Tusk utworzy nowe województwo? Wraca gorący temat podziału administracyjnego Polski

• Samorządowcy postulują korektę podziału administracyjnego Polski i utworzenie nowych województw.
• Mają ważne argumenty przemawiające za reaktywacją województwa częstochowskiego oraz propozycje dotyczące nowego województwa podbeskidzkiego z siedzibą w Bielsku-Białej.
• Prezentują także skutki reformy administracyjnej z 1999 roku dla dawnych miast wojewódzkich.
• Wskazują na problemy związane z obecnym podziałem terytorialnym i korzyści płynące z ewentualnych zmian.

Województwo częstochowskie - apel do premiera Tuska

Prezydent Częstochowy Krzysztof Matyjaszczyk w środę wysłał do premiera Donalda Tuska oficjalny list w sprawie utworzenia nowego województwa częstochowskiego. W swoim apelu podkreślił, że Częstochowa jest największym w Polsce miastem, które nie pełni funkcji stolicy województwa, co stanowi wyjątkową sytuację w kraju.

Matyjaszczyk zwrócił uwagę na to, że sprawa przywrócenia województwa częstochowskiego zbyt często traktowana jest jedynie jako narzędzie polityczne wykorzystywane w kampaniach wyborczych. Prezydent miasta wskazał na konkretne negatywne skutki likwidacji województwa częstochowskiego w 1999 roku.

Skutki reformy administracyjnej z 1999 roku dla Częstochowy

Podział administracyjny Polski wprowadzony w 1999 roku doprowadził do marginalizacji wielu dawnych miast wojewódzkich, w tym Częstochowy. Według prezydenta Matyjaszczyka, najważniejsze negatywne konsekwencje to:

• Marginalizacja władzy lokalnej w procesach decyzyjnych
• Brak proporcjonalnych inwestycji w regionie
• Ukrycie tożsamości regionalnej w cieniu Górnego Śląska
• Oddalenie od centrum decyzyjnego w Katowicach

Częstochowa, która wcześniej była ważnym ośrodkiem przemysłu metalurgicznego, chemicznego i włókienniczego, obecnie rozwija się w kierunku przemysłu motoryzacyjnego. Miasto posiada znaczący potencjał akademicki, społeczny oraz kulturowy.

Bielsko-Biała walczy o własne województwo podbeskidzkie

Podobne postulaty wysunęła Rada Miasta Bielsko-Biała, która pod koniec czerwca wystosowała apel o utworzenie nowego województwa z siedzibą w swoim mieście. Nowe województwo podbeskidzkie miałoby objąć samorządy z terenów:

• Bielska-Białej
• Żywiecczyzny
• Śląska Cieszyńskiego
• Części Małopolski

Radni argumentują, że są to obszary o wyraźnej tożsamości regionalnej, kulturowej i gospodarczej, które wymagają większej samodzielności administracyjnej. Samorządowcy z Bielska-Białej postulują utworzenie nowego województwa najpóźniej do 2027 roku.

• Czytaj także: Śląsk znika z mapy Polski. "Fundamentalna zmiana dla kształtowania wspólnoty"

Korzyści z reaktywacji województwa częstochowskiego

W apelu skierowanym do premiera Tuska wymieniono konkretne korzyści, jakie przyniosłaby reaktywacja województwa częstochowskiego:

1. Wzmocnienie potencjału gospodarczego regionu - lepsze wykorzystanie lokalnych zasobów i możliwości rozwojowych
2. Poprawa zarządzania lokalnego - większa autonomia w podejmowaniu decyzji dotyczących rozwoju regionu
3. Sprawiedliwsza dystrybucja środków - proporcjonalne finansowanie inwestycji względem potencjału regionu
4. Odtworzenie poczucia tożsamości - wzmocnienie więzi społecznych i regionalnej wspólnoty

Problemy obecnego podziału administracyjnego Polski

Instytut Sobieskiego w raporcie z 2023 roku "Korekta układu województw - ku równowadze rozwoju" wskazał na problemy związane z reformą administracyjną z 1999 roku. Część dawnych miast wojewódzkich, w tym Częstochowa, została zmarginalizowana przez nowy podział terytorialny.

Szczególnie problematyczna jest sytuacja Bielska-Białej, gdzie granica województwa nie współgra z faktycznym obszarem funkcjonalnym miasta. Powoduje to konkretne problemy, takie jak trudności z organizacją transportu publicznego na granicy województwa śląskiego i małopolskiego.

Kontrowersje wokół nazwy województwa śląskiego

Sama nazwa województwa śląskiego od lat wzbudza dyskusje wśród regionalistów. Administracyjnie obejmuje ono bowiem zarówno część terenów Górnego Śląska, jak i część Małopolski. Działacze regionalni postulują zmianę nazwy na śląsko-małopolskie oraz uwzględnienie małopolskiej symboliki w herbie i fladze województwa.

Obecne województwo śląskie powstało w 1999 roku z połączenia większości terenów województw: bielskiego, częstochowskiego i katowickiego. Był to efekt reformy administracyjnej, która zmniejszyła liczbę województw z 49 do 16 oraz wprowadzenia trójstopniowego podziału terytorialnego na województwa, powiaty i gminy.

Perspektywy zmian w podziale administracyjnym

Utworzenie nowego województwa może stać się realną perspektywą, szczególnie w kontekście nowej perspektywy budżetowej Unii Europejskiej na lata 2028-2034. Samorządowcy argumentują, że nowe województwa powinny powstać do 2027 roku, aby mogły się odpowiednio przygotować do nowego okresu programowania funduszy europejskich.

Apele z Częstochowy i Bielska-Białej pokazują, że podział administracyjny Polski wymaga korekty uwzględniającej rzeczywiste potrzeby regionów i ich mieszkańców. Decyzja o ewentualnych zmianach będzie jednak wymagała szerokiej dyskusji politycznej i społecznej.