Starasz się o rentę? Dowiedz się co ocenia lekarz orzecznik

Prawo do niektórych świadczeń wypłacanych przez ZUS zależy od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji. Takiej oceny dokonuje jednoosobowo (w formie orzeczenia) lekarz orzecznik ZUS. Ocenia on:

- stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

- możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego. Bierze przy tym pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Poza tym orzecznik ustala datę powstania niezdolności do pracy i związek przyczynowy niezdolności do pracy z określonymi okolicznościami oraz określa przewidywany czas niezdolności do pracy.

Stawiennictwo obowiązkowe

Badanie przeprowadzane jest w oddziale ZUS właściwym ze względu na twoje miejsce zamieszkania. Zgłaszając się na badanie, powinieneś zabrać ze sobą posiadaną dokumentację medyczną. Ułatwi ona lekarzowi orzecznikowi zapoznanie się z twoim stanem zdrowia oraz jego prawidłową ocenę. Gdy ZUS wzywa cię do stawienia się osobiście, przysługuje ci prawo do zwrotu kosztów przejazdu. Jeśli nie zgłosisz się do lekarza orzecznika w wyznaczonym dniu i miejscu, musisz liczyć się ze wstrzymaniem wypłaty świadczenia albo zawieszeniem dalszego postępowania w sprawie przyznania świadczenia. Na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia. Decyzję powinieneś dostać w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Decyzję wydaje i świadczenie wypłaca oddział lub inspektorat ZUS właściwy ze względu na miejsce zameldowania.

Lekarze orzecznicy działają w następujących oddziałach ZUS: Białymstoku, Bielsku-Białej, Biłgoraju, Bydgoszczy, Chorzowie, Chrzanowie, Częstochowie, Elblągu, Gdańsku, Gorzowie Wielkopolskim, Jaśle, Kielcach, Koszalinie, Krakowie, Legnicy, Lublinie, Łodzi, Nowym Sączu, Olsztynie, Opolu, Ostrowie Wielkopolskim, Płocku, Poznaniu, Radomiu, Rybniku, Rzeszowie, Siedlcach, Słupsku, Sosnowcu, Szczecinie, Tomaszowie Mazowieckim, Toruniu, Wałbrzychu, Warszawie, Wrocławiu, Zabrzu oraz Zielonej Górze.

Sprzeciw do komisji lekarskiej

Jeśli nie zgadzasz się z orzeczeniem ZUS, przysługuje ci prawo wniesienia sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS do komisji lekarskiej ZUS. Musisz to jednak zrobić w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia, bo komisja w ogóle nie rozpatrzy sprzeciwu wniesionego po tym terminie (choć w uzasadnionych przypadkach może przywrócić ten termin). Sprzeciw wnosisz za pośrednictwem oddziału ZUS właściwego ze względu na twoje miejsce zamieszkania. Poza tym sam prezes ZUS, w terminie 14 dni od dnia wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika, może zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia i przekazać sprawę do rozpatrzenia komisji lekarskiej.

Komisja lekarska w trzyosobowym składzie rozpatrzy twój sprzeciw. Jeśli uzna sprzeciw za słuszny, zmieni decyzję lub ją uchyli. Komisja przeprowadza bezpośrednie badanie twego stanu zdrowia oraz analizuje dokumentację medyczną i zawodową dołączoną do wniosku i ocenia twoją zdolność do pracy (w odwołaniu możesz wskazać nowe okoliczności, np. nowe wyniki badań wykonanych już po wydaniu orzeczenia przez orzecznika ZUS). Następnie dokonuje - w formie orzeczenia - oceny niezdolności do pracy i jej stopnia, przewidywanego okresu trwania tej niezdolności oraz ustala inne okoliczności niezbędne do wydania decyzji w sprawie świadczeń, do których prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy. Komisja nie ma prawa wydania decyzji, jeśli najpierw cię nie zbada, nawet jeżeli dokumentacja dołączona do wniosku jest wystarczająca. Zanim wyda orzeczenie o przyznaniu renty, może cię skierować na obserwację do szpitala lub na dodatkowe badania.

Uwaga! W oddziale ZUS możesz dostać i wypełnić gotowe wnioski do odwołań od decyzji orzeczników.

Odwołanie do sądu

Od decyzji ZUS wydanej na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej przysługuje ci odwołanie (za pośrednictwem oddziału ZUS) do sądu okręgowego - sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Ale dopiero po wyczerpaniu drogi odwoławczej w ZUS, czyli po wydaniu decyzji przez komisję lekarską, możesz zaskarżyć ją do sądu. Jeśli zdecydujesz się odwołać od niekorzystnej dla ciebie decyzji, masz na to 30 dni od doręczenia odpisu decyzji. Jeśli nie zrobisz tego w wyznaczonym terminie, twoje pismo zostanie odrzucone, chyba że przekroczyłeś termin z ważnych powodów niezależnych od ciebie, np. choroba, pobyt w szpitalu, śmierć osoby bliskiej. Zanim wniesiesz odwołanie do sądu, najpierw uważnie przeczytaj decyzję ZUS. Znajdziesz w niej informacje, jaki sąd i w jakim terminie będzie rozpatrywał twoje odwołanie.

Uwaga! Wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie decyzji, chyba że z jej treści wynika, że ma być wykonana natychmiast lub jej natychmiastowe wykonanie następuje z mocy ustawy.

Oddział ZUS, zanim skieruje sprawę do sądu, może - jeżeli uzna odwołanie za słuszne - zmienić lub uchylić swoją decyzję. Na podjęcie decyzji, czy uwzględnić twoje odwołanie, czy też nie, ma 30 dni od dnia jego wniesienia. Jeśli odwołania nie uwzględni, przekazuje sprawę (wraz z uzasadnieniem) do sądu. Gdy po wydaniu decyzji powstaną nowe okoliczności i odwołasz się od niej, ZUS skieruje sprawę do lekarza orzecznika do ponownego rozpatrzenia. Jeśli ZUS nie wydał decyzji w ciągu dwóch miesięcy, licząc od dnia złożenia wniosku, masz prawo wnieść odwołanie do sądu w każdym czasie - jest to tzw. skarga na bezczynność.

Zobacz: ABC chorób - cukrzyca