- Odszkodowanie przysługuje, gdy słupy postawiono bez zgody właściciela lub umowy o służebności przesyłu
- Rekompensata może wynieść od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych w zależności od wartości nieruchomości
- Roszczenia przedawniają się po 6 latach, a służebność może zostać zasiedziana po 20-30 latach
- Sprawdzenie księgi wieczystej i planu zagospodarowania to pierwszy krok w dochodzeniu praw
Kiedy przysługuje odszkodowanie za słupy energetyczne na działce?
Odszkodowanie za słupy energetyczne można uzyskać w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo energetyczne korzysta z nieruchomości bezprawnie. Podstawą do dochodzenia rekompensaty jest brak tytułu prawnego do zajęcia gruntu.
Bezprawne korzystanie z nieruchomości występuje, gdy:
- słupy lub linie przesyłowe zostały postawione bez zgody właściciela
- nie zawarto umowy o ustanowieniu służebności przesyłu
- brak jest decyzji administracyjnej zezwalającej na zajęcie gruntu
- w księdze wieczystej nie ma wpisu dotyczącego służebności
Kto może domagać się rekompensaty za służebność przesyłu?
Prawo do dochodzenia odszkodowania za słupy energetyczne ma przede wszystkim właściciel nieruchomości wpisany w księdze wieczystej. W określonych przypadkach uprawnionym jest również użytkownik wieczysty.
Pierwszym krokiem w procesie dochodzenia roszczeń jest ustalenie właściciela sieci energetycznej. Zazwyczaj jest to lokalny zakład energetyczny, którego dane można znaleźć na fakturze za prąd lub w rejestrach przedsiębiorstw przesyłowych.
W jakich przypadkach infrastruktura energetyczna uprawnia do odszkodowania?
Wniosek o odszkodowanie za słupy energetyczne można złożyć, gdy infrastruktura:
- uniemożliwia lub znacznie utrudnia zabudowę działki
- obniża wartość rynkową nieruchomości, szczególnie jako działki budowlanej
- ogranicza powierzchnię użytkową ze względu na konieczność zachowania pasa ochronnego
- została posadowiona bez odpowiedniego tytułu prawnego
W takich sytuacjach właściciel może żądać wynagrodzenia za dotychczasowe korzystanie z nieruchomości, ustanowienia służebności przesyłu za odpowiednim wynagrodzeniem, a w przypadku nieużywanych słupów – nawet ich usunięcia.
Jak sprawdzić służebność przesyłu w księdze wieczystej?
Weryfikacja legalności postawienia słupów energetycznych na działce wymaga sprawdzenia treści księgi wieczystej. Dokument można przejrzeć online przez wyszukiwarkę Ministerstwa Sprawiedliwości.
Informacje o ustanowionej służebności przesyłu znajdują się w dziale III księgi wieczystej pod nazwą „Prawa, roszczenia i ograniczenia". Brak wpisu dotyczącego przedsiębiorstwa energetycznego może oznaczać podstawy do żądania odszkodowania lub usunięcia urządzeń.
Zasiedzenie służebności – kiedy wygasają roszczenia o odszkodowanie?
Przedsiębiorstwa energetyczne mogą nabyć prawo do korzystania z nieruchomości przez zasiedzenie służebności przesyłu. Okres zasiedzenia zależy od dobrej lub złej wiary działania:
- 20 lat – gdy przedsiębiorstwo działało w dobrej wierze, sądząc, że ma prawo do korzystania z gruntu
- 30 lat – gdy działało w złej wierze, wiedząc o braku podstawy prawnej
Im dłużej słupy stoją na działce bez odpowiedniego tytułu prawnego, tym większe ryzyko utraty możliwości dochodzenia roszczeń przez właściciela.
Przedawnienie roszczeń o rekompensatę za bezumowne korzystanie
Nawet gdy nie doszło do zasiedzenia służebności, właściciel nie może odkładać sprawy w nieskończoność. Roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości przedawniają się po 6 latach od momentu, gdy właściciel dowiedział się o naruszeniu.
Bieg przedawnienia można przerwać poprzez złożenie pozwu w sądzie lub wniosku o próbę ugodową. Dzięki temu termin liczy się od nowa, a właściciel zyskuje realną szansę na skuteczne dochodzenie swoich praw.
Wpływ planów zagospodarowania na wysokość odszkodowania za słupy energetyczne
Słupy i linie energetyczne często skutkują wprowadzeniem w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego stref ochronnych. Ograniczenia te zakazują m.in.:
- wznoszenia budynków w określonej odległości od linii
- sadzenia wysokich drzew
- prowadzenia określonej działalności gospodarczej
Wszystkie te ograniczenia bezpośrednio obniżają wartość działki, co stanowi podstawę do ustalenia wysokości odszkodowania za służebność przesyłu.
Jak wycenić odszkodowanie za słupy energetyczne?
Wysokość rekompensaty za słupy energetyczne określa rzeczoznawca majątkowy, biorąc pod uwagę:
- aktualną wartość rynkową nieruchomości
- rodzaj i napięcie linii energetycznej (wyższe napięcie = większe ograniczenia)
- powierzchnię działki wyłączoną z normalnego użytkowania
- spadek atrakcyjności gruntu pod zabudowę lub sprzedaż
W praktyce wysokość odszkodowania za służebność przesyłu wynosi od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych, w zależności od wartości i wielkości nieruchomości.
Procedura dochodzenia odszkodowania za słupy energetyczne – krok po kroku
Aby skutecznie uzyskać rekompensatę, warto postępować zgodnie z następującą procedurą:
- Sprawdź dokumenty – przeanalizuj treść księgi wieczystej i plan zagospodarowania przestrzennego
- Ustal właściciela sieci – zidentyfikuj odpowiedzialne przedsiębiorstwo energetyczne
- Zgromadź dowody – przygotuj zdjęcia, mapy geodezyjne i dokumenty administracyjne
- Wezwij do zapłaty – wystosuj pisemne wezwanie wskazując kwotę roszczenia
- Zleć wycenę rzeczoznawcy – uzyskaj profesjonalną dokumentację szkody
- Negocjuj z przedsiębiorstwem – większość firm preferuje ugodę od procesu sądowego
- Złóż pozew – w przypadku braku porozumienia skorzystaj z drogi sądowej
Kluczowe jest sprawdzenie, czy przedsiębiorstwo energetyczne posiada ważny tytuł prawny do korzystania z gruntu. Jeśli nie, właściciel ma silne podstawy do skutecznego dochodzenia rekompensaty.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. 2025 poz. 1071)