Przelew natychmiastowy za 5 zł to przeszłość. Unia zmienia zasady

• Analiza danych rynkowych ujawnia, dlaczego przelewy natychmiastowe przestały być usługą premium, a stały się standardem kształtującym doświadczenie klienta
• Nowe unijne regulacje wymuszają na bankach całkowitą rewizję ich dotychczasowego modelu biznesowego i strategii cenowej
• Eksperci rynku wskazują, że obowiązkowa transformacja cyfrowa związana z wdrożeniem weryfikacji odbiorcy to największe wyzwanie inwestycyjne dla sektora od lat
• Wprowadzenie mechanizmu weryfikacji odbiorcy staje się kluczowym narzędziem w strategii zarządzania ryzykiem finansowym przedsiębiorstwa
• Dostosowanie się do nowych przepisów bezpośrednio wpłynie na rentowność banków i może trwale zmienić przewagę konkurencyjną na rynku usług płatniczych

Polacy pokochali przelewy natychmiastowe. Banki nadal widzą w nich złoty interes

Przelewy natychmiastowe na dobre zadomowiły się w portfelach Polaków, ewoluując z usługi dla nielicznych w narzędzie codziennego użytku. Potwierdzają to dane Krajowej Izby Rozliczeniowej, według których w 2024 roku system Express Elixir przetworzył aż 526,91 miliona transakcji o wartości 264,13 miliarda złotych. Oznacza to imponujący wzrost o 43% pod względem liczby operacji i o 30% pod kątem ich wartości w stosunku do poprzedniego roku. Kluczową przewagą jest tu dostępność 24/7, która odróżnia je od tradycyjnych przelewów Elixir, księgowanych tylko w określonych godzinach w dni robocze. Jak wynika z badań KIR i Związku Banków Polskich, Polacy cenią sobie przede wszystkim pewność, że pieniądze dotrą do odbiorcy w kilka sekund (45% wskazań), oraz możliwość opłacania rachunków na ostatnią chwilę (38%). Co ciekawe, to nie najmłodsi, a starsi konsumenci coraz częściej traktują błyskawiczne płatności jako rynkowy standard.

Mimo że Polacy pokochali przelewy natychmiastowe, banki wciąż podchodzą do nich jak do usługi premium. Na polskim rynku bezwarunkowo darmowe przelewy ekspresowe oferują obecnie tylko UniCredit oraz Santander Bank Polska. Pozostałe instytucje stosują bardziej zachowawczą politykę. Przykładowo, klienci Citi Handlowego w ramach CitiKonta mogą liczyć na trzy darmowe operacje w miesiącu, ale za każdą kolejną muszą zapłacić. W większości banków standardowa opłata za pojedynczy przelew wynosi 5 złotych. Niektóre instytucje, jak Bank Pekao, wykorzystują tę usługę jako element oferty powitalnej, proponując nowym klientom dwa darmowe przelewy miesięcznie przez pierwsze pół roku współpracy.

Unia uderza w cenniki banków. Przelew za 5 zł przejdzie do historii?

Obecny krajobraz rynku wkrótce ulegnie gruntownej przebudowie, a motorem zmian są nowe przepisy unijne. Mowa o rozporządzeniu w sprawie płatności natychmiastowych (Instant Payments Regulation, IPR), które w strefie euro weszło w życie 9 października 2025 roku. Zgodnie z nim banki będą musiały oferować przelewy błyskawiczne w cenie nie wyższej niż tradycyjne, a pieniądze znajdą się na koncie odbiorcy w ciągu maksymalnie 10 sekund. Polskie banki na dostosowanie swoich systemów mają czas do marca 2027 roku. Regulacja wprowadza również obowiązek wdrożenia mechanizmu weryfikacji odbiorcy (Verification of Payee, VoP), który ma skutecznie ograniczyć oszustwa i pomyłki przy zlecaniu transakcji.

Dla polskiego sektora bankowego implementacja unijnych dyrektyw jest zarówno szansą na modernizację, jak i poważnym wyzwaniem. Problem polega na tym, że rozporządzenie IPR dotyczy płatności w euro, co zmusza polskie banki do obsługi transakcji w obcej walucie. Kolejną przeszkodą są wysokie koszty inwestycji w infrastrukturę, niezbędną do wdrożenia systemu VoP i zapewnienia niezawodnego działania przez całą dobę. Można się spodziewać, że banki będą próbowały przenieść część tych obciążeń na klientów, modyfikując swoje cenniki. Jednocześnie wprowadzenie VoP rozwiązuje największą słabość przelewów natychmiastowych, czyli ich nieodwracalność. Dotychczas oszuści często wykorzystywali fakt, że raz wysłanych pieniędzy nie da się cofnąć, do wyłudzania środków.