- Sejm przyjął nowelizację ustawy o CPK, ułatwiającą proces wywłaszczania i uzyskiwania odszkodowań, z niemal jednomyślnym poparciem posłów.
- Nowe przepisy wprowadzają rygor natychmiastowej wykonalności dla decyzji lokalizacyjnej, co przyspieszy postępowanie odszkodowawcze i dysponowanie nieruchomością.
- Ustanowiono minimalny termin 120 dni na wydanie nieruchomości oraz rozszerzono prawo do zaliczki (85% odszkodowania) na właścicieli nieruchomości niezabudowanych.
- Budowa lotniska CPK i linii KDP ma rozpocząć się w 2026 roku, a oddanie do użytku planowane jest na 2032 rok, z szacowanym kosztem 131,7 mld zł.
W środę [24.09.2025], Sejm przyjął nowelizację ustawy o Centralnym Porcie Komunikacyjnym, mającą na celu ułatwienie procesu wywłaszczania i uzyskania odszkodowania przez osoby, których nieruchomości zostaną przejęte na potrzeby inwestycji. O wadze i poparciu dla tej inicjatywy świadczy fakt, że za uchwaleniem ustawy zagłosowało aż 420 posłów. Co więcej, nikt nie był przeciw i nikt nie wstrzymał się od głosu, co jest rzadkością w polskim parlamencie. Teraz ustawą zajmie się Senat.
Ochrona praw właścicieli nieruchomości na terenie CPK
Nowe przepisy mają przede wszystkim lepiej chronić prawa osób, których nieruchomości będą objęte decyzją dotyczącą ustalenia lokalizacji inwestycji w ramach CPK. Kluczową zmianą jest wprowadzenie nowej konstrukcji decyzji lokalizacyjnej.
Obecnie decyzja lokalizacyjna nie wiąże się automatycznie z rozpoczęciem postępowania odszkodowawczego za wywłaszczaną nieruchomość. Po zmianie, decyzja ta będzie mogła mieć rygor natychmiastowej wykonalności. Zdaniem rządu, będzie to skutkowało m.in. rozpoczęciem postępowania w sprawie ustalenia wysokości odszkodowania oraz możliwością dysponowania nieruchomością przez spółkę CPK na cele budowlane.
Minimalny termin na wydanie nieruchomości
Kolejną istotną zmianą jest wprowadzenie minimalnego terminu na wydanie nieruchomości. Aktualnie brak jest ustawowego minimalnego terminu, co może prowadzić do niekorzystnych sytuacji dla osób wywłaszczonych.
Po zmianie przepisów termin na wydanie nieruchomości nie będzie mógł być krótszy niż:
- 120 dni od daty, gdy decyzja lokalizacyjna stanie się ostateczna,
- 120 dni od wydania decyzji odszkodowawczej w pierwszej instancji, jeśli decyzji lokalizacyjnej nadano rygor natychmiastowej wykonalności.
Ustawa zakłada również wyznaczenie terminu dla wojewody na ustalenie wysokości odszkodowania. Wojewoda będzie musiał to zrobić w ciągu 30 dni od dnia, gdy decyzja lokalizacyjna stała się ostateczna, lub 60 dni od dnia nadania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji lokalizacyjnej.
Zaliczki na poczet odszkodowania
Nowela ma również na celu rozszerzenie grona osób uprawnionych do uzyskania zaliczki na poczet odszkodowania. Poza właścicielami nieruchomości z budynkami, będą to także właściciele nieruchomości niezabudowanych.
Osoba uprawniona do odszkodowania będzie mogła wystąpić z wnioskiem o zaliczkę w wysokości 85% ustalonego odszkodowania przez organ pierwszej instancji. Zaliczka wypłacana będzie w ciągu 30 dni od złożenia wniosku.
W ramach Programu CPK ma powstać m.in. centralne lotnisko, zlokalizowane pomiędzy Warszawą i Łodzią, oraz system Kolei Dużych Prędkości. Nowy port lotniczy ma być przystosowany początkowo do obsługi 34 mln pasażerów rocznie i zaprojektowany w taki sposób, by w perspektywie długoterminowej mógł być elastycznie rozbudowywany, zgodnie z potrzebami i prognozami rozwoju rynku.
Zgodnie z przyjętym harmonogramem, budowa lotniska CPK na terenie gmin Baranów, Wiskitki i Teresin ma rozpocząć się w 2026 r. W 2031 r. port lotniczy ma uzyskać niezbędne certyfikacje, a w 2032 r. ma zostać oddany do użytku wraz z pierwszym odcinkiem KDP w Polsce Warszawa – CPK – Łódź. Szacowany koszt inwestycji do 2032 r. wynosi 131,7 mld zł.
