Ponowne przeliczenie emerytury. Kto i kiedy może złożyć wniosek do ZUS?

Emeryci dorabiający mogą raz w roku składać wniosek o ponowne przeliczenie emerytury. U niektórych ze starających się o podniesienie świadczenia efekt może być rzeczywiście taki, jakiego oczekują. Ponowne przeliczenie emerytury może spowodować podniesienie pobieranego świadczenia, ale przeliczenie może okazać się również niekorzystne. Na szczęście nie ma ryzyka zmiany świadczenia na niższe, ponieważ w wypadku niepomyślnego przeliczenia ZUS pozostaje przy wypłacie emerytury w dotychczasowej wysokości.

Nowe tablice a emerytury obliczane po 1 kwietnia 2023 r.

Od 1 kwietnia br. ZUS obliczając wysokość nowo przyznawanych emerytur korzysta z nowych tablic średniego dalszego trwania życia publikowanych co roku przez GUS. Nowe tablice nie dotyczą osób, które już przeszły na emeryturę. Stosuje się je tylko w przypadku wyliczania emerytur przyznawanych według nowych zasad, a więc dla osób, które urodziły się od 1 stycznia 1949 r. Osoby otrzymujące emerytury według starego systemu również mogą wystąpić o przeliczenie emerytury, ale tylko wtedy jeśli już po jej przyznaniu opłacały składki, np. z tytułu dalszego zatrudnienia, albo uzyskały jakieś nowe dokumenty, których nie miały, gdy składały wniosek o emeryturę.

Najnowsza tablica trwania życia sprawia, że ZUS musi obliczyć emeryturę osoby w wieku 60 lat niższą o 6,1 proc., a osoby w wieku 65 lat o 6,6 proc. niż na podstawie poprzedniej tablicy. To skutek sposobu obliczania wysokości emerytury. Ponieważ średnia długość trwania życia rośnie (z wyjątkiem okresu pandemii, kiedy malała), wynik podziału zgromadzonego kapitału emerytalnego przez tę długość w miesiącach jest coraz niższy.

Spis treści

1. Nowe tablice a emerytury obliczane po 1 kwietnia 2023 r.
2. Kiedy można wystąpić o ponowne przeliczenie emerytury?
3. Komu ZUS ponownie przeliczy emeryturę? Potrzebny wniosek
4. Jak złożyć wniosek o ponowne przeliczenie emerytury?

Przykłady podane przez ZUS:

• 60-latka z kapitałem emerytalnym 500 tys. zł otrzyma 1966,18 zł emerytury, czyli o ok. 127 zł mniej niż gdyby ZUS obliczał świadczenie według tablicy z 2022 roku. ZUS podzieli kapitał przez 254,3 miesiąca zamiast przez 238,9 miesiąca.
• 65-latek z kapitałem emerytalnym 500 tys. zł otrzyma 2380,95 zł emerytury, czyli o ok. 167 zł mniej niż gdyby ZUS obliczał świadczenie według tablicy z 2022 roku. ZUS podzieli kapitał przez 210 miesięcy zamiast 196,2 miesiąca.

Jednak emerytura obliczona na podstawie tegorocznej tablicy będzie wyższa niż emerytura według ostatniej tablicy sprzed pandemii: o 2,8 proc. dla 60-latki oraz 3,6 proc. dla 65-latka.

• 60-latka z kapitałem emerytalnym 500 tys. zł otrzyma o ok. 54 zł więcej niż w sytuacji, gdyby ZUS obliczał jej emeryturę na podstawie tablicy z 2020 roku. ZUS podzieli kapitał przez 254,3 miesiąca zamiast 261,5 miesiąca.
• 60-latek z kapitałem emerytalnym 500 tys. zł otrzyma o ok. 83 zł więcej niż w sytuacji, gdyby ZUS obliczał jego emeryturę na podstawie tablicy z 2020 roku. ZUS podzieli kapitał przez 210 miesięcy zamiast 217,6 miesiąca.

Kiedy można wystąpić o ponowne przeliczenie emerytury?

Przeliczenie świadczenia jest możliwe tylko określonych sytuacjach:

1. Gdy emerytka/emeryt wciąż pracowali odkładając składki emerytalne. Mogą oni raz w roku lub po zakończeniu zatrudnienia doliczyć je do świadczenia, które już otrzymują. W takiej sytuacji najnowszą tablicę dalszego trwania życia ZUS zastosuje wyłącznie do dodatkowych składek, a nie do całego świadczenia.
2. Gdy osoba wnioskująca o ponowne przeliczenie odnalazła brakujące dokumenty poświadczające pracę sprzed 1999 roku.

Jak podaje ZUS, rentę lub emeryturę można ponownie przeliczyć, gdy przy składaniu wniosku o przyznanie emerytury lub renty nie dysponowało się wszystkimi dokumentami za okresy ubezpieczenia, które ZUS mógłby uwzględnić przy obliczaniu tego świadczenia. 

Wnioskując o ponowne przeliczenie można udokumentować zarobki za lata sprzed roku przejścia na emeryturę lub rentę, lub zarobki, jakie uzyskiwało się po przyznaniu świadczenia, gdy pracowało się opłacając składki na ubezpieczenie społeczne.

Komu ZUS ponownie przeliczy emeryturę? Potrzebny wniosek

ZUS sam nie przelicza emerytury lub renty, nawet jeśli osoba, która ją dostaje dalej pracuje i odprowadza składki. Składając wniosek niczym się nie ryzykuje, ponieważ jeśli okaże się, że przysługujące świadczenie jest niższe, wnioskujący będą otrzymywali je w dotychczasowej wysokości: niepomniejszone. Jeżeli jednak świadczenie po ponownym przeliczeniu okaże się wyższe, zostanie ono podwyższone.

Jak złożyć wniosek o ponowne przeliczenie emerytury?

Wniosek o ponowne naliczenie emerytury nazywa się ERPO i jest dostępny na stronie zus.pl Wypełniając go podaje się dane wnioskodawcy, adres zamieszkania, adres do korespondencji oraz dane dotyczące świadczenia, w sprawie którego składa się wniosek: rodzaj świadczenia, jego numer oraz jednostkę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wypłacającą świadczenie. Następnie we wniosku zaznacza się stosownie do swojej sytuacji jedną z kilkunastu, np. „ponowne obliczenie świadczenia z uwzględnieniem składek zapisanych na moim koncie po przyznaniu świadczenia” czy "ponowne obliczenie świadczenia z zastosowaniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia".

Ponowne przeliczenie emerytury dotyczy przede wszystkim seniorów aktywnych na rynku pracy, ale mogą wnioskować o nie także osoby, które uzyskały dokumenty o zatrudnieniu, których nie posiadały przed pierwotnym wyliczeniem świadczenia. Powodów do tego, aby zwrócić się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ponowne przeliczenie emerytury, może być wiele, o czym świadczy cały szereg możliwości wyszczególnionych we wniosku, z których należy wybrać tę, która pasuje do sytuacji osoby wnioskującej.

Uwaga! Ponieważ przy ponownym wyliczeniu korzysta się z nowych tablic średniej długości trwania życia, to bez względu na okoliczności, nowa kwota świadczenia wcale nie musi okazać się wyższa od pobieranej aktualnie.

Listen on Spreaker.