Rząd Tuska ograniczy sprzedaż e-papierosów. Nowa akcyza dobije ceny o 50 zł

Miał być całkowity zakaz, będzie dozwolone od lat 18-stu

21 stycznia b.r. na rządowej konferencji prasowej Izabela Leszczyna minister zdrowia pochwaliła się ustawą, która zamiast obiecywanego zakazu sprzedaży „jednorazówek” – legalizuje sprzedaż tych bez nikotyny tylko dla osób pełnoletnich.

Żeby kupić „jednorazówkę” bez nikotyny potrzebny więc będzie teraz dowód osobisty, tak jak w przypadku e-papierosów i innych wyrobów z nikotyną. Jednorazówki zostają więc na sklepowych półkach w pełnej palecie około 700 słodko-owocowych smaków.

To zastanawiająca rejterada, bowiem jeszcze niedawno szefowa resortu zdrowia, publicznie zapowiadała, że jest zielone światło na wprowadzenie całkowitego zakazu sprzedaży e-papierosów lub przynajmniej smakowych jednorazówek.

Wówczas twierdziła, że to prawdziwa plaga, zwłaszcza wśród natolatków.  "Chciałabym jak najszybszej ścieżki. Te papierosy to plaga. Aż 62 proc. młodych ludzi miało z nimi kontakt.” - pisała na platformie X. 

Teraz wycofuje się z pomysłu, tłumacząc, że wprowadzenie takiego zakazu, trwałoby zbyt długo.

- Mówi się 12 miesięcy, ale doświadczenie Belgii pokazuje, że to mogłoby trwać nawet 3 lata. Nie chciałam tak długo narażać naszych dzieci na kontakt z tymi bardzo szkodliwymi produktami. Jednak nie powiedzieliśmy w tej kwestii ostatniego słowa - wyjaśnia minister Leszczyna.

Jak jest w rzeczywistości. Okazuje się, że gdyby resort zdrowia zgłosiło ten zakaz Komisji Europejskiej, obecnie jednorazowe e-papierosy mogłyby już nie być dostępne w Polsce. Przykładem jest Belgia, gdzie po ośmiu miesiącach od notyfikacji uzyskano zgodę KE na wprowadzenie zakazu – od 1 stycznia „jednorazówki” tam stały się nielegalne.

W ślad za Belgią idą inne kraje. Podobne rozwiązanie od 1 czerwca planowane jest również w Wielkiej Brytanii, a w kolejce do zakazu znajdują się między innymi Francja i Irlandia. Z kolei Czechy zamierzają zakazać aromatów nadających e-papierosom słodki i owocowy smak, podczas gdy w Polsce nie obowiązują nadal takie przepisy.

Eksperci, lekarze zawiedzeni takimi działaniami ministerstwa zdrowia

Doktor Łukasz Balwicki na platformie X alarmuje:"znów budzimy się jak już jest dramat. Jednorazówki uzależniają dzieci i szkodzą środowisku". Wtóruje mu prof. dr hab. n. med. Mateusz Jankowski, który pisze: "Pełna zgoda! Niezwłocznie potrzebujemy regulacji prawnych ograniczających dostęp do jednorazowych e-papierosów. Ich powszechna dostępność i metody promocji znacząco zwiększają ryzyko sięgnięcia po te e-papierosy przez dzieci."

Inna ekspertka prof. Katarzyna Koziak kierownik Zakładu Biochemii i Żywienia z WUM również podkreśla, że potrzeba szybkich i zdecydowanych działań.

- Jednorazowe e-papierosy, obok nikotyny, zawierają substancje smakowe i zapachowe i to one po podgrzaniu są niebezpieczne dla zdrowia. Musimy pamiętać, że aerozol, który jest wdychany, to nie jest para wodna z nikotyną. To jest szereg substancji drażniących drogi oddechowe, substancji toksycznych. Narażanie się na nie prowadzi do wielu poważnychchorób układu oddechowego i to jest bezsporne. Są to niewątpliwie szkodliwe substancje i tego typu urządzenia powinny być całkowicie wycofane z obiegu - podkreśla ekspert.

Czym mogło się kierować resort zdrowia w ostatniej chwili zmieniając przepisy. Związek Pracodawców Branży Vapingowej (ZPBV) nie ukrywało, że jego celem jest przeciwdziałanie zakazowi „jednorazówek”. ZPBV jest też autorem petycji skierowanej do premiera Donalda Tuska pod hasłem: "NIE dla końca vapowania w Polsce". Pod petycję podpisało się prawie 6,5 tys. internautów. 

"Skutkiem wprowadzenia tej regulacji będzie eliminacja urządzeń do waporyzacji z polskiego rynku. Wydaje się to jednocześnie działaniem w interesie największych koncernów tytoniowych, które umocni pozycję Polski jako lidera w odsetku palaczy w społeczeństwie. Wprowadzenie tej ustawy naruszy również równowagę konkurencyjną na rynku" - czytamy w tej petycji do premiera.

Związek Pracodawców w petycji pisze również, że "eliminacja z rynku e-papierosów to działanie wbrew potwierdzonym i skutecznym strategiom ograniczania szkód spowodowanych paleniem, a uzasadnienie do projektu ustawy sprzeczne jest w wielu punktach z faktami i badaniami naukowymi".

Wiemy też, że jeśli w obecnym kształcie zostanie przyjęta ustawa, to wszystkie nowe urządzenia dla palaczy staną się wyrobami akcyzowymi i zostaną objęte nową stawką akcyzy w wysokości 40 zł. Jeśli doliczymy do tego VAT, to ceny podgrzewaczy do papierosów, wielo- i jednorazowe e-papierosy oraz urządzenia wielofunkcyjne, powinny zdrożeć o ok. 50 zł. A to dodatkowy dochód do budżetu państwa, który nie jest w najlepszej kondycji. 

Dzięki nowym przepisom w 2025 r. do budżetu ma wpłynąć dodatkowo 110 mln zł (29,5 mln zł od saszetek nikotynowych oraz 81 mln zł od wielorazówek, podgrzewaczy i płynów z jednorazowych e-papierosów), a w 2026 r. mają to być już 473 mln zł. I to przy założeniu spadku sprzedaży na poziomie 50 proc. w przypadku podgrzewaczy i wielorazówek oraz 95 proc. jeśli chodzi o jednorazówki.

Branża szacuje, że w tym momencie "vapuje" ok. 1,2 mln osób.