System kaucyjny rusza na dniach, a tu taki szok! Nie każdy dostanie gotówkę za butelki

• Kaucja za opakowania ma być zwracana w gotówce lub na kartę; bony są możliwe, ale muszą być wymienne na gotówkę w sklepie.

1. Od 1 października 2025 r. duże sklepy będą obowiązkowo odbierać butelki plastikowe, puszki i szklane butelki wielorazowego użytku.

• Bony kaucyjne gwarantują wypłatę gotówki w kasie sklepu, niezależnie od zakupów, i powinny być ważne minimum miesiąc.
• System kaucyjny ma zwiększyć recykling; więcej informacji znajdziesz na systemkaucyjny.gov.pl.

Zwrot kaucji – gotówka czy bon?

W opublikowanym we wtorek komunikacie Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) przypomniało, że przepisy wymagają, by za oddane opakowania klient otrzymywał zwrot pieniędzy.

„Zwrot kaucji powinien być w formie pieniężnej, czyli gotówce lub na kartę, choć operatorzy systemu mogą wprowadzić bony, które będzie się dało wymienić na gotówkę” – wyjaśniło ministerstwo.

Resort zaznaczył, że w wielu krajach operatorzy stosują rozwiązanie w postaci bonów, szczególnie w powiązaniu z automatami. Jednak podkreślono, że każdy bon musi dawać możliwość wypłaty gotówki w sklepie i nie może być warunkowany zakupami.

Zasady obowiązujące od 1 października

Wszystkie sklepy o powierzchni powyżej 200 m² będą zobowiązane do odbierania pustych opakowań i oddawania kaucji klientom. W przypadku mniejszych punktów uczestnictwo w odbiorze będzie dobrowolne, choć wciąż będą one musiały doliczać kaucję do ceny napojów.

System kaucyjny obejmie trzy rodzaje opakowań:

* butelki plastikowe do 3 litrów,

* puszki metalowe do 1 litra,

* a od 1 stycznia 2026 r. również butelki szklane wielorazowego użytku do 1,5 litra.

Z systemu wyłączone są szklane butelki jednorazowe – za nie kaucja nie będzie pobierana. To, czy dana butelka jest jednorazowa czy wielorazowa, ustala producent.

Jak działa bon kaucyjny?

Ministerstwo wskazało, że w świetle prawa bon nie jest równoznaczny ze zwrotem pieniędzy w momencie jego wydrukowania. Dopiero jego realizacja w kasie sklepu oznacza wypłatę kaucji.

„To oznacza, że z bonem kaucyjnym klient ma prawo udać się do kasy sklepu, do którego należy automat i zażądać wypłaty pieniędzy. Sklep musi zapewnić możliwość realizacji bonu w formie pieniężnej i nie może uzależniać wypłaty od dokonania w nim zakupów” – zaznaczył resort.

Choć ustawa nie określa terminu ważności bonów, MKiŚ ocenia, że powinny być one aktywne co najmniej miesiąc. Wynika to z zasad rozliczeń między sklepami a operatorami systemu.

Nowe obowiązki i korzyści

Celem systemu jest zwiększenie poziomu recyklingu opakowań i zmniejszenie ilości odpadów trafiających na wysypiska. Rząd zachęca konsumentów do odwiedzania strony systemkaucyjny.gov.pl, gdzie znajdują się szczegółowe informacje i instrukcje dla sklepów oraz klientów.