Z jakich powodów można zakazać publikacji książki?

Krytyka okrucieństwa wojny – Na Zachodzie bez zmian, Erich Maria Remarque
W 1933 roku wiele książek znalazło się w nazistowskich ogniskach – palono liczne dzieła nowatorskich pisarzy i myślicieli takich jak Kafka, Thomas Mann i Albert Einstein, ale żaden z nich nie był jednak tak krytyczny wobec wojennych Niemiec, jak Erich Maria Remarque.

Zobacz również: Pomylili książkę o wojnie z Trumpem. Teraz bije rekordy popularności

Autor skupił się na opisaniu niemieckich wysiłków wojennych w czasie I wojny światowej, bardzo szczegółowo przedstawiając szczegóły życia żołnierza, mistrzowsko i wiarygodnie oddając ich emocje – zmęczenie, strach, poczucie bezradności, wszechobecność śmierci. Wszystko to służyło pokazaniu prawdziwego oblicza wojny, która zmienia ludzi, odbiera życie, ale też pozbawia poczucia prawdziwych wartości i człowieczeństwa.

– Jego pacyfizm był zdecydowanie nie na rękę narodowym socjalistom, którzy nie chcieli by prawdziwy opis okropności wojny pokrzyżował im polityczne plany – wyjaśnia Michał Goszczyński z księgarni Gandalf.

Krytyka korupcji! – Folwark zwierzęcy, George Orwell
Chociaż nie jest chyba zaskoczeniem, że ukryta satyra brutalności komunizmu została zakazana w stalinowskim ZSRR (sam Stalin uważał, że pisarz w swojej wizji zilustrował system Związku Radzieckiego), dziwić może, że w niektórych krajach status zakazanej książki utrzymuje się do dziś. Folwark zwierzęcy jest nadal zakazany na Kubie i w Korei Północnej (z tych samych powodów, z jakich zakazali ich Sowieci), a także w Kenii - co ciekawe tutaj głównym zarzutem wobec treści, jest występująca w niej wyraźna krytyka korupcji! Także w Zjednoczonych Emiratach Arabskich książka wciąż jest zakazana. Za co? Przedstawienie mówiącej świni uznano za sprzeczne z wartościami muzułmańskimi.

Niewygodne fakty historyczne – Grona gniewu, John Steinback
Obraz Johna Steinbecka, opisujący niezwykle trudne warunki pracy w Kalifornii w czasach Wielkiego Kryzysu był tak brutalny, że został zakazany w hrabstwie, do którego przemieściła się opisywana przez autora rodzina Joad. Nie pomogła nawet interwencja historyków, którzy zgodnie stanęli w obronie Steinbecka, potwierdzając, że jego narracja jest zgodna z faktami.

Niesmaczna prawda o zasadach funkcjonowania świata – Nowy Wspaniały Świat, Aldous Huxley
Ostrzegawcza opowieść o świecie, który zbytnio przyzwyczaił się do sztucznego komfortu zbudowanego na wyzysku, zdaniem cenzorów była dziełem dalece niesmacznym. W Irlandii Nowy Wspaniały Świat zakazany został w 1932 roku – uznano wówczas, że wymowa dzieła przeciwstawia się tradycyjnemu obrazowi religii i tradycyjnej rodziny. Pretekstem do zakazania książki był też dosadny język używany przez autora. Jeszcze dalej posunęły się Indie, które nazwały Huxleya "pornografem" wskazując na przedstawienie świata, w którym od najmłodszych lat zachęcano do rekreacyjnego seksu.

Sprawdź koniecznie: QUIZ: Każdy zna te filmy. A rozpoznasz ich oryginalne tytuły?

Czerpanie inspiracji z historii powstania islamu – Szatańskie wersety, Salman Rushdie
Tylko kilka współczesnych książek ma tak krwawą historię publikacji. Szatańskie wersety uważane są za jedną z najbardziej kontrowersyjnych książek, jakie kiedykolwiek się ukazały. W muzułmańskim świecie uznano ją za jawne bluźnierstwo, egzemplarze jawnie palono przez muzułmańskie społeczności nawet w krajach europejskich, na przykład na ulicach Wielkiej Brytanii. Publikacja doprowadziła do tego, że autor przez wiele lat miał nałożony na swoją głowę nakaz śmierci. Salman Rushdie musiał ukrywać się przez całą dekadę po tym, jak Ayatollah Khomeini, duchowny i polityczny przywódca Iranu wydał na niego fatwę (tę samą, która doprowadziła również do śmierci japońskiego tłumacza Rushdiego).

Zbyt wulgarny język – Zwrotnik raka, Henry Miller
– Zwrotnik Raka był debiutem literackim autora, który bardzo szybko przyniósł mu sławę, ale też bardzo szybko spotkał się z krytyką i oburzeniem wielu środowisk. Sam autor przyznawał, że napisana przez niego książka, w istocie jest zniewagą wyrządzoną siedmiu fundamentalnym wartościom i symbolom kultury: Sztuce, Bogu, Człowieczeństwu, Przeznaczeniu, Czasowi, Miłości i Pięknu – mówi przedstawiciel księgarni Gandalf.

W 1937 roku Stany Zjednoczone wydały zakaz wwożenia gorszącego dzieła na teren całego kraju. Powodem był bardzo ostry, miejscami wręcz brutalny język stosowany przez Millera. Ale im ostrzej próbowano walczyć z powieścią, tym większe zainteresowanie i popularność zyskiwała. Nie pomogła nawet bardzo dosadna ocena książki przez jednego z sędziów z Pensylwanii jako "otwarty kanał ściekowy, gnój gnicia, ślepe zgromadzenie wszystkiego, co jest zgniłe w gruzach ludzkiej deprawacji"? Mechanizm „nie ważne co mówią, byleby mówili" w tym przypadku sprawdził się wręcz podręcznikowo. Zakaz oczywiście z czasem zdjęto, ale książka do dziś uznawana jest za obsceniczną.

Źródło: www.gandalf.com.pl