Umowa o dzieło. Jak się zabezpieczyć

1. Osoba, która na podstawie umowy o dzieło oczekuje od przyjmującego określonego rezultatu, powinna wiedzieć, że między zamawiającym a wykonawcą nie istnieje stosunek podporządkowania. Przyjmujący jest jedynie zobowiązany do stosowania się do wskazówek, jakie daje zamawiający, aby dzieło było wykonane zgodnie z oczekiwaniami.

2. Jeśli osoba zamawiająca w trakcie realizowania umowy o dzieło zmieniła zdanie i uznała np., że wprawdzie zamówiła rzeźbę anioła, ale jednak woli np. figurę motyla, a ta zamiana wiąże się z dodatkową pracą wykonawcy, może domagać się nowego rezultatu tylko w kolejnej umowie o dzieło. Za realizację swojej poprzedniej wizji powinna zapłacić, choćby rzeźba nie została ukończona.

3. Ryzyko wykonania dzieła obciąża wykonawcę. Powinien on wykonać dzieło zgodnie z umową. Jeśli wykona dzieło nawet obiektywnie wartościowe, ale niezgodne z określonymi umownie wymaganiami, zamawiający może go wezwać do zmiany sposobu wykonania dzieła i wyznaczyć termin. Po bezskutecznym upłynięciu terminu zamawiający może odstąpić od umowy lub powierzyć poprawki innemu wykonawcy, a kosztem ich wykonania obciążyć poprzedniego wykonawcę.

4. Niekiedy w wypadku wadliwego lub sprzecznego z umową sposobu wykonania dzieła, wykonawca broni się argumentem, że nie wykonywał umowy osobiście. Chociaż umowa o dzieło nie musi być realizowana osobiście przez wykonawcę, ponosi on odpowiedzialność za niewłaściwe wykonanie dzieła za powstałe przez to szkody, jak i za szkody powstałe w związku z niedotrzymaniem terminu wykonania umowy.

5. Umowa o dzieło jest odpłatna. Nawet jeśli w umowie nie została wskazana wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła ani podstawy służące do jej ustalenia, przyjmuje się, że chodzi o zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Jeśli dzieło ma cechy tak indywidualne, że nie da się tego „zwykłego" wynagrodzenia określić, powinno odpowiadać uzasadnionemu nakładowi pracy.

6. Strony umowy o dzieło mogą umówić się co do wynagrodzenia ryczałtowego. W takim wypadku przyjmujący zamówienie powinien wziąć pod uwagę, że nawet jeśli okaże się że koszty prac przekroczą to wynagrodzenie, a nakład pracy okaże się nieopłacalny, nie będzie miał możliwości domagania się zwiększenia wynagrodzenia.

7. Jeżeli w trakcie realizowania dzieła przyjmujący wykonał prace dodatkowe (nieprzewidziane przy ustalaniu wynagrodzenia) i poniósł ich koszty albo poświęcił im czas, ale nie uzyskał na to wcześniej zgody zamawiającego, nie może domagać się podwyższenia wynagrodzenia. Prace dodatkowe wykonane na żądanie lub za zgodą zamawiającego powinny spowodować podwyższenie wynagrodzenia wykonawcy.

8. Zleceniodawca nie powinien uzależniać terminu zapłaty za rezultat umowy o dzieło od zdarzeń długotrwałych lub odległych w czasie, np. terminu zapłaty za scenariusz od terminu wdrożenia filmu do produkcji, czy terminu zapłaty za książkę od ukończenia jej sprawdzania przez recenzentów. Chyba, że wykonawca zgodzi się na takie rozwiązania, a termin do zapłaty (choćby długi) jest znany.

9. Zamawiający może zabezpieczyć się na wypadek wadliwego wykonania dzieła, umawiając się z wykonawcą na wstrzymanie wypłaty do momentu usunięcia wad. W przypadku dzieł, których ocena przydatności i zgodności z oczekiwaniami zamawiającego trwa dłużej, zamawiający może zapłacić przyjmującemu zamówienie od razu po wykonaniu dzieła, ale zawrzeć w umowie wymóg dokonania przez wykonawcę ewentualnych poprawek w określonym terminie.

10.Wykonawca może odstąpić od umowy, jeśli w związku z pojawieniem się nieprzewidzianych kosztów wykonania dzieła, kosztorys ulega zmianie i należność za rezultat pracy wykonawcy wzrasta przekraczając oczekiwania zamawiającego. Jeśli zamawiający nie chce lub nie może zaakceptować nowej kwoty należnej wykonawcy, może bezzwłocznie odstąpić od umowy. Musi jednak zapłacić wykonawcy za pracę, którą ten już wykonał, chyba, że wykonawca nie powiadomił zamawiającego o związanych z nią dodatkowych kosztach.