Jak NIE ODZIEDZICZYĆ długów?

Krzysztof Goliński (53 l.), budowlaniec: Nie wiem, jak odrzucić spadek

- Wiem, że można odziedziczyć czyjeś długi, na przykład w spadku po rodzicach czy innych krewnych, ale nie mam pojęcia, jak można wybrnąć z takiej opresji i czy w ogóle jest to możliwe. Może po prostu można nie przyjąć takiego spadku? Dobrze byłoby to wiedzieć, bo nigdy nie wiadomo, co człowieka w życiu spotka.

Nie ma możliwości, aby odziedziczyć tylko majątek i nie odpowiadać za ewentualne długi spadkodawcy. Można jednak tę odpowiedzialność wyeliminować albo ograniczyć.

Przyjęcie spadku wprost powoduje, że jako spadkobierca odpowiadasz za ewentualne długi zmarłego całym swoim majątkiem oraz majątkiem odziedziczonym, bez względu na to, jaką wartość ma spadek. Zanim zdecydujesz się na takie rozwiązanie, upewnij się, że spadkodawca nie pozostawił długów.

Jak to zrobić
Jeżeli w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziałeś się o tytule powołania do spadku, nie złożysz oświadczenia o odrzuceniu spadku lub oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, będzie to równoznaczne z przyjęciem spadku wprost.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza ograniczenie twojej odpowiedzialności za długi po spadkodawcy tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu spadku. Jeśli nie jesteś pewny, czy spadkodawca nie miał długów i czy odziedziczony majątek wystarczy na ich spłatę, takie rozwiązanie będzie dla ciebie najlepsze. Powiedzmy, że spadkodawca zapisał ci 20 tysięcy, które miał na koncie oszczędnościowym. Okazało się jednak, że był winien 12 tysięcy urzędowi skarbowemu, a pozostałe długi spadkodawcy wynosiły w sumie 9 tys. złotych. Przyjmując spadek z dobrodziejstwem inwentarza, będziesz musiał spłacić dług tylko do wysokości odziedziczonego majątku, czyli 20 tys. zł. Nie zyskasz, ale i nie stracisz.

Uwaga!
Osoby niemające pełnej zdolności do czynności prawnych oraz osoby, co do których istnieje podstawa do ich całkowitego ubezwłasnowolnienia, zawsze przyjmują spadek z dobrodziejstwem inwentarza (chyba że złożą inne oświadczenie).

Jak to zrobić
W ciągu 6 miesięcy od śmierci spadkodawcy musisz złożyć u notariusza albo w sądzie oświadczenie w sprawie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Kiedy już sąd wyda postanowienie o nabyciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, komornik dokonuje spisu odziedziczonego majątku. Musi określić jego wartość, bo do tej wysokości odpowiadasz za długi spadkodawcy. Czynności komornika są płatne, ale pokrywa się je z majątku spadkowego.

Jeśli odrzucisz spadek, nie odziedziczysz majątku, ale i nie będziesz musiał spłacać długów po zmarłym. Powinieneś odrzucić spadek, jeśli uzyskasz informacje, że spadkodawca zostawił wyłącznie długi lub jeśli przewyższają one wartość spadku. Pamiętaj też, że każdy ze spadkobierców dziedziczy długi spadkodawcy proporcjonalnie do swojego udziału w spadku.

Ku przestrodze
Po śmierci dłużnika bank może ściągnąć długi od jego spadkobiercy, nawet bez wszczynania przeciw niemu sprawy sądowej. Jeśli spadkobierców jest więcej, do chwili dokonania podziału spadku odpowiadają oni za długi spadkowe solidarnie. Wierzyciel może więc żądać spłaty całej należności od jednego wybranego przez siebie dłużnika

Jak to zrobić
Musisz złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Masz na to 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziałeś się o tytule powołania do spadku. Oświadczenie takie składasz w sądzie rejonowym (właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie) lub u notariusza. Jeśli zdecydujesz się na sąd, musisz pamiętać, że posiedzenie sądu, na którym zostanie przyjęte oświadczenie, powinno się odbyć w ciągu 6 miesięcy. Liczy się jednak nie data złożenia pisma z oświadczeniem, tylko data rozprawy, na której złożysz przed sądem ustne oświadczenie o odrzuceniu spadku. Dlatego - gdy istnieje ryzyko, że w ciągu pół roku sąd nie wyznaczy terminu rozprawy, lepiej od razu złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku przed notariuszem. Opłata za złożenie oświadczenia w sądzie wynosi 50 zł, a u notariusza zwykle 50 zł plus VAT.

Przeczytaj koniecznie: Za długi nie trafisz do więzienia

Jeśli spadek dziedziczą twoje małoletnie dzieci, możesz w ich imieniu złożyć oświadczenie i odrzucić spadek, ale najpierw musisz na to uzyskać zgodę sądu (Wydział rodzinny i nieletnich sądu rejonowego). Jeśli nie złożysz żadnego oświadczenia, małoletnie dzieci i tak odziedziczą spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Uwaga!
Twoje oświadczenie o odrzuceniu spadku powoduje, że dziedziczą kolejne osoby uprawnione do dziedziczenia. One też mogą spadek odrzucić w terminie 6 miesięcy od momentu złożenia przez ciebie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Oświadczenia o odrzuceniu lub przyjęciu spadku nie można odwołać.