Kiedy ZUS zmniejszy lub zawiesi wypłatę emerytury i renty? Aktualne limity dorabiania

Dorabiający do rent i emerytur muszą pamiętać, że przez przekroczenie progów ich świadczenie może zostać zawieszone, a nawet mogą je stracić. Kiedy ZUS może zmniejszyć lub zawiesić emeryturę lub rentę? Kto może dorabiać bez ograniczeń?

Zmniejszenie lub zawieszenie renty lub emerytury dotyczy dorabiających osób, które nie osiągnęły wieku emerytalnego. Powinny one sprawdzać, czyich zarobki nie spowodują zmniejszenia lub zawieszenia wypłaty świadczenia.

ZUS może zmniejszyć lub zawiesić

Może to zrobić ze świadczeniem, będącym przychodem z takiej działalności, od której są obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne. Chodzi np. o emeryturę, emeryturę pomostową, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, rentę z tytułu niezdolności do pracy czy rentę rodzinną.

ZUS może zawiesić lub zmniejszyć świadczenia (emerytury lub renty) w przypadku osiągania na emeryturze bądź rencie dodatkowych przychodów np. z:-pracy na podstawie stosunku pracy,-pracy na podstawie umowy zlecenia i umowy agencyjnej oraz współpracy przy jednej z tych umów.

Przy jakich zarobkach ZUS zmniejszy lub zawiesi emeryturę/rentę?

Zmniejszenie nastąpi w razie osiągania przychodu brutto przekraczającego 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Zawieszenie nastąpi w razie osiągania przychodu brutto większego niż 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Osoby pobierające wcześniejszą emeryturę, rentę rodzinną lub rentę z tytułu niezdolności do pracy mogą dorobić do pobieranego świadczenia. Kwota dodatkowego dochodu jest jednak ograniczona i uzależniona od wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w Polsce.

Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w komunikacie z dnia 12 lutego 2024 r. w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70 procentom i 130 procentom przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2023 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent ogłosił, że od dnia 1 marca 2024 r. kwota przychodu odpowiadająca:

• 70 procentom przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2023 r. wynosi 5278,30 zł;
• 130 procentom przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2023 r. wynosi 9802,50 zł.

Aby więc nie nastąpiło zmniejszenie naszej renty lub emerytury, można dorobić góra 5278,30 zł. Żeby nasza emerytura lub renta nie została zawieszona, możemy dorobić nie więcej niż 9802,50 zł.

Zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia

Zarabiając do 5278,30 zł brutto miesięcznie dorabiający do emerytury lub renty, nie narazi się na ryzyko utraty części swojego świadczenia. Jeżeli jednak emeryt zarobi 130 proc. miesięcznego wynagrodzenia, czyli od 1 marca 9802,50 zł, całe jego świadczenie zostanie mu odebrane.

W przypadku przekroczenia 70 proc. średniego miesięcznego wynagrodzenia ZUS najpierw odejmie od twojego przychodu tzw. niższą kwotę graniczną przychodu, która wynosi 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Uzyskana różnica to kwota, o którą obniży twoją emeryturę lub rentę.Kwotę zmniejszenia stanowi więc różnica między kwotą uzyskanego przychodu a dopuszczalną kwotą przychodu (70 procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia).Jeżeli jednak wyliczona kwota jest wyższa niż kwota maksymalnego zmniejszenia (ustalana przy kolejnych waloryzacjach), ZUS zmniejszy twoje świadczenie o odpowiednią kwotę maksymalnego zmniejszenia.

Od 1 marca 2024 r. kwoty maksymalnego zmniejszenia wynoszą:

• 890,63 zł w przypadku emerytury oraz renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
• 668,01 zł w przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
• 757,08 zł w przypadku renty rodzinnej dla jednej osoby.

Komu ZUS nie zmniejszy ani nie zawiesi świadczenia?

Emeryci, którzy osiągnęli wiek 65 lat w przypadku mężczyzn i 60 lat w przypadku kobiet, nie muszą martwić się o swoje świadczenia. Są oni już bowiem na tzw. zwykłej emeryturze, więc ryzyko zmniejszenia stawek za pracę już ich nie dotyczy: mogą dorabiać bez ograniczeń. Powyższe limity dotyczą wyłącznie emerytów pobierających wcześniejszą emeryturę, czyli tzw. świadczenie przedemerytalne. Emeryci pobierający emeryturę właściwą, którzy przekroczyli wiek emerytalny (wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) mogą dorabiać do świadczenia bez ograniczeń, a ich emerytura nie zostanie ani ograniczona, ani zawieszona.

Limity dorabiania nie dotyczą:

• osób, które mają prawo do emerytury oraz ukończyły powszechny wiek emerytalny. Wyjątek od tej zasady stanowią ci emeryci, którym ZUS podwyższył wyliczoną emeryturę do kwoty świadczenia minimalnego, czyli do1588,44 zł brutto. Jeżeli ich przychód z tytułu pracy przekroczy wysokość kwoty podwyższenia do minimalnej emerytury, ich emerytura będzie wypłacana bez dopłaty do minimum,
• osób mających prawo do emerytury częściowej,
• osób mających prawo do renty inwalidy wojennego, z tytułu pobytu w obozie i w miejscach odosobnienia lub renty rodzinnej po tych inwalidach.

Uwaga! Jeżeli ktoś pobiera rentę rodzinną, która jest kwotowo korzystniejsza od ustalonej emerytury z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego, może zarobkować bez ograniczeń.