To koniec szkolnych wycieczek? Samorządy nie mają na nie środków

Brak funduszy zagraża wycieczkom szkolnym

Wiele wskazuje na to, że uczniowie mogą wkrótce pożegnać się z wyjazdami edukacyjnymi. Brakuje pieniędzy na opłacenie nadgodzin nauczycieli, a to bezpośrednio uderza w organizację wycieczek. Nowa uchwała Sądu Najwyższego, która zapadła 26 lutego 2025 r., przyznaje nauczycielom prawo do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy ponad wymiar określony w Karcie Nauczyciela.

– Nie chcę interpretować, czy wynagrodzenie za godziny się należy, czy nie – ponieważ Sąd Najwyższy zrobił, co zrobił. Tylko się boję, że to doprowadzi do tego, że w szkołach nie będzie już wycieczek. Bo nie będzie środków na to, żeby te wycieczki się odbywały i tak naprawdę znowu ucierpią dzieci – mówi Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca i współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, cytowany przez Portal Samorządowy.

Wycieczki nie są obowiązkiem samorządu

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, finansowanie i organizacja wycieczek nie leżą w zakresie podstawowych zadań jednostek samorządu terytorialnego. Pieniądze z budżetu państwa trafiają do szkół na cele edukacyjne – a te nie obejmują wyjazdów. Tymczasem właśnie takie działania, choć formalnie dodatkowe, są ważnym elementem wspierającym rozwój społeczny uczniów.

– Jeżeli z budżetu państwa pojawią się pieniądze na płace dla nauczycieli, to będziemy je robić. Jeżeli nie, to wszyscy, którzy się tą oświatą zajmują – dyrektorzy, nauczyciele, rodzice, samorządowcy, będą się musieli mocno zastanawiać, czy na tę wycieczkę ich stać – podkreśla Chęciński.

Nauczyciele nie powinni być zmuszani do wyjazdów

Dotąd wielu nauczycieli wyjeżdżało z uczniami na zasadzie niepisanego obowiązku, często nie otrzymując za to odpowiedniego wynagrodzenia. Teraz sytuacja się zmienia – praca w czasie wycieczek wykracza poza 40-godzinną tygodniową normę czasu pracy, co zgodnie z orzeczeniem SN musi być odpowiednio wynagradzane.

Co dalej z wycieczkami i nadgodzinami?

Podział między godzinami ponadwymiarowymi a nadliczbowymi w praktyce okazał się kluczowy. Te pierwsze są opłacane zgodnie z dotychczasowymi zasadami, ale te drugie – np. podczas wycieczek – wymagają nowych mechanizmów rozliczeń. Problem ten ma zostać poruszony na najbliższym posiedzeniu zespołu ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli zaplanowanym na 6 czerwca.

Jak zauważają eksperci, wycieczki są nie tylko formą edukacji, ale również integracji. Jeśli jednak nie pojawi się dodatkowe finansowanie, szkoły będą musiały wybierać między nowym wyposażeniem a możliwością zorganizowania wyjazdu.