Przejście na emeryturę
Wizja porzucenia pracy i przejścia na emeryturę w wieku 60 dla kobiet, i 65 lat mężczyzn, jest niezwykle kusząca. Kusząca dopóki nie dokona się tego kroku. Przeciętna emerytura w 2022 wyniosła dla mężczyzn 3184 zł brutto, a dla kobiet 2128 zł. Wybór emerytury oznacza wolność od obowiązków pracownika, ale również brak stabilności finansowej, szczególnie w przypadku kobiet.
Skąd ta dysproporcja w wysokości emerytury na niekorzyść kobiet? W wyliczeniu kwoty emerytury ZUS uwzględnia wielkość zgromadzonego kapitału oraz ile pozostaje nam jeszcze lat życia po przejściu na emeryturę. Według GUS średnia prognozowana długość życia w Polsce (współczynniki obowiązujące od 1 kwietnia 2022 r. do 31 marca 2023 r.) wyniosła dla kobiet (60-latek) 238,9 miesięcy (niespełna 20 lat), a dla mężczyzn (65-latków) 196,2 miesięcy (16 lat i 4 miesiące). Dokładny wskaźnik jest co roku aktualizowany. GUS ogłosi nowe dane dotyczące średniej prognozowanej długości życia już 1 kwietnia br.
Dlatego, jeśli przyjmiemy, że kobieta po osiągnięciu wieku emerytalnego zgromadziła na swoim koncie emerytalnym kapitał w wysokości 500.000 zł, to zostaje on podzielony przez statystycznych 239 miesięcy. Otrzyma zatem emeryturę w wysokości 2.092,05 zł brutto. W przypadku mężczyzny, zgromadzony kapitał w tej samej kwocie 500.000 zł zostaje podzielony przez 196 miesięcy. Świadczenie emerytalne mężczyzny wyniesie 2.551,02 zł brutto. Różnica wynikająca z innego współczynnika przeżycia wynosi 458,97 zł na korzyść mężczyzny.
Polecany artykuł:
Dorabianie do emerytury
Emeryci, którym zdrowie na to pozwala, mogą jednocześnie pobierać świadczenie emerytalne i dodatkowo podjąć pracę. Przy dwóch źródłach dochodu na pewno da się żyć godnie, a część dodatkowego dochodu nawet zaoszczędzić. Emeryci, którzy osiągnęli wiek emerytalny mogą dorabiać bez ograniczeń. Osoby, które przeszły na wcześniejszą emeryturę, mogą sobie dorobić jedynie do limitu dorabiania. Świadczenie takich osób może zostać zawieszone, jeśli kwota, którą dodatkowo zarobią, przekroczy 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za ostatni kwartał kalendarzowy ogłoszony przez GUS. Od 1 marca 2023 do 31 maja 2023 roku roku limit kwot powodujących zawieszenie lub zmniejszenie emerytury wynosi 8 753,60 zł brutto.
Zawieszenie emerytury i kontynuowanie pracy
Obecnie obowiązujący porządek prawny systemu emerytalnego zachęca do wydłużania aktywności zawodowej i odraczania emerytury. Im dłużej pracujemy i później zaczynamy pobierać emeryturę, tym jest ona wyższa. Już jeden rok pracy dłużej to około 15 proc. więcej emerytury. Jeżeli pracujemy, to na nasze konto emerytalne dodatkowo wciąż wpływają składki, a cały zebrany kapitał jest corocznie waloryzowany - w 2022 roku było to 9,33 proc., w bieżącym roku rekordowe 14,8 proc.
Pozornie takie rozwiązanie wydaje się idealne przede wszystkim dla państwa. Emeryt nie dość, że nie pobiera świadczenia, to jeśli jest zatrudniony na umowę o pracę, płaci podatki, opłaca składkę zdrowotną, jednym zdaniem - dokłada się do systemu świadczeń emerytalnych. Okazuje się jednak, że opcja ta nie jest do odrzucenia dla samych emerytów. Dlaczego? Wyjaśniamy.
Jeśli odroczymy przejście na emeryturę i pobieranie świadczenia emerytalnego na jakiś czas, to po upływie tego okresu dostaniemy świadczenie w wyższej kwocie i to jedynie za sprawą krótszej oczekiwanej długości życia.
Jak już wcześniej wspomnieliśmy emerytura jest obliczana w ten sposób, że kapitał początkowy zostaje podzielony przez współczynnik przeżycia, czyli ilość miesięcy, jaką statystycznie przeżywa Polak. Według obecnie obowiązujących tablic GUS przyjmuje się, że kobieta 60-letnia po przejściu na emeryturę będzie jeszcze żyła 239 miesięcy, czyli według założeń ZUS niecałe 20 lat. Gdyby przeszła na emeryturę w wieku 65 lat, ten współczynnik zmniejszy się do 179 miesięcy, czyli według założeń ZUS wyniesie niecałe 15 lat. Przy niezmiennej kwocie kapitału początkowego im mniejszy wskaźnik przeżycia, tym wyższa miesięczna emerytura brutto.
i
Warto pamiętać, że dodatkowo nasz kapitał emerytalny podlega waloryzacji. Każdego roku w czerwcu przeprowadzana jest operacja waloryzacji składek zgromadzanych na kontach przyszłych emerytów. Jest to odrębne działanie, które nie ma nic wspólnego z marcową waloryzacją świadczeń emerytalnych i rentowych.
Czerwcowy wskaźnik waloryzacji konta ustalany jest na bazie wzrostu cen i tempa wzrostu przypisu składek emerytalnych. Wskaźnik za 2019 rok (dla waloryzacji przeprowadzanej w czerwcu 2020 roku) wyniósł 8,94 proc. Za 2020 rok wyniósł co prawda tylko 5,41 proc., ale za 2021 już 9,33 proc. Wskaźnik ten za 2022 zostanie ogłoszony w drugiej połowie maja tego roku.
Co to nam daje? Osoba z kapitałem 500.000 zł od czerwca ma na przyszłą emeryturę do podziału już 546.650 zł. Przyszły senior z kapitałem 600.000 zł od tego miesiąca ma 655.980 zł do podziału.
i
PIT-0 dla emeryta
Od 1 stycznia 2022 r. w ramach Polskiego Ładu wprowadzona została tzw. ulga dla pracujących seniorów. Z ulgi tej mogą skorzystać osoby, które spełnią następujące warunki:
- osiągnęły wiek emerytalny, który wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn,
- pozostają w zatrudnieniu,
- nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty rodzinnej.
Ulga dla pracujących seniorów PIT-0 skierowana jest do osób:
- pracujących na etatach (np. seniorów, którzy pracują na podstawie umowy o pracę),
- które są zleceniobiorcami (pracują na podstawie umowy zlecenie zawartej z firmą),
- które prowadzą swoją działalność gospodarczą.
Z tytułu uzyskania powyższych przychodów trzeba koniecznie podlegać ubezpieczeniom społecznym. Z tego powodu ulga dla seniorów nie dotyczy np. umowy o dzieło. Żeby skorzystać z ulgi PIT-0 dla seniorów należy pracodawcy złożyć oświadczenie, że spełnia się warunki uprawniające do skorzystania z ulgi.
Korzystając z ulgi PIT-0 dla seniora nie tylko płacimy mniejszy podatek dochodowy, ale nadal opłacamy składki na ubezpieczenia społeczne, a nasz kapitał emerytalny rośnie.
i
Czy pracodawca może cię zwolnić po osiągnięciu wieku emerytalnego?
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy pracownikowi tylko dlatego, że ten osiągnął wiek emerytalny. Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem przez pracodawcę, musi zawierać powód rozwiązania umowy, a ten powinien być uzasadniony, konkretny i prawdziwy. Nie może być nim wyłącznie osiągnięcie przez pracownika wieku emerytalnego. Chyba że chodzi o zwolnienia grupowe, wówczas jak postanowił Sąd Najwyższy w wyroku z 3 grudnia 2003 roku, sygn. akt. I PK 80/03: „Spełnienie przez pracownika warunków nabycia prawa do emerytury jest społecznie usprawiedliwioną przesłanką jego wyboru do zwolnienia z pracy w ramach racjonalizacji zatrudnienia”.
Zobacz GALERIĘ ile wyniesie 14 emerytura 2023:
Podcasty
Playlisty tematyczne
