- Projekt nowelizacji ustawy górniczej trafił do sejmowej komisji, aby umożliwić samodzielną likwidację kopalń przez spółki, ograniczyć dopłaty i objąć górników świadczeniami osłonowymi.
- Nowe regulacje przewidują pakiety osłonowe, takie jak urlopy górnicze i jednorazowe odprawy, dla pracowników m.in. PGG, PKW, Węglokoksu Kraj, a w przyszłości także JSW i Bogdanki.
- Projekt ma na celu kontrolowane wygaszanie kopalń węgla energetycznego, wspierając transformację energetyczną i rozwój gospodarczy regionów pogórniczych poprzez zagospodarowanie terenów pokopalnianych.
- Szacowany koszt likwidacji kopalń w ciągu najbliższych 10 lat to ponad 11 mld zł, a nowelizacja, choć ma wspierać transformację, budzi obawy części posłów o tempo zmian i bezpieczeństwo energetyczne kraju
Nowelizacja ustawy górniczej w Sejmie. Jakie są główne założenia?
Rządowy projekt nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego został skierowany do dalszych prac w sejmowej Komisji do spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych. Jak podkreślał wiceminister energii Konrad Wojnarowski, zmiany są "oczekiwane przez całe środowisko górnicze: spółki górnicze, związki zawodowe i samorządy lokalne". Głównym celem, jaki stawia sobie nowelizacja ustawy górniczej, jest realizacja postanowień umowy społecznej z 2021 roku i zapewnienie społecznie akceptowalnego procesu zamykania kopalń.
Projekt zakłada wprowadzenie kilku kluczowych mechanizmów. Po pierwsze, spółki górnicze zyskają możliwość samodzielnej likwidacji kopalń przy wsparciu finansowym państwa. Po drugie, wprowadzony zostanie szeroki pakiet świadczeń osłonowych dla pracowników. Dodatkowo, nowe regulacje mają ułatwić zagospodarowanie terenów pokopalnianych i docelowo ograniczyć dopłaty do redukcji zdolności produkcyjnych.
Jakie osłony dla górników przewiduje projekt? (Urlopy i odprawy)
Nowe przepisy wprowadzają kompleksowy pakiet świadczeń, który ma zabezpieczyć interesy pracowników sektora. Rząd chce wprowadzić osłony dla górników, które obejmą urlopy górnicze, urlopy dla pracowników zakładów przeróbki mechanicznej węgla oraz jednorazowe odprawy pieniężne. Zgodnie z ostatnimi zmianami w projekcie, instrumenty te będą dostępne nie tylko dla załóg Polskiej Grupy Górniczej, Południowego Koncernu Węglowego i Węglokoksu Kraj.
Przewidziano również mechanizmy, które w przyszłości umożliwią skorzystanie z osłon pracownikom Jastrzębskiej Spółki Węglowej i Bogdanki. Według Oceny Skutków Regulacji, z urlopu górniczego w PGG, PKW i Węglokoksie Kraj może skorzystać 3,5 tys. osób, a w JSW – 3 tys. osób. To realne wsparcie dla tysięcy osób w obliczu transformacji energetycznej.
Co dalej z kopalniami? Likwidacja i nowe życie terenów pogórniczych
Projekt nowelizacji ma na celu uelastycznienie procesu transformacji zakładów górniczych. Jedną z kluczowych zmian jest umożliwienie przedsiębiorstwom górniczym nieodpłatnego zbywania pomiędzy sobą kopalni lub ich części w celu restrukturyzacji lub likwidacji. Wiceminister Wojnarowski zastrzegł, że proces ten musi być kontynuowany stopniowo, aby "zbyt szybka likwidacja kopalń nie doprowadziła do zagrożenia bezpieczeństwa energetycznego kraju".
Nowelizacja otwiera również nowe możliwości dla regionów pogórniczych. Umożliwi przekazywanie mienia w formie darowizny, a przejęte tereny będą mogły zostać wykorzystane na nowe inwestycje. Jak deklarował przedstawiciel rządu, ma to pomóc w rozwoju gospodarczym poprzez budowę infrastruktury i realizację projektów rewitalizacyjnych.
Ile to będzie kosztować? Burzliwa debata wokół transformacji
Proponowane zmiany niosą za sobą znaczące koszty. W Ocenie Skutków Regulacji oszacowano, że likwidacja kopalń węgla kamiennego w ciągu najbliższych 10 lat pochłonie 11,275 mld złotych. Kwota ta stała się jednym z głównych punktów debaty w Sejmie. Poseł PiS Krzysztof Tchórzewski ostrzegał, że zbyt szybkie tempo transformacji "wywoła poważny kryzys gospodarczy", a Polska będzie musiała importować energię.
Z kolei Witold Tumanowicz z Konfederacji uznał koszt projektu za "ogromne obciążenie" i zakwestionował społeczną akceptowalność procesu. W odpowiedzi przedstawiciele koalicji rządzącej, m.in. Krzysztof Gadowski (KO) i Dariusz Wieczorek (Lewica), podkreślali, że projekt pozwala przeprowadzić transformację w sposób "łagodny, rozsądny i mądry". Wiceminister Wojnarowski przypomniał, że harmonogram zamykania kopalń ustanowiła umowa społeczna zawarta przez rząd PiS w 2021 roku.
Podcasty
Playlisty tematyczne
