Potrzebujesz pomocy w domu? MOPS oferuje opiekę, a większość emerytów dostanie ją za darmo

• Bezpłatna opieka przysługuje osobom z dochodem do 701 zł miesięcznie (samotni) lub 528 zł na osobę w rodzinie
• Nawet przy wyższych dochodach można płacić jedynie 5-50 proc. ceny usługi zamiast pełnej stawki 25-70 zł za godzinę
• Pomocy może udzielić MOPS nawet osobom mającym rodzinę, jeśli bliscy nie mogą zapewnić opieki
• Nowe przepisy z 2023 roku znacznie obniżyły koszty specjalistycznych usług dla osób z zaburzeniami psychicznymi

Kto ma prawo do pomocy?

Usługi opiekuńcze przysługują przede wszystkim osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób, a są jej pozbawione. Ale to nie wszystko - z pomocy może skorzystać również osoba, która ma rodzinę, jeśli jej najbliżsi (wspólnie niezamieszkujący małżonek, rodzice, dzieci) nie mogą zapewnić niezbędnej opieki.

To oznacza, że nawet jeśli mamy rodzinę, ale mieszka ona daleko lub z różnych przyczyn nie może nas wspierać, nadal możemy ubiegać się o pomoc z MOPS-u. Kluczowe jest tu wykazanie, że rzeczywiście potrzebujemy wsparcia i nie możemy go otrzymać od najbliższych.

Jakie rodzaje pomocy oferuje MOPS?

System pomocy społecznej realizowanej przez MOPS przewiduje dwa główne rodzaje wsparcia:

Usługi opiekuńcze - to podstawowa forma pomocy, która obejmuje:

• pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych (zakupy, sprzątanie, gotowanie)
• opiekę higieniczną (pomoc w myciu, ubieraniu)
• pielęgnację zleconą przez lekarza (podawanie leków, pomoc w rehabilitacji)
• zapewnienie kontaktów z otoczeniem (w miarę możliwości)

Specjalistyczne usługi opiekuńcze - to bardziej zaawansowana forma pomocy, dostosowana do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności. Świadczą je osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.

Osobną kategorią są specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi, które nakierowane są na poprawę jakości życia osób zmagających się z tego typu problemami zdrowotnymi.

Ile kosztują usługi opiekuńcze?

Koszty usług różnią się w zależności od gminy. Na przykład w Warszawie ceny wynoszą:

• 25,25 zł za godzinę zwykłych usług opiekuńczych
• 35,35 zł za godzinę specjalistycznych usług opiekuńczych
• 68,00 zł za godzinę specjalistycznych usług dla osób z zaburzeniami psychicznymi

W innych gminach stawki mogą być niższe - np. w Chociwlu koszt godziny zwykłych usług opiekuńczych wynosi 26 zł, a specjalistycznych 52 zł.

Ale uwaga! Nie każdy musi płacić pełną cenę. System przewiduje zwolnienia i ulgi w zależności od sytuacji finansowej.

WAŻNE! Nawet jeśli Twoje dochody przekraczają progi uprawniające do bezpłatnych usług, nie rezygnuj z ubiegania się o pomoc!

System przewiduje stopniowaną odpłatność - możesz płacić nawet tylko kilka złotych za godzinę opieki zamiast pełnej stawki wynoszącej 25-70 zł.

Kto może liczyć na bezpłatną pomoc?

Usługi opiekuńcze są świadczone całkowicie nieodpłatnie osobom, których dochód nie przekracza kryterium dochodowego określonego w ustawie o pomocy społecznej. W 2025 roku to:

• 701 zł miesięcznie dla osoby samotnie gospodarującej
• 528 zł miesięcznie na osobę w rodzinie

Jeśli dochody są wyższe, wysokość odpłatności jest stopniowana. Na przykład przy dochodach od 100 proc. do 150 proc. kryterium, osoby samotne płacą 5 proc. ceny usługi, a osoby w rodzinach - 10 proc. Im wyższy dochód, tym większa odpłatność, aż do pełnej ceny przy dochodach powyżej 400% kryterium.

WAŻNE! Sprawdź swoje progi dochodowe! Jeśli Twoja emerytura lub inne dochody nie przekraczają 701 zł miesięcznie (osoby samotne) lub 528 zł na osobę w rodzinie, przysługuje Ci całkowicie bezpłatna opieka. To oznacza, że większość emerytów może liczyć na darmową pomoc!

Kiedy można liczyć na zwolnienie z opłat?

Nawet jeśli nasze dochody przekraczają progi uprawniające do bezpłatnej pomocy, możemy ubiegać się o częściowe lub całkowite zwolnienie z opłat w szczególnych sytuacjach:

Częściowe zwolnienie przysługuje gdy:

• ponosimy koszty pobytu innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym czy podobnej placówce
• mamy stałe, uzasadnione wydatki zagrażające egzystencji (związane z leczeniem, rehabilitacją, zakupem leków, specjalną dietą)
• w rodzinie jest więcej osób wymagających usług opiekuńczych

Całkowite zwolnienie można otrzymać, gdy występuje jednocześnie więcej niż jedna z powyższych przesłanek.

Specjalne przepisy dla osób z zaburzeniami psychicznymi

Od 2023 roku obowiązują nowe, korzystniejsze zasady odpłatności za specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Stawki odpłatności są znacznie niższe niż wcześniej:

• przy dochodach do 100% kryterium - usługi bezpłatne
• przy dochodach 100-220% kryterium - odpłatność 1,5% dla osób samotnych, 3,5% dla osób w rodzinach
• maksymalna odpłatność (100%) dopiero przy dochodach powyżej 600% kryterium

To oznacza, że nawet osoby o relatywnie wysokich dochodach mogą liczyć na znaczne dofinansowanie tych kosztownych usług.

Jak ubiegać się o pomoc?

Aby otrzymać usługi opiekuńcze, należy złożyć wniosek w Ośrodku Pomocy Społecznej właściwym dla naszego miejsca zamieszkania. Przy przyznawaniu pomocy uwzględnia się:

• rodzaj schorzenia i sprawność fizyczną
• warunki mieszkaniowe
• sytuację rodzinną i materialną
• uwarunkowania środowiskowe
• opinię lekarza o sytuacji zdrowotnej (zaświadczenie o zalecanej pielęgnacji)
• wydolność opiekuńczą rodziny

MOPS wydaje decyzję określającą liczbę przyznanych godzin miesięcznie oraz wysokość odpłatności. Opłaty należy wnosić do 15. dnia każdego miesiąca - bezpośrednio do kasy urzędu lub przelewem na wskazane konto.

WAŻNE! Nie musisz się obawiać odmowy! MOPS ma obowiązek rozpatrzeć każdy wniosek indywidualnie. Nawet jeśli na pierwszy rzut oka wydaje Ci się, że nie kwalifikujesz się do pomocy, warto złożyć wniosek - pracownicy socjalni uwzględnią Twoją konkretną sytuację życiową, zdrowotną i finansową.

Kto może świadczyć specjalistyczne usługi?

Osoby świadczące specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi muszą mieć co najmniej trzymiesięczne doświadczenie zawodowe w pracy z takimi osobami, zdobyte w szpitalu psychiatrycznym, jednostce pomocy społecznej, placówce terapeutycznej, ośrodku terapeutyczno-edukacyjno-wychowawczym, warsztacie terapii zajęciowej lub innej specjalistycznej jednostce.

Konkretne przykłady odpłatności

Aby lepiej zrozumieć, ile faktycznie trzeba zapłacić za usługi opiekuńcze, przedstawiamy konkretne przykłady:

Przykład 1: Pani Anna, 78 lat, emerytka z emeryturą 1200 zł miesięcznie (około 171% kryterium dochodowego). Za godzinę zwykłych usług opiekuńczych w Chociwlu zapłaci 2,60 zł zamiast pełnych 26 zł.

Przykład 2: Pan Józef, 65 lat, mieszka z żoną, dochód na osobę w rodzinie wynosi 900 zł (około 170% kryterium). Za godzinę usług opiekuńczych zapłaci 5,20 zł.

Przykład 3: Pani Maria z dochodem 600 zł miesięcznie - usługi otrzymuje całkowicie bezpłatnie.

Szczegółowa tabela odpłatności

Przedstawiamy dokładną tabelę odpłatności obowiązującą w większości gmin:

Dla osób samotnie gospodarujących:

• Dochód do 701 zł - 0 proc. odpłatności (bezpłatnie)
• Dochód 701-1051 zł - 5 proc. ceny usługi
• Dochód 1051-1402 zł - 10 proc. ceny usługi
• Dochód 1402-1752 zł - 20 proc. ceny usługi
• Dochód 1752-2103 zł - 30 proc. ceny usługi
• Dochód 2103-2804 zł - 50 proc. ceny usługi
• Dochód powyżej 2804 zł - pełna odpłatność

Dla osób w rodzinach (dochód na osobę):

• Dochód do 528 zł - 0 proc. odpłatności (bezpłatnie)
• Dochód 528-792 zł - 10 proc. ceny usługi
• Dochód 792-1056 zł - 20 proc. ceny usługi
• Dochód 1056-1320 zł - 30 proc. ceny usługi
• Dochód 1320-1584 zł - 40 proc. ceny usługi
• Dochód 1584-2112 zł - 50 proc. ceny usługi
• Dochód powyżej 2112 zł - pełna odpłatność

Nowe przepisy dla specjalistycznych usług

Szczególnie korzystne są nowe przepisy dotyczące specjalistycznych usług dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Tabela odpłatności wygląda następująco:

Dla osób samotnych/w rodzinach:

• Do 100 proc. kryterium - bezpłatnie
• 100-220 proc. kryterium - 1,5 proc. /3,5 proc. 
• 220-250 proc. kryterium - 10 proc. /15 proc.
• 250-300 proc. kryterium - 15 proc. /25 proc.
• 300-400 proc. kryterium - 30 proc. /45 proc.
• 400-500 proc. kryterium - 50 proc. /65 proc. 
• 500-600 proc. kryterium - 75 proc. /85 proc. 
• Powyżej 600 proc. - pełna odpłatność

Nowe możliwości zwolnień

Od 2023 roku wprowadzono również nową przesłankę do częściowego zwolnienia z opłat - konieczność ponoszenia zwiększonych wydatków na leki, leczenie, rehabilitację własną lub członka rodziny. To szczególnie ważne dla osób zmagających się z przewlekłymi chorobami.

Gdzie szukać pomocy - praktyczne wskazówki

Każda gmina ma swój Ośrodek Pomocy Społecznej. W większych miastach mogą być to również dzielnicowe ośrodki. Wniosek można złożyć:

• Osobiście w siedzibie MOPS-u
• Za pośrednictwem poczty
• Elektronicznie (w gminach, które umożliwiają taką formę)
• Do wniosku należy dołączyć:
• Zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia i potrzebie opieki
• Dokumenty potwierdzające dochody
• Dokumenty dotyczące sytuacji rodzinnej
• Ewentualnie inne dokumenty potwierdzające szczególną sytuację życiową

Inne formy wsparcia i prawa beneficjentów

MOPS oferuje również inne formy pomocy: pomoc w formie posiłku, pomoc rzeczową (ubrania, środki czystości), pomoc finansową w sytuacjach kryzysowych, usługi asystenta osobistego osoby niepełnosprawnej oraz mieszkania chronione i wspierane.

Osoby korzystające z usług opiekuńczych mają prawo do godnego traktowania, informacji o przysługujących im prawach, składania skarg na jakość usług, zmiany opiekuna oraz rezygnacji z usług w każdym momencie. MOPS-y monitorują jakość świadczonych usług, a decyzje wydawane są zwykle na okres od 3 do 12 miesięcy.

Warto wiedzieć

Usługi opiekuńcze to realna pomoc dla tysięcy polskich rodzin. Nie wstydźmy się z niej korzystać - to nasze prawo, a system zapewnia dostępność pomocy dla osób o różnych możliwościach finansowych. Ceny usług ustala każda gmina indywidualnie, dlatego warto sprawdzić dokładne stawki w swojej gminie.

Jeśli Ty lub Twoi bliscy potrzebujecie wsparcia, skontaktujcie się z lokalnym MOPS-em. Pracownicy pomocy społecznej pomogą ocenić sytuację i doradzą najlepsze rozwiązanie.