i metalowe puszki do 1 l

- Kwota 50 groszy ma być zwiększana docelowo, żeby pobudzić nasze gospodarstwa i nas jako obywateli do zaniesienia tej butelki do sklepu – mówi wiceprezes Interzero.

- To, co jest bardzo ważne, to nie możemy ulegać własnej frustracji, dlatego że w momencie kiedy system kaucyjny wejdzie, to wyłącznie oznakowana w odpowiedni sposób butelka będzie do tego systemu przynależeć i tylko taką butelkę będziemy mogli odnieść. Możemy więc na pierwszym etapie mieć taką sytuację, że wydaje nam się, że wszystkie butelki powinny być w systemie, a tak naprawdę one będą bardzo stopniowo wprowadzane. Na początku będą wykorzystane zapasy butelek, a nowa produkcja będzie już oznakowana w odpowiedni sposób dający nam możliwość uzyskania zwrotu w supermarkecie - dodaje Lesiak.

Jakie problemy może napotkać system kaucyjny?

Paweł Lesiak podkreśla, że system kaucyjny na początku może przysparzać trudności, ale ważne jest, by podejść do niego jako do wypracowanego kompromisu, który będzie modyfikowany.

"Na chwilę obecną jesteśmy na etapie testu, nie można powiedzieć jednoznacznie, że ta konstrukcja systemu już jest korzystna. Dużą korzyścią dla nas i dla środowiska jest to, że wdrażamy ten system, natomiast co do jego jakości dużo zależy też od nas jako mieszkańców, jak my do tego podejdziemy" – podkreśla Paweł Lesiak.

Zgodnie z przepisami system kaucyjny zacznie obowiązywać 1 października br. Wszystkie sklepy oferujące napoje w opakowaniach objętych systemem będą pobierały kaucję. Obowiązek zbierania opakowań dotyczy sklepów powyżej 200 mkw., a mniejsze mogą przystąpić dobrowolnie. W każdej gminie musi być co najmniej jeden stacjonarny punkt odbierania opakowań.

- Sankcja karna za niewprowadzenie tego systemu w ostatnim kwartale roku jest tak niska, czyli 10 gr do tony, że mam wrażenie, że większość wprowadzających produktów w opakowaniach nie będzie chciała partycypować w kosztach budowania systemu, ale będzie wolała zapłacić sankcję karną. Generalnie można powiedzieć, że bardziej się opłaca wprowadzającemu w ostatnim kwartale zapłacić za to daninę do państwa, niż faktycznie ponieść koszty związane z tym, żeby ten system rozpocząć budować – ocenia wiceprezes Interzero - Mam więc pewność, że ten system wystartuje w pełni w 2026 roku i będzie powoli budowany - kwituje.