Jak emeryt ma dochodzić swoich praw w ZUS-ie

Jeśli nie zgadzasz się z decyzją ZUS-u, odwołanie składasz w sądzie pracy i ubezpieczeń społecznych, ale za pośrednictwem oddziału ZUS-u, który wydał niekorzystną dla ciebie decyzję.

Przeczytaj koniecznie: Żądamy powołania Rzecznika Emerytów i Rencistów

Jest jednak wyjątek - jeśli nie zgadzasz się z orzeczeniem lekarza orzecznika, możesz wnieść sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS. Odwołanie powinieneś wnieść na piśmie, masz jednak prawo złożyć je także ustnie, do protokołu sporządzonego w oddziale ZUS, który wydał decyzję. Odwołanie możesz również wnieść bezpośrednio do sądu (z wyjątkiem dotyczącego bezczynności ZUS-u). Pamiętaj jednak, że wydłuży to czas załatwienia twojej sprawy, bo sąd i tak musi przekazać twoje odwołanie oraz akta sprawy do właściwego oddziału ZUS.

Pamiętaj o terminach

Aby odwołanie od decyzji ZUS-u było skuteczne, trzeba przy jego wnoszeniu przestrzegać określonych zasad. Jeśli zdecydujesz się odwołać od niekorzystnej dla ciebie decyzji, masz na to 30 dni od doręczenia jej odpisu. Jeśli nie zrobisz tego w tym terminie, twoje pismo zostanie najprawdopodobniej odrzucone. Chyba że przekroczenie terminu nastąpiło z ważnych powodów niezależnych od ciebie, np. choroba, pobyt w szpitalu, śmierć osoby bliskiej. Zanim wniesiesz odwołanie do sądu, uważnie przeczytaj decyzję ZUS. Znajdziesz w niej informacje, jaki sąd i w jakim terminie będzie rozpatrywał twoje odwołanie.

Uwaga!

Wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie decyzji, chyba że z jej treści wynika, że ma być wykonana natychmiast lub jej natychmiastowe wykonanie następuje z mocy ustawy.

Czekaj na odpowiedź

ZUS ma 30 dni, by odpowiedzieć na twoje odwołanie. W tym czasie powinien ponownie zbadać i przeanalizować sprawę, a potem ma dwie możliwości. Może zmienić lub uchylić swoją wcześniejszą decyzję i wtedy wydaje nową. Albo może nie uwzględnić twego odwołania i wtedy (nie później niż w ciągu 30 dni od złożenia odwołania) przekazuje twoją sprawę do sądu wraz z aktami i uzasadnieniem.

Czytaj dalej >>>

Co w odwołaniu

W odwołaniu od decyzji ZUS-u powinieneś:

- podać nazwę sądu, w którym je składasz,

- podać datę wydanej decyzji, wskazać organ, który ją wydał, oraz numer decyzji,

- podać swoje imię i nazwisko oraz adres zamieszkania,

- określić i zwięźle uzasadnić zarzuty,

- sformułować wnioski, czyli - w zależności od okoliczności - zażądać zmiany, uchylenia decyzji lub jej części,

- przedstawić dowody na poparcie przytoczonych okoliczności np. nowe wyniki badań lekarskich, zaświadczenia lekarskie,

- określić żądania dotyczące sposobu rozwiązania sprawy.

Trzeba pamiętać, że odwołanie od decyzji musi być koniecznie podpisane. Jeśli odwołanie składasz przez pełnomocnika, musisz dołączyć pełnomocnictwo.

Kiedy nie możesz skarżyć

Odwołanie nie przysługuje:

- od decyzji przyznającej świadczenie w drodze wyjątku,

- od decyzji odmawiającej przyznania świadczenia w drodze wyjątku.

Patrz też: Emerycie, dorobisz więcej - dostarcz zaświadczenie do ZUS

Prezes ZUS-u może bowiem przyznać emeryturę, rentę czy inne świadczenie w drodze wyjątku ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków do ich uzyskania (nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy i nie mają niezbędnych środków utrzymania).

Czytaj dalej >>>

W tych dwóch przypadkach możesz jedynie wnieść wniosek do prezesa ZUS-u o ponowne rozpatrzenie sprawy. Masz na to 14 dni od daty dostarczenia ci decyzji. Ostateczną decyzję prezesa ZUS-u możesz zaskarżyć do wojewódzkiego sądu administracyjnego (za pośrednictwem prezesa ZUS-u, w terminie 30 dni od daty doręczenia decyzji). Od wyroku WSA przysługuje ci natomiast skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Z czym do sądu

Sprawy związane z rentami i emeryturami rozpatrują sądy pracy i ubezpieczeń społecznych, które znajdują się przy sądach okręgowych. Możesz w nich składać odwołania dotyczące takich spraw, jak np. ustalenie prawa do emerytury czy renty oraz ich wysokości. Natomiast odwołania dotyczące spraw takich, jak zasiłek chorobowy, wyrównawczy, macierzyński, opiekuńczy, pogrzebowy i rodzinny, świadczenie rehabilitacyjne, świadczenia wypadkowe lub odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej rozpatrują sądy pracy i ubezpieczeń społecznych, które znajdują się przy sądach rejonowych. Składając odwołanie nie musisz się martwić o koszty sądowe, bo nie wnosisz żadnych opłat. Jeśli sprawa jest skomplikowana, a nie stać cię na adwokata, możesz poprosić sąd o wyznaczenie obrońcy z urzędu.

Sprawdź koniecznie: Na jakie ulgi może liczyć emeryt

Co może sąd:

- oddalić odwołanie, jeśli nie ma podstaw do jego uwzględnienia,

- uwzględnić odwołanie i zmienić zaskarżoną decyzję w całości lub w części,

- uchylić decyzję, przekazać sprawę do rozpatrzenia ZUS-owi i umorzyć postępowanie (w ściśle określonych przypadkach).

Gdy nie zgadzasz się z wyrokiem

Możesz wówczas wnieść apelację do sądu apelacyjnego. Najpierw składasz wniosek o doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem. Masz na to siedem dni od dnia ogłoszenia wyroku. Następnie, w terminie do dwóch tygodni od daty doręczenia orzeczenia sądu okręgowego, składasz apelację do sądu apelacyjnego. Jeśli nie powiedzie ci się w sądzie apelacyjnym, masz jeszcze możliwość wniesienia skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego. Robisz to za pośrednictwem sądu apelacyjnego, który wydał niekorzystny dla ciebie wyrok, w ciągu dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem.

Czytaj dalej >>>

Pamiętaj, że pismo do Sądu Najwyż-szego musi zostać przygotowane przez radcę prawnego lub adwokata. Sąd sprawdza, czy nie było błędów proceduralnych lub czy sądy w trakcie postępowania nie zinterpretowały błędnie przepisów. Od apelacji i skargi kasacyjnej pobierana jest opłata w wysokości 30 zł.

Jak się odwołać od orzeczenia lekarza orzecznika

Jeśli nie zgadzasz się z orzeczeniem lekarza orzecznika, możesz wnieść sprzeciw. Najpierw zwracasz się do komisji lekarskiej ZUS-u. Sprzeciw możesz wnieść w ciągu 14 dni od doręczenia ci orzeczenia lekarza orzecznika, za pośrednictwem oddziału ZUS-u właściwego ze względu na twoje miejsce zamieszkania. Dopiero po wyczerpaniu drogi odwoławczej w ZUS-ie, po wydaniu decyzji przez komisję lekarską, możesz zaskarżyć ją do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

Uwaga!

W oddziale ZUS-u możesz dostać i wypełnić gotowe wnioski do odwołań od decyzji orzeczników.

Patrz też: Komornicy! Ręce precz od emerytów

Komisja lekarska rozpatrzy twój sprzeciw. Jeśli uzna, że jest słuszny, zmieni decyzję lub ją uchyli. Komisja ocenia twoją zdolność do pracy i wydaje orzeczenie na podstawie dokumentacji dołączonej do wniosku (w odwołaniu możesz wskazać nowe okoliczności np. nowe wyniki badań wykonanych już po wydaniu orzeczenia przez orzecznika ZUS-u) oraz po przeprowadzeniu badania twego stanu zdrowia. Komisja nie ma prawa wydania orzeczenia, jeśli najpierw cię nie zbada, nawet jeżeli dokumentacja dołączona do wniosku jest wystarczająca. Zanim wyda orzeczenie o niezdolności do pracy, może cię skierować na obserwację do szpitala lub na dodatkowe badania.

Na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej ZUS wydaje decyzję. Jeśli jesteś z niej niezadowolony, przysługuje ci prawo odwołania do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych przy sądzie okręgowym. Odwołanie do sądu wnosisz na piśmie za pośrednictwem oddziału ZUS-u, który wydał decyzję w ciągu miesiąca od dnia jej doręczenia. Oddział ZUS-u, zanim skieruje sprawę do sądu, może - jeżeli uzna odwołanie za słuszne - sam zmienić lub uchylić swoją decyzję. Na podjęcie decyzji, czy uwzględnić twoje odwołanie, czy też nie, ma 30 dni od dnia jego wniesienia. Jeśli odwołania nie uwzględni, przekazuje sprawę (wraz z uzasadnieniem) do sądu. Gdy po wydaniu decyzji powstaną nowe okoliczności i odwołasz się od niej, ZUS skieruje sprawę do lekarza orzecznika do ponownego rozpatrzenia.

Ważne!

Sąd odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji (a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika ZUS), jeżeli wcześniej nie wniesiesz sprzeciwu od orzeczenia do komisji lekarskiej.