Jak jest wyliczana emerytura pomostowa? Minister Szwed ujawnia

Ile wynosi średnia emerytura pomostowa?

Prezydent Andrzej Duda podpisał w środę 16 sierpnia nowelizację ustawy o emeryturach pomostowych. Uchyla ona wygasający charakter tego świadczenia. Obecnie świadczenia te przysługują tylko tym osobom, które przed 1 stycznia 1999 r. wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Wiceminister rodziny Stanisław Szwed podkreślił, że zmiany te zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2024 r. Wyjaśnił, że emerytury pomostowe to świadczenia, które mają chronić osoby pracujące w trudnych warunkach.

"W 2008 r. rząd Platformy Obywatelskiej i PSL wprowadził rozwiązania dotyczące wygasania emerytur pomostowych. Osoby, które przed 1 stycznia 1999 r. wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, mogły ubiegać się o to świadczenie. To zostało zakwestionowane przed śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego, który zawetował tę ustawę. Weto prezydenta zostało jednak odrzucone głosami Platformy, PSL-u i – co nas zaskoczyło – Lewicy" – przypomniał Szwed.

Zwrócił uwagę, że przyjęte wówczas rozwiązania obowiązywały do dzisiaj. "Warunki pracy w Polsce nie poprawiły się na tyle, by można było zrezygnować z możliwości przejścia na wcześniejsze świadczenia" – ocenił wiceminister.

Przypomniał, że zgodnie z nowymi przepisami o emeryturę pomostową będą mogły się ubiegać osoby, które przepracują 15 lat w warunkach szczególnych, a ich staż pracy wynosi w przypadku kobiet 20 lat, a w przypadku mężczyzn 25 lat. Pracownik musi złożyć wniosek w celu uzyskania prawa do emerytury pomostowej.

"Nowe rozwiązanie uprawnia do wcześniejszego o 5 lat przejścia na emeryturę. Kobieta musi mieć 55 lat, a mężczyzna 60 lat" – zaznaczył Szwed. "Przez te 5 lat osoby pobierające emerytury pomostowe są w okresie przejściowym, następnie nabywają prawo do emerytury na ogólnych zasadach" – dodał.

Wiceminister wyjaśnił, że emerytura pomostowa jest wyliczana na tych samych zasadach co powszechna. "Świadczenie wynosi 100 proc. potencjalnej emerytury obliczonej dla osoby w wieku 60 lat, jest ona też waloryzowana według tych samych zasad" – podkreślił Szwed. Przekazał, że średnia emerytura pomostowa wynosi około 3200 zł.

Jak wskazał wiceszef resortu rodziny, wykaz zawodów, które mogą być objęte emeryturą pomostową można znaleźć w załączniku do ustawy o emeryturach pomostowych. "W tej chwili w ramach Rady Dialogu Społecznego jest dyskusja na temat oceny poszczególnych branż w tych załącznikach. Głównym odbiorcą tych postulatów jest Centralny Instytut Ochrony Pracy, który wydaje ostateczną opinię w tym zakresie" – powiedział wiceszef MRiPS.

Według danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w czerwcu 2023 r. liczba osób pobierających emerytury pomostowe wyniosła 40,8 tys. ZUS szacuje, że po uchyleniu wygasającego charakteru emerytur pomostowych, liczba osób, które przejdą na to świadczenie wyniesie: w 2024 r. – 7,3 tys., w 2029 r. – 4 tys., w 2033 r. – 4,8 tys.

Wiceminister rodziny zaznaczył, że nowelizacja ustawy wprowadza także ochronę przyszłych emerytów. "Nie trzeba będzie rozwiązywać umowy o pracę przy zgłaszaniu wniosku o emeryturę pomostową. Dopiero w momencie wydania decyzji przez ZUS, że emerytura pomostowa została przyznana, trzeba rozwiązać umowę o pracę" – wyjaśnił Szwed.

Ile będą kosztować emerytury pomostowe?

Poinformował, że obecnie na emerytury pomostowe przeznaczanych jest rocznie około jednego miliarda złotych. "Uchylenie wygasającego charakteru emerytur pomostowych oznacza wzrost wydatków na ten cel w wysokości 240 mln zł rocznie" – podał Szwed.

W nowelizacji ustawy o emeryturach pomostowych wprowadzono także rozwiązanie z zakresu Kodeksu postępowania cywilnego. Dotyczy ono pracowników podlegających szczególnej ochronie np. działaczy związkowych, kobiet w ciąży, matek karmiących.

"Chodzi o to, że dzisiaj pracodawca zwalnia bezprawnie taką osobę, sprawa idzie do sądu, toczy się długo, a człowiek zostaje bez środków do życia. Teraz pracownik ten będzie dalej otrzymywał wynagrodzenie do momentu rozstrzygnięcia sądowego" – podkreślił Szwed.

Regulacja wyłącza też z płacy minimalnej dodatek za szczególne warunki pracy. Koszt wprowadzenia tego rozwiązania to ok. 42 mln zł. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami do ustalania wysokości minimalnego wynagrodzenia nie wlicza się już dodatku za pracę w nadgodzinach, nagrody jubileuszowej, odprawy emerytalnej i rentowej, dodatku za pracę w nocy i dodatku stażowego.

Jak przekazało MRiPS, z danych dostępnych w 2022 r. wynika, że za około 317 tys. pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jest odprowadzana składka na Fundusz Emerytur Pomostowych (FEP) przez 8,53 tys. pracodawców.

Dla porównania w 2010 r. 7,5 tys. pracodawców (płatników) opłaciło składki na FEP za 312,4 tys. pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a w 2019 r. 8,5 tys. płatników za 317 tys. pracowników. W porównaniu z 2010 r. obserwuje się wzrost liczby płatników o 21,5 proc., a liczby pracowników o 1,5 proc.