Zasiłek rodzinny i dodatki do niego. Kto może otrzymać, jakie są kryteria, jak złożyć wniosek?

Spis treści

1. Zasiłek rodzinny
2. Kryterium dochodowe zasiłku rodzinnego
3. Sytuacja rodziny a wysokość zasiłku rodzinnego
4. Zasiłek rodzinny - jak złożyć wniosek
5. Dodatek z tytułu urodzenia dziecka
6. Przykład dla zasiłku rodzinnego
7. Dodatki do zasiłku rodzinnego

Zasiłek rodzinny

Zasiłek rodzinny pokrywa nieznaczną część wydatków na utrzymanie dziecka, jest niewysoki, a mimo to warto się o niego starać, zwłaszcza, że wiąże się z nim cały szereg dodatków pieniężnych, które można dostać po złożeniu odpowiedniego wniosku

Wysokość zasiłku rodzinnego to miesięcznie:

• 95 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
• 124 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia;
• 135 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.

Prawo do zasiłku rodzinnego mają:

1. Rodzice, jeden z rodziców albo opiekun prawny dziecka;
2. Opiekun faktyczny dziecka (osoba faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka);
3. Osoba ucząca się (pełnoletnia, niepozostająca na utrzymaniu rodziców, ponieważ nie żyją lub na mocy wyroku sądu ma ona prawo do alimentów z ich strony). Zasiłek przysługuje takiej osobie pod warunkiem kontynuowania nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.

Osobom wymienionym w punktach 1 i 2 zasiłek rodzinny przysługuje:

• do ukończenia przez dziecko 18 roku życia,
• lub do ukończenia nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia,
• albo do ukończenia przez dziecko 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:

• dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim;
• dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej;
• osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;
• pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;
• osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica.

W tym ostatnim przypadku, może zostać przyznany zasiłek, jeśli zachodzi jedna z poniższych sytuacji:

• rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
• ojciec dziecka jest nieznany,
• powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
• sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka,
• dziecko zgodnie z orzeczeniem sądu jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach,
• członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą.

Kryterium dochodowe zasiłku rodzinnego

Zasiłek rodzinny przysługuje, o ile przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674 zł. W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 764 zł.

Uwaga! Przy ustalaniu dochodu rodziny uprawniającego do zasiłku rodzinnego i dodatków obowiązuje zasada „złotówka za złotówkę”. Zgodnie z ta zasadą, gdy kryterium dochodowe w rodzinie zostało przekroczone, rodzina ta może otrzymać świadczenia, o które się ubiega, ale pomniejszone o kwotę przekroczenia kryterium dochodowego. Czyli jeśli kryterium dochodowe zostało przekroczone np. o 100 zł, zasiłek rodzinny też będzie niższy o 100 zł.

Sytuacja rodziny a wysokość zasiłku rodzinnego

Gdy dochód rodziny przekracza kwotę kryterium dochodowego pomnożoną przez liczbę jej członków o kwotę nie wyższą niż łączna kwota zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami przysługujących aktualnie danej rodzinie, zasiłek rodzinny wraz z dodatkami przysługują w wysokości różnicy między łączną kwotą zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami, a kwotą, o którą został przekroczony dochód rodziny.

Ta łączna kwota zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami to suma przysługujących danej rodzinie w danym okresie zasiłkowym:

• zasiłków rodzinnych podzielonych przez liczbę miesięcy, na które danej rodzinie jest ustalane prawo do tych zasiłków,
• dodatków do zasiłku rodzinnego z tytułu: opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, samotnego wychowywania dziecka, wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, kształcenia i rehabilitacji dziecka -podzielonych przez liczbę miesięcy, na które danej rodzinie jest ustalane prawo do tych dodatków,
• dodatków do zasiłku rodzinnego z tytułu: urodzenia dziecka, rozpoczęcia roku szkolnego, podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania (w tym wypadku podzielonych przez 12).

Zasiłek rodzinny - jak złożyć wniosek

Wniosek o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych należy złożyć w urzędzie miasta/gminy lub innej jednostce organizacyjnej gminy np. w ośrodku pomocy społecznej, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy.

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka

Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka to jednorazowe 1000 zł, które przysługuje:

• matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka,
• opiekunowi faktycznemu dziecka w wieku do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia, pod warunkiem, że dodatek ten nie został przyznany rodzicom lub opiekunowi prawnemu dziecka.

Jeśli wystąpiono o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub podczas jednego porodu urodziły się bliźnięta lub więcej dzieci, dodatek przysługuje na każde z nich.

Uwaga! Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje, jeśli matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży.

Matka dziecka, aby starać się o dodatek z tytułu urodzenia dziecka, będzie potrzebowała zaświadczenia o pozostawaniu pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu, aby dołączyć to zaświadczenie do wniosku o dodatek, o którym mowa. Takie zaświadczenie może wystawić jej lekarz lub położna. Jeśli jednak matka dowiedziała się, że jest w ciąży już po jej dziesiątym tygodniu i z przyczyn zdrowotnych nie jest w stanie udokumentować opieki lekarskiej od 10 tygodnia ciąży, może wykazać (już po otrzymaniu decyzji odmownej z powodu braku zaświadczenia), że był to warunek niemożliwy do spełnienia. Wtedy dostanie dodatek do zasiłku.

Prawni albo faktyczni opiekunowie dziecka, a także osoby, które przysposobiły dziecko, nie potrzebują zaświadczenia o pozostawania matki dziecka pod opieką medyczną aby na ich wniosek przyznano im dodatek do zasiłku z tytułu urodzenia dziecka.

Wniosek o dodatek z tytułu urodzenia dziecka składa się do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia.

Przykład dla zasiłku rodzinnego

Pani Maria i jej mąż Józef starają się o przysposobienie (złożyli o nie wniosek) mającej 18 miesięcy Hani – córki siostry pani Anny, która zmarła niedługo po urodzeniu dziewczynki. Są faktycznymi opiekunami dziecka i byli nimi zanim ukończyło ono rok. Ponieważ spełniają kryteria konieczne do otrzymania zasiłku rodzinnego, mogą wystąpić z wnioskiem o dodatek z tytułu urodzenia dziecka i nie muszą dołączać do niego zaświadczenia o tym, że matka Hani była pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu. Dostaną jednorazowo 1000 zł.

Dodatki do zasiłku rodzinnego

1. Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka. Przysługuje samotnie wychowującym dziecko rodzicom lub opiekunom, gdy nie zasądzono alimentów od drugiego rodzica z powodu jego śmierci, nieznania ojca lub oddalenia powództwa o alimenty. Przysługuje też osobie uczącej się, jeśli oboje rodzice nie żyją. Wysokość dodatku wynosi 193 zł miesięcznie na dziecko, maksymalnie 386 zł na wszystkie dzieci.
2. Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej. Przysługuje rodzicom lub opiekunom wychowującym troje lub więcej dzieci. Wynosi 95 zł miesięcznie na trzecie i każde kolejne dziecko uprawnione do zasiłku rodzinnego.
3. Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem podczas urlopu wychowawczego. Wynosi 400 zł miesięcznie. Przysługuje rodzicom lub opiekunom na okres do 24 miesięcy (36 przy wieloraczkach, 72 przy dziecku niepełnosprawnym). Przyznawany jest jednej osobie, nawet gdy oboje rodzice korzystają z urlopu. Nie przysługuje, jeśli osoba pracowała krócej niż 6 miesięcy przed urlopem, podjęła pracę uniemożliwiającą opiekę, korzysta z zasiłku macierzyńskiego lub świadczenia rodzicielskiego, a dziecko przebywa w placówce całodobowej. W przypadku zbiegu uprawnień do różnych świadczeń, wypłacane jest jedno wybrane przez uprawnionego.
4. Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego. Przysługuje na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka do 16 roku życia z orzeczeniem o niepełnosprawności lub do 24 roku życia z orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności. Wynosi 90 zł miesięcznie na dziecko do 5 lat i 110 zł na dziecko powyżej 5 lat.
5. Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego. Przysługuje jednorazowo w wysokości 100 zł na dziecko rozpoczynające rok szkolny lub roczne przygotowanie przedszkolne. Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania. Przysługuje przez 10 miesięcy w roku szkolnym (od września do czerwca) w dwóch przypadkach:

• W związku z zamieszkaniem w miejscowości, gdzie znajduje się szkoła - 113 zł miesięcznie na dziecko.
• W związku z dojazdem do szkoły w innej miejscowości - 69 zł miesięcznie na dziecko.

Dotyczy to szkół ponadgimnazjalnych, artystycznych, a w przypadku dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności - również szkół podstawowych i gimnazjów.